Τα νέα μηνύματα που στέλνουν οι αναδυόμενες αγορές

Κοιτάξτε προσεκτικά τη μέση απόσταση. Μπορούμε να δούμε τον πολυαναμενόμενο «πάτο» για τις αναδυόμενες αγορές από εδώ;

Το αίσθημα της αγοράς μεταστράφηκε βίαια και αποφασιστικά ενάντια στον αναδυόμενο κόσμο πριν από πέντε χρόνια. Από τότε, χρηματιστηριακές αγορές έχουν σταθερά μείνει πολύ πίσω σε σχέση με τον ανεπτυγμένο κόσμο, νομίσματα έχουν υποτιμηθεί και αμέτρητοι δείκτες οικονομικής υγείας έχουν γίνει ακόμη ασθενέστεροι.

Οι αναδυόμενες αγορές αφορούσαν πάντα στα εμπορεύματα. Ο αναδυόμενος κόσμος, με την Κίνα στην κεφαλή, είναι που παράγει και καταναλώνει βιομηχανικά εμπορεύματα σε μεγάλη κλίμακα. Πρακτικά, τουλάχιστον όταν κοιτάμε τις αγορές, οι μετοχές των αναδυόμενων αγορών συνιστούν ένα σύμπλεγμα με άλλα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία είναι συνδεδεμένα με την υγεία της οικονομίας που είναι βασισμένη στους πόρους.

Κάποια από αυτά τα περιουσιακά στοιχεία βρίσκονται τώρα σε επίπεδα τόσο χαμηλά, που υπονοούν πως αυτός ο κύκλος δεν μπορεί να συνεχιστεί για πολύ ακόμα. Η τιμή του σιδηρομεταλλεύματος στο Qingdao, τον ευρέως αποδεκτό δείκτη αναφοράς για την κινεζική κατανάλωση μετάλλων, βρίσκεται 76% πιο χαμηλά από τα ανώτερα επίπεδά του το 2011. Ο ευρύτερος δείκτης Bloomberg για τα βιομηχανικά μέταλλα είναι επίσης σε χαμηλά μετά την κρίση επίπεδα.

Ο δείκτης Baltic Dry, μια μέτρηση του κόστους της αποστολής εμπορευμάτων σε όλο τον κόσμο, υποχώρησε αυτή την εβδομάδα στα χαμηλότερα επίπεδά του όλων των εποχών. Έχει πέσει τώρα κατά 95,5% από τα υψηλότερά του το 2008, λίγο πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση. Τέτοιοι αριθμοί αυξάνουν τις ελπίδες ότι ο κύκλος είναι έτοιμος να γυρίσει και κάποιοι αναλυτές -ιδιαίτερα της Capital Economics του Λονδίνου, που έχει σθεναρά υπονοήσει πως οι αναδυόμενες αγορές θα είναι «καλή αγορά» για μερικούς μήνες- πιστεύουν ότι ο «πάτος» πλησιάζει.

Όσοι ψάχνουν για συμβολισμούς μπορούν να στραφούν στην απόφαση της Goldman Sachs αυτή την εβδομάδα να συγχωνεύσει το BRIC fund της (αυτό που έχει για τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία και την Κίνα) με το ευρύτερο fund που έχει για τις αναδυόμενες αγορές. Ο ενθουσιασμός που γέννησε η ιδέα των BRICs, που επινόησε η Goldman το 2001, εξασθένησε και πέθανε. Τώρα, υπάρχει μια αναγνώριση πως ο κόσμος επιθυμεί να προσεγγίσει τις αναδυόμενες αγορές με άλλους τρόπους.

Όσοι θέλουν καταλύτη μπορούν να κοιτάξουν προς τη συνάντηση της Fed τον επόμενο μήνα, η οποία τώρα φαίνεται πως θα καταγράψει την πρώτη αύξηση στα αμερικανικά επιτόκια εδώ και σχεδόν μία δεκαετία. Και μόνο ο υπαινιγμός μιας τέτοιας κίνησης έχει σταθεί περισσότερες από μία φορές αρκετός για να πυροδοτήσει τη φυγή κεφαλαίου από τις αναδυόμενες αγορές -κατά τη διάρκεια του λεγόμενου taper tantrum (υπερβολική αντίδραση πανικού) το 2013 και ξανά φέτος το καλοκαίρι. Αυτή μπορεί να είναι η στιγμή να ρευστοποιηθούν τα τελευταία κεφάλαια, πιθανότατα δημιουργώντας το είδος αυτό των ακραίων χαμηλών επιπέδων από τα οποία έπειτα οι αγορές μπορούν να αρχίσουν να ανεβαίνουν.

Εξετάζοντας τις αποτιμήσεις, πολλά αναδυόμενα νομίσματα έχουν κατρακυλήσει άγρια, τη στιγμή που ο αναδυόμενος κόσμος τώρα τελεί υπό διαπραγμάτευση πολύ πιο χαμηλά έναντι της Δύσης. Η αποτίμηση δεν βοηθά στον χρόνο, αλλά σίγουρα φαίνεται πως θα προσφέρει μια παρατεταμένη ανάκαμψη αν και όταν το αίσθημα επιτέλους μεταστραφεί.

Πέραν αυτού, οι ίδιες οι χώρες έχουν αναπτυχθεί. Άσχημες πτώσεις καθώς τα ξένα κεφάλαια αποχωρούν, δεν χρειάζεται πλέον να καταλήγουν σε κρίσεις, τώρα που έχουν οικοδομήσει συναλλαγματικά αποθέματα, καθώς και νομικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.

Έναντι αυτού, κοιτάξτε τον πιστωτικό κύκλο. Όπως καταγράφει η JPMorgan, έχει γυρίσει. Το μη χρηματοοικονομικό χρέος έχει αυξηθεί κατά 20% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των αναδυόμενων χωρών εκτός Κίνας από το 2007 και 80% στην Κίνα.

Το πρόβλημα με το χρέος των αναδυόμενων χωρών είναι ότι τείνει να μεταβάλλεται με κάθε γενιά, καθώς οι αναδυόμενες οικονομίες και τα χρηματοπιστωτικά συστήματα αναπτύσσονται. Αντί ο κίνδυνος να βρίσκεται στις τράπεζες ή στα κρατικά ιδρύματα, όπως συνέβη σε προηγούμενες κρίσεις αναδυόμενων αγορών, αυτή τη φορά βρίσκεται στο εταιρικό χρέος. Η ανάπτυξη χρέους τώρα επιβραδύνεται, αλλά η σύσφιξη στην πίστωση θα μπορούσε να προχωρήσει κι άλλο. Αυτό είναι ασυνεπές με μια μεγάλη αύξηση από χαμηλά επίπεδα.

Όσο για τα εμπορεύματα, τείνουν να κινούνται σε μεγάλους κύκλους. Ο καιρός που σταματά αρκετό μέρος της παραγωγής, ώστε η ζήτηση να ξεπερνά την προσφορά, μπορεί να είναι χρόνια μακριά.

Τα επιχειρήματα σχετικά με την αποτίμηση είναι επίσης ασαφή. Οι αναδυόμενες αγορές ήταν πολύ πιο φθηνές απ' ό,τι είναι τώρα σε σχέση με τον ανεπτυγμένο κόσμο, όταν ξεκίνησαν τον τελευταίο κύκλο τους προς τα πάνω το 2002. Και οι πιο ελκυστικές αγορές -προφανέστερα η Ινδία- είναι επίσης και οι πιο ακριβές. Οι κρατικές εταιρίες, οι οποίες σε γενικές γραμμές κάνουν μη δελεαστικές επενδύσεις, φαίνονται φθηνές. Αν θέλει κανείς να παίξει συναρπαστικά στοιχήματα στον καταναλωτή μιας αναδυόμενης αγοράς, θα πρέπει να πληρώσει πολλά χρήματα γι' αυτά.

Επιπρόσθετα, οι αναδυόμενες αγορές ακόμη τείνουν να ανεβαίνουν και να πέφτουν μαζί. Πράγματι, σύμφωνα με τη Ned Davis Research, οι συσχετίσεις μεταξύ αγορών αυξάνονται και πλησιάζουν τα υψηλά που σημειώθηκαν ακριβώς πριν τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 -μια ανησυχητική ένδειξη.

Οι αναδυόμενες αγορές εκτός των BRICs αντανακλούσαν τις επιδόσεις των BRICs τα τελευταία χρόνια. Και οι χρηματιστηριακές αγορές των αναδυόμενων χωρών εκτός της Κίνας τείνουν να ανεβαίνουν και να πέφτουν σύμφωνα με τη μέτρηση ISM της κινεζικής βιομηχανίας.

Ο «πάτος» πλησιάζει. Μια αύξηση στα επιτόκια τον επόμενο μήνα, αν υποθέσουμε ότι επιτέλους θα πραγματοποιηθεί, θα πρέπει να είναι αρκετή για να πυροδοτήσει μια τελική έξοδο από το σύμπλεγμα των αναδυόμενων χωρών. Αν πρόκειται να σημειωθεί κάπου μια πραγματική κρίση υποτίμησης και πτώχευσης, είναι δύσκολο να αποφευχθεί για πολύ αφού η Fed αρχίσει επιτέλους να σφίγγει την πίστωση.

Με μια μακροπρόθεσμη θεώρηση πέντε ή δέκα ετών, οι αποτιμήσεις και η κυκλική φύση των επενδύσεων υπονοούν πως οι αναδυόμενες αγορές θα πρέπει να τα πάνε καλά. Αντισταθμιστικά στοιχήματα, βάζοντας χρήματα τώρα, έχουν νόημα. Αλλά είναι περισσότερες οι πιθανότητες να υπάρξει ακόμη ένα κύμα πεσιμισμού και να έρθει άλλη μία κρίση, πριν οι αγορές πιάσουν πάτο.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation