Καλύτερη άμυνα στην κρίση είναι η… πρόληψη

Η ύπαρξη πανευρωπαϊκών τραπεζικών κολοσσών σαφώς αποτελεί μια τεράστια πρόοδο για τον κλάδο. Όμως με τον τρόπο αυτόν η κρίση δεν περιορίζεται εντός των συνόρων μίας χώρας. Η Ε.Ε. θα πρέπει, όσο έχει το περιθώριο, να εξετάσει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού οργανισμού επόπτευσης.

Δημοσιεύθηκε: 7 Σεπτεμβρίου 2007 - 11:49

του Nicolas Veron*

Η ”εξανέμιση” της ρευστότητας τον περασμένο μήνα αποτέλεσε μια σαφή ένδειξη ότι βρισκόμαστε προ των πυλών χρηματοοικονομικής κρίσης και ταυτόχρονα απέδειξε ότι η κρίση αυτή μπορεί να περάσει τα σύνορα κάθε χώρας.

Παράλληλα επανέφερε στο προσκήνιο την ανάγκη επόπτευσης των τραπεζών, προκειμένου να υπάρξει πρόληψη σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο εμφάνισης κρίσεων.

Μια σοβαρή κρίση στον τραπεζικό κλάδο είναι ικανή να προκαλέσει ρήγματα στα θεμέλια όχι μόνο του οικονομικού αλλά και του κοινωνικού ιστού των κοινωνιών μας. Από τον 18ο αιώνα υπάρχει ένα συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης προκειμένου να προληφθεί το ενδεχόμενο μεγάλης κρίσης στον τραπεζικό κλάδο.

Πλέον είναι απαραίτητη η δημιουργία εθνικών πλαισίων δράσης, ιδιαίτερα σε χώρες με μεγάλες τραπεζικές αγορές, όπως οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Κίνα. Η περιοχή, όμως, που πρέπει να προσέξει περισσότερο είναι η Ευρώπη, καθώς έπειτα από σειρά εξαγορών και συγχωνεύσεων αλλά και λόγω της πολιτικής ανταγωνισμού της Ε.Ε. ο τραπεζικός κλάδος δεν είναι πλέον εθνικός αλλά πανευρωπαϊκός.

Εξετάστε τις 15 μεγαλύτερες εισηγμένες ευρωπαϊκές τράπεζες. Πριν από μία δεκαετία τα περιουσιακά τους στοιχεία στις ”χώρες καταγωγής” ήταν πενταπλάσιας αξίας σε σύγκριση με αυτά που διέθεταν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα η αναλογία είναι δύο προς ένα.

Οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες επεκτείνονται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα στις αγορές της Ευρώπης παρά σε αυτές της υπόλοιπης υφηλίου. Τράπεζες όπως οι Deutsche Bank, Santander και UniCredit έχουν μετατραπεί σε πανευρωπαϊκές, ενώ αρκετές ακόμη αναμένεται ότι θα ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.

Σε αρκετές περιπτώσεις υπάρχει σύγκρουση κανονισμών σχετικά με την επόπτευση της λειτουργίας των τραπεζικών ιδρυμάτων. Η προστασία των καταναλωτών μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί υπόθεση των εθνικών αρχών επόπτευσης κάθε χώρας, όμως θα πρέπει να υπάρξει αλλαγή στον τρόπο επόπτευσης των πανευρωπαϊκών δραστηριοτήτων των τραπεζών.

Σε περίπτωση κρίσης σε έναν τραπεζικό όμιλο, ο οποίος έχει ισχυρή παρουσία σε πολλές χώρες της Ευρώπης, θα φέρει αντιμέτωπες τις εθνικές αρχές κάθε χώρας με αρκετά προβλήματα. Όμως αυτές δεν έχουν –όπως έχει αποδειχτεί κατ’ επανάληψη στο πέρασμα των χρόνων– την ικανότητα να χειριστούν μια διευρυμένη κρίση.

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης μιας ενδεχόμενης τραπεζικής κρίσης στις ”πανευρωπαϊκές”, πλέον, τράπεζες είναι να υπάρξει ένα διπλό πλαίσιο δράσης, με δημιουργία νέων εποπτικών αρχών σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για τις τράπεζες που λειτουργούν μόνο σε εθνικό επίπεδο, ας ισχύσουν οι κανονισμοί κάθε χώρας. Γι’ αυτές, όμως, που έχουν πανευρωπαϊκή παρουσία θα πρέπει να υπάρξει συντονισμός δράσης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που η κρίση επεκταθεί.

Μέχρι σήμερα οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν αποφασίσει να δημιουργήσουν τέτοιου είδους οργανισμούς για κλάδους όπως αυτοί των φαρμακοβιομηχανιών, των τροφίμων και των αερομεταφορών. Η κρίση στη ρευστότητα κατά τη διάρκεια του περασμένου μήνα θα πρέπει να τους έπεισε ότι και ο τραπεζικός κλάδος χρειάζεται ανάλογη στήριξη.

Την περίοδο 2000-2001 οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. αναρωτήθηκαν εάν υπήρχε ανάγκη δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού οργανισμού επόπτευσης των τραπεζών. Τελικά αποφάσισαν ότι δεν ήταν και τόσο επιτακτική ανάγκη. Τότε είχαν δίκιο.

Σήμερα, όμως, όλα έχουν αλλάξει. Έχουν δημιουργηθεί πανευρωπαϊκοί τραπεζικοί κολοσσοί. Κάποιοι εξ αυτών πιθανώς στο μέλλον να βρεθούν αντιμέτωποι με ισχυρές κρίσεις. Ως εκ τούτου η Ε.Ε. θα πρέπει να προετοιμαστεί όσο έχει τον χρόνο για να αντιμετωπίσει αυτό το ενδεχόμενο και να προσφέρει ασφαλείς και βιώσιμες λύσεις.

*Ο Nicolas Veron είναι ερευνητής του Bruegel (www.bruegel.org) και συγγραφέας του βιβλίου ”Is Europe Ready for a Major Banking Crisis?”.

© The Financial Times Limited 2007. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation