Η μεγάλη ήττα της μεσαίας τάξης

H αμερικανική μεσαία τάξη έχει συρρικνωθεί μόλις στο μισό του πληθυσμού για πρώτη φορά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, καθώς οι δυνάμεις της τεχνολογικής αλλαγής και της παγκοσμιοποίησης δημιουργούν ένα χάσμα ανάμεσα στους νικητές και τους χαμένους, σε μια κατακερματισμένη αμερικανική κοινωνία.

Τα μέλη της μεσαίας τάξης είναι πλέον οριακά λιγότερα από αυτά των χαμηλότερων και υψηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων μαζί, για πρώτη φορά από τις αρχές του 1970, σύμφωνα με τους ορισμούς του Pew Research Center, σε έρευνα που μοιράστηκε με τους Financial Times.

Τα ευρήματα αυτά έρχονται στη δημοσιότητα σε μια στιγμή που έχει φουντώσει η προεκλογική συζήτηση για το πώς θα ανακάμψει η μεσαία τάξη των ΗΠΑ.

Η επικρατούσα άποψη ότι η μεσαία τάξη συνθλίβεται, ενισχύει τη λαϊκή οργή που έχει δημιουργήσει ώθηση για λαϊκιστές πολιτικούς όπως ο υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, Ντόναλντ Τραμπ. «Η μεσαία τάξη εξαφανίζεται», ανέφερε η Άλισον Φούλερ, 25χρονη απόφοιτος πανεπιστημίου που εργάζεται σε ένα ιατρικό start-up στην Τζιόρτζια και η οποία βλέπει να ψηφίζει τον κ. Τραμπ.

Το Pew χρησιμοποίησε μία από τις πιο ευρείες κατηγοριοποιήσεις για τη μεσαία τάξη, σε μια νέα ανάλυση που περιγράφει τη συρρίκνωση μιας ομάδας που αποτέλεσε το θεμέλιο της μεταπολεμικής επιτυχίας των ΗΠΑ.

Ο πυρήνας της αμερικανικής κοινωνίας αντιπροσωπεύει τώρα το 50% ή και μικρότερο ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού, έναντι 61% στα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Το εντυπωσιακό είναι πως η αλλαγή αυτή έχει προκληθεί τόσο από τη ραγδαία αύξηση των εύπορων Αμερικανών πάνω από το επίπεδο της μεσαίας τάξης, όσο και από την αύξηση του αριθμού των φτωχότερων πολιτών.

Ο Τζέισον Φούρμαν, πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών Συμβούλων του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, λέει: «Βλέπουμε τη συρρίκνωση των μεσαίων εισοδημάτων και δεν υπάρχει μια αιτία για αυτό, ούτε μια απάντηση. Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, με τις ρίζες να βρίσκονται δεκαετίες πίσω και θα χρειαστεί πολλές λύσεις».

Η πρόσφατη πολιτική συζήτηση έχει κυριαρχηθεί από την άποψη ότι η κοινωνία των ΗΠΑ έχει διαστρεβλωθεί από τα εντυπωσιακά κέρδη για το 1% εις βάρος του υπόλοιπου 99%.

Η έρευνα του Pew ωστόσο δίνει μια πιο λεπτομερή εικόνα. Τα πιο ευνοημένα νοικοκυριά -που ορίζονται από το Pew ως αυτά που κερδίζουν πάνω από $125.609 τον χρόνο- αντιστοιχούν σε πάνω από το ένα πέμπτο του πληθυσμού των ΗΠΑ.

Αυτό είναι το υψηλότερο μερίδιο που έχει βρει η έρευνα, καθώς οι Αμερικανοί με καλή εκπαίδευση από τα χρηματοοικονομικά έως τον προγραμματισμό ηλεκτρονικών υπολογιστών και τη βιοτεχνολογία έχουν καλές προοπτικές.

«Συνολικά, υπάρχει περισσότερη οικονομική πρόοδος, παρά κάμψη», σημειώνει η έκθεση.

Αλλά η καμπάνια του κ. Τραμπ, του μεγιστάνα του real estate, έχει δημιουργήσει ανησυχίες στο άλλο άκρο της εισοδηματικής κλίμακας.

Ενώ οι Δημοκρατικοί και οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν υποσχεθεί να ενισχύσουν τη μεσαία τάξη, δεν έχουν καταλήξει στην ακριβή σημασία της έννοιας. Το Pew χωρίζει τον πληθυσμό σε δύο χαμηλότερες εισοδηματικές ομάδες, τη μεσαία και δύο υψηλότερες. Το μεσαίο νοικοκυριό έχει, με βάση το Pew, εισόδημα από τα δύο τρίτα έως και το διπλάσιο του διάμεσου (median). Για μια οικογένεια τριών ατόμων, αυτό αντιστοιχεί σε $41.869 έως και $125.608 τον χρόνο.

Από το 2008, ο αριθμός των ενηλίκων στα νοικοκυριά στις δύο υψηλότερες εισοδηματικές ομάδες έχει αυξηθεί κατά 7,8 εκατομμύρια, υπερβαίνοντας την ανάπτυξη του αριθμού των ενηλίκων στα νοικοκυριά των δύο χαμηλότερων ομάδων, όπου ο αριθμός αυξήθηκε κατά 6,8 εκατ. Η μεσαία τάξη αυξήθηκε κατά 3 εκατ. την ίδια περίοδο.

Η έρευνα παρακολουθεί επίσης διαφορετικές δημογραφικές ομάδες ,για να βρει νικητές και ηττημένους τις τελευταίες δεκαετίες. Οι γηραιότεροι Αμερικανοί ήταν μακράν οι μεγαλύτεροι νικητές όσον αφορά στην άνοδο στα εισοδηματικά κλιμάκια κατά τη διάρκεια του 21ου αιώνα και σε σχέση με τις αρχές του 1970.

Η ομάδα από 18 έως 29 ετών είχε τις μεγαλύτερες απώλειες.

Ένας κρίσιμος παράγοντας πίσω από το χάσμα που ανοίγεται ανάμεσα στους επιτυχημένος Αμερικανούς και αυτούς που αγωνίζονται είναι το υπερβολικό premium που δίνει η αγορά εργασίας στα προσόντα και στην υψηλότερη εκπαίδευση. Οι απόφοιτοι πανεπιστημίου είναι οκτώ φορές πιθανότερο να βρεθούν στα ανώτερα εισοδηματικά κλιμάκια από τους ενήλικους που δεν τελειώνουν το σχολείο και δύο φορές πιθανότερο από αυτούς που έχουν μόνο ένα απολυτήριο λυκείου, σύμφωνα με το Pew.

«Οι Αμερικανοί αυτοί χωρίς πτυχίο πανεπιστημίου φαίνεται πως βιώνουν μια μεγάλη απώλεια όσον αφορά στο οικονομικό τους στάτους», αναφέρεται στην έκθεση.

Ο Ντέιβιντ Ότορ, καθηγητής στο MIT, έχει βρει ότι οι εισοδηματικές διαφορές ανάμεσα στον μέσο Αμερικανό άνδρα με πτυχίο πανεπιστημίου και τον μέσο άνδρα με απολυτήριο λυκείου διπλασιάστηκαν από το 1979 έως το 2012, υπογραμμίζοντας το τεράστιο premium που δίνεται στην εκπαίδευση.

«Δεν έχει υπάρξει μεγάλη αύξηση στους μισθούς, αλλά ισχύει ακόμα πως η απόδοση των επιτευγμάτων στην εκπαίδευση είναι πολύ υψηλότερα για ανθρώπους που πάνε σε αξιοπρεπή κολέγια και ολοκληρώνουν τις σπουδές τους», τονίζει.

Η αποκλειστική έμφαση στη διαφορά ανάμεσα στο ανώτατο 1% και στο 99% είναι ως εκ τούτου παραπλανητική. «Στέλνει στον κόσμο το λάθος μήνυμα ότι αν είσαι ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ή ο Μπέρνι Μάντοφ, είσαι κατά κάποιο τρόπο εκτός παιχνιδιού» είπε ο κ. Ότορ. «Αυτό είναι λάθος».

Η αίσθηση της πόλωσης στην κοινωνία των ΗΠΑ αποτυπώνεται από τη γρήγορη ανάπτυξη στα δύο άκρα τις εισοδηματικής κλίμακας. «Η κατανομή των ενηλίκων με βάση το εισόδημα φθίνει στη μέση και διογκώνεται στα άκρα», σημειώνει η έκθεση του Pew. Tα νοικοκυριά πάνω από τη μεσαία τάξη είναι κοντά στο να έχουν περισσότερο εισόδημα από όλα τα υπόλοιπα νοικοκυριά μαζί, κάτι που δείχνει ότι τα κέρδη συγκεντρώνονται σε λιγότερα χέρια.

Τα στοιχεία του Pew, που βασίζονται σε επίσημα νούμερα, είναι προσαρμοσμένα για τον πληθωρισμό και υποθέτουν ότι όλοι ανήκουν σε νοικοκυριό με τρία μέλη, για να κάνουν πιο συγκρίσιμα τα αποτελέσματα.

Η έρευνα βρίσκει πως η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης έχει ξεκινήσει σταθερά ήδη από τη δεκαετία του 1970 και δεν πρόκειται για ένα φαινόμενο που εμφανίστηκε ξαφνικά.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation