Σχέδιο εκτάκτου ανάγκης από Ε.Ε. για το φυσικό αέριο

Οι Βρυξέλλες θα αναγκάζουν τις χώρες της Ε.Ε. να στέλνουν σε περιόδους έκτακτης ανάγκης προμήθειες φυσικού αερίου σε δοκιμαζόμενα γειτονικά κράτη, στο πλαίσιο προτάσεων για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας κρατών που είναι εξαρτημένα από την Ρωσία.

Οι διακοπές στις προμήθειες ρωσικού αερίου το 2006 και το 2009 αποκάλυψαν σοβαρές αδυναμίες κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη, τις οποίες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να καλύψει με ένα πακέτο προτάσεων για την βελτίωση της δυνατότητας του μπλοκ να αντιμετωπίσει μελλοντικές διαταραχές. Οι προτάσεις θα υπογραφούν στις Βρυξέλλες την Τετάρτη και θα δημοσιευτούν επίσημα την επόμενη εβδομάδα.

Αξιωματούχοι της Κομισιόν έχουν καταλήξει ότι οι χώρες ήταν ευάλωτες το 2006 και το 2009 γιατί είχαν χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου και δεν ήταν καλά συνδεδεμένες με τις γειτονικές χώρες. Ως εκ τούτου, η απάντηση τους στις περικοπές προμηθειών από την Ρωσία περιοριζόταν σε εθνικό επίπεδο, αντί να αποτελεί μια συνολική ευρωπαϊκή αντίδραση.

Με βάση τις νέες προτάσεις, η Ευρώπη θα χωριστεί σε εννιά ζώνες. Τα κράτη σε κάθε ζώνη θα είναι υποχρεωμένα να συνεργάζονται για να δημιουργήσουν αποθέματα και υποδομές που θα διευκολύνουν τις ροές φυσικού αερίου μεταξύ τους. Η Κομισιόν θα εποπτεύει την συγκρότηση αυτών των έκτακτων σχεδίων και διεκδικεί επιπλέον εξουσίες για τον έλεγχο και την αλλαγή συμβολαίων για προμήθειες αερίου προτού υπογραφούν από τα κράτη μέλη, ώστε να διασφαλίζει δίκαιους όρους.

«Η ασφάλεια των προμηθειών στην Ε.Ε. δεν μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικά μόνο από τα κράτη μέλη και μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο» ανέφερε η Κομισιόν σε προσχέδιο του σχεδίου που έχουν δει οι Financial Times.

Στις πιο ευάλωτες ανατολικές περιοχές, η Γερμανία θα σχηματίσει μια ομάδα με την Πολωνία, την Τσεχία και την Σλοβακία. Η Ουγγαρία θα συνεργαστεί με την Αυστρία, την Ιταλία, την Σλοβενία και την Κροατία. Η Βουλγαρία, η Ελλάδα και η Ρουμανία θα αποτελέσουν την βαλκανική ζώνη. Η Φινλανδία θα πρέπει να καταστρώσει σχέδια έκτακτης ανάγκης με τις υπόλοιπες βαλτικές χώρες.

Προτεραιότητα θα έχουν τα νοικοκυριά, τα δίκτυα θέρμανσης περιφερειών και κρίσιμες κοινωνικές υπηρεσίες όπως τα νοσοκομεία. Αν μια χώρα αντιμετωπίσει δυσκολίες να προμηθεύσει τα παραπάνω – ενώ ο γείτονας της μπορεί – τότε ο γείτονας θα είναι υποχρεωμένος να παρέμβει και να προσφέρει αέριο από τα αποθέματα του ή από την βιομηχανία.
Αξιωματούχοι της Κομισιόν αναφέρονται στα σχέδια αυτά, τα οποία θα πρέπει να εγκριθούν από τα κράτη μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ως «υποχρεωτική αλληλεγγύη».

Οι Βρυξέλλες προσπαθούν εδώ και καιρό να μετατρέψουν το παζλ από εθνικά ενεργειακά δίκτυα σε μια πραγματική ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, για να βελτιώσουν την ασφάλεια και να μειώσουν τις τιμές. Ωστόσο το εγχείρημα έχει προχωρήσει με αργούς ρυθμούς, εν μέρει γιατί οι κυβερνήσεις επιμένουν στην προώθηση των δικών τους ενεργειακών πολιτικών.

Στην τελευταία της απόπειρα για μια πιο ενοποιημένη προσέγγιση, η Κομισιόν μπορεί να βασίζεται στην ένθερμη στήριξη της Πολωνίας, όπου η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί πρωταρχική ανησυχία. Είχε ζητήσει για μέτρα περιφερειακής συνεργασίας πριν από μια δεκαετία.

Η Βαρσοβία φοβάται ότι η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει την ρωσική κυριαρχία στις προμήθειες για να ασκήσει πολιτική πίεση στα κράτη μέλη της Ε.Ε. και είναι καχύποπτη απέναντι σε ορισμένα γειτονικά ανατολικά κράτη που έχουν υπογράψει ευνοϊκές συμφωνίες με την Gazprom.

«Αυτό είναι που θέλουν ουσιαστικά οι Πολωνοί» ανέφερε ανώτατος Ανατολικοευρωπαίος διπλωμάτης για τις νέες προτάσεις. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η γεωπολιτική επηρεάζει το ζήτημα του αερίου στην περιοχή περισσότερο από τις δυνάμεις της αγοράς, οπότε η προτάσεις για την ασφάλεια των προμηθειών είναι απολύτως εύλογες».

Η Πολωνία και άλλες ανατολικές χώρες που είναι πιο ευαίσθητα στις ρωσικές πιέσεις, όπως οι χώρες της Βαλτικής, έχουν ταχθεί υπέρ του πιο αμφιλεγόμενου στοιχείου στις προτάσεις της Κομισιόν: την επιμονή για μεγαλύτερο έλεγχο στα συμβόλαια.Η Επιτροπή προτείνει να βλέπει όλες τις διακρατικές συμφωνίες προτού υπογράφονται, με στόχο να αποφεύγονται καταχρηστικοί όροι που θα απειλούσαν την ασφάλεια των προμηθειών.

Η Πολωνία το 2009 έγινε η πρώτη χώρα που ζήτησε από την Κομισιόν να λάβει μέρος στις διαπραγματεύσεις της με την Gazprom και επιθυμεί η Ε.Ε. να έχει λόγο σε όλες τις διαπραγματεύσεις. Μια ανησυχία είναι ότι ορισμένες χώρες της Ε.Ε. έχουν υπογράψει συμφωνίες που περιορίζουν ή απαγορεύουν την πώληση αερίου σε άλλες χώρες.

«Το αέριο πρέπει να είναι εμπόρευμα και όχι πολιτικό όπλο» σημείωσε ο διπλωμάτης, που δεν θέλησε να αποκαλύψει το όνομα του γιατί οι προτάσεις δεν έχουν δημοσιευτεί ακόμα.

Η Κομισιόν επιθυμεί ακόμα να έχει πρόσβαση σε πληροφορίες από εμπορικά συμβόλαια με οποιοδήποτε κυρίαρχο προμηθευτή, αμέσως μετά την υπογραφή τους. Αξιωματούχοι της Ε.Ε. υποστηρίζουν ότι τα στοιχεία για τους όγκους και τα σημεία παράδοσης από τα συμβόλαια αυτά είναι κρίσιμα για την περιφρούρηση της ενεργειακής ασφάλειας.

© The Financial Times Limited 2016. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation