Οι Βρυξέλλες αυξάνουν την πίεση στην Ελλάδα για τους πρόσφυγες

Οι Βρυξέλλες αναμένεται να πιέσουν την Αθήνα να βελτιώσει τις συνθήκες για τους αιτούντες άσυλο, ελπίζοντας πως θα διευκολύνει τις άλλες χώρες-μέλη της ΕΕ να τους επαναπροωθήσουν στην Ελλάδα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει μια λίστα με συγκεκριμένα μέτρα που περιμένει να πάρει η Ελλάδα, προκειμένου να ευθυγραμμιστούν με τα διεθνή πρότυπα οι εγκαταστάσεις της, περιλαμβανομένης της πρόβλεψης για επιτροπές που θα εξετάζουν τα αιτήματα για άσυλο.

Οι συστάσεις αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης έκθεσης προόδου επί των προσπαθειών του μπλοκ να ανταποκριθεί στη μεταναστευτική/προσφυγική κρίση, τονίζοντας τις επίμονες ελλείψεις που έχουν υπονομεύσει τις προσπάθειες για εφαρμογή κοινών λύσεων.

Οι πιέσεις των Βρυξελλών για τις συνθήκες για τους αιτούντες άσυλο έρχονται την ώρα που η Κομισιόν ξεκινά μια ξεχωριστή αξιολόγηση των «ελλείψεων» των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα της Ελλάδας. Τα δύο αυτά είναι πιθανό να προκαλέσουν νέα δυσαρέσκεια στην Αθήνα, όπου οι αξιωματούχοι είναι ήδη αγανακτισμένοι με το βάρος που έχει επιφέρει στη χώρα η κρίση.

Το βασικό σημείο διαφωνίας είναι ο κανονισμός του Δουβλίνου, που απαιτεί η χώρα-μέλος στην οποία φθάνουν πρώτα οι πρόσφυγες να τους καταγράφει και να δέχεται την αίτησή τους για χορήγηση ασύλου.

Θεωρητικά, το Δουβλίνο επιτρέπει στους αιτούντες άσυλο που αργότερα κινούνται σε άλλες περιοχές του ευρωπαϊκού μπλοκ να επαναπροωθούνται στην ευρωπαϊκή χώρα στην οποία έφθασαν πρώτα.

Δεδομένου του βάρους που συνεπάγεται αυτό, η Ελλάδα και άλλα κράτη έχουν κατηγορηθεί ότι δεν ανταποκρίνονται στις ευθύνες που τους αναλογούν βάσει της συμφωνίας του Δουβλίνου, με αποτέλεσμα οι μετανάστες να περνούν γρήγορα στη Γερμανία και σε άλλες χώρες-μέλη.

Όμως οι απελάσεις προς την Ελλάδα, ουσιαστικά, έχουν απαγορευτεί από το 2011, όταν το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε πως το σύστημα χορήγησης ασύλου της χώρας είναι «εξευτελιστικό».

Ακολούθησε απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που απαγορεύει στις χώρες-μέλη να στείλουν τους ανθρώπους πίσω σε χώρες που ενδέχεται να έχουν «απάνθρωπη» ή «εξευτελιστική» αντιμετώπιση.

Η de facto εξαίρεση της Ελλάδας από τους κανόνες του Δουβλίνου έχει δημιουργήσει πρόβλημα στο σύστημα. Αν και η ΕΕ έχει περιορισμένα «πατήματα» έναντι της Ελλάδας, ωστόσο οι αξιωματούχοι στηρίζονται στην απειλή λήψης δραστικότερων μέτρων -όπως για παράδειγμα την αποβολή από τη Σένγκεν και την εγκατάλειψη των προσπαθειών για μοιραστούν στις διάφορες χώρες οι πρόσφυγες- ως «κίνητρο» για αλλαγή.

Σήμερα η Κομισιόν θα δώσει στην Ελλάδα μια λίστα συγκεκριμένων μέτρων για τη βελτίωση των εγκαταστάσεων υποδοχής, των υγειονομικών παροχών και τη δημιουργία ενός καλύτερου συστήματος επιτροπών που θα εξετάζουν τις υποθέσεις ασύλου. Θα ζητηθεί από την Ελλάδα να αναφέρει την πρόοδό της σε μηνιαία βάση.

Το σχέδιο έρχεται ενόψει μιας ακόμα Συνόδου Κορυφής για την κρίση, η οποία θα πραγματοποιηθεί την επόμενη εβδομάδα στις Βρυξέλλες. Οι ηγέτες της ΕΕ θα ζητήσουν από τις χώρες που βρίσκονται στα σύνορα του μπλοκ, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, να αρνηθούν την είσοδο σε ανθρώπους που δεν έχουν υποβάλει αίτημα για άσυλο «παρά το ότι είχαν την ευκαιρία να το κάνουν», σύμφωνα με το προσχέδιο συμπερασμάτων της συνεδρίασης.

Ανώτατοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι θεωρούν τη Σύνοδο ως την τελευταία ευκαιρία για να αντιμετωπιστούν τα ελαττώματα στην προσφυγική στρατηγική της ΕΕ και να ξεκινήσουν οι προετοιμασίες για ένα Plan B στην περίπτωση που απαιτηθούν την Άνοιξη πιο δραστικά μέτρα για να σταματήσει η ροή των μεταναστών/προσφύγων.

Εκτός της ενδυνάμωσης της Ελλάδας, η ΕΕ έχει συμφωνήσει σε ένα σχέδιο χορήγησης βοήθειας ύψους 3 δισ. ευρώ στην Τουρκία, προκειμένου να ενισχύσει τις προσπάθειες της χώρας για να εμποδίσει τη ροή των μεταναστών/προσφύγων.

Αν και αναγνωρίζει πως έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος στην επεξεργασία και την καταγραφή των προσφύγων/μεταναστών στην Ελλάδα και την Ιταλία, το προσχέδιο των συμπερασμάτων για τη Σύνοδο Κορυφής αναφέρει πως «μένουν πολλά ακόμα να γίνουν» -ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στις εγκαταστάσεις υποδοχής. Γενικότερα, σημειώνει πως οι ροές μεταναστών/προσφύγων από την Τουρκία προς την Ελλάδα «παραμένουν υπερβολικά υψηλές» και απαιτούν «περαιτέρω αποφασιστικές προσπάθειες».

Οι ηγέτες αναμένεται να επαναλάβουν τα αιτήματα για «κατά περίπτωση πακέτα κινήτρων» για χώρες που δέχονται την επιστροφή αυτών των οποίων απορρίφθηκαν οι αιτήσεις ασύλου. Αυτή τη στιγμή, μόνο το 40% αυτών που έχει απορριφθεί η αίτηση ασύλου απελαύνονται, σύμφωνα με την Κομισιόν.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έχει ήδη διαμαρτυρηθεί πως τα σχέδια της ΕΕ για την ανέγερση περισσότερων κέντρων μεταναστών στη χώρα του -και πιθανότατα η ενίσχυση των συνόρων με την ΠΓΔΜ- κινδυνεύει να μετατρέψει την Ελλάδα σε ένα «μαύρο κουτί» προσφύγων που θα παγιδευτούν στην προσπάθειά τους να φτάσουν στην καρδιά της Ευρώπης.

Ορισμένοι υποψιάζονται πως η τελευταία αυτή κίνηση της Κομισιόν έχει σκοπό να αυξήσει τις πιέσεις στην Αθήνα, στο πλαίσιο της ευρύτερης μάχης αναφορικά με τη μεταναστευτική πολιτική.

«Το διαβάζω αυτό με πολιτικό τρόπο. Είναι ένας τρόπος για να απειληθεί η Ελλάδα», σχολίαζε πολιτικός αναλυτής.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation