Το ISIS έβαλε στο στόχαστρο την ευρωπαϊκή ενότητα

H κατάργηση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα ήταν ένα από τα μεγάλα πρακτικά οφέλη που αποκόμισαν οι Ευρωπαίοι πολίτες, από τότε που τέθηκε σε ισχύ η ζώνη του Σένγκεν πριν από δύο δεκαετίες.

Διασφαλίζει την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων σε 26 χώρες, επιτρέποντας σε έναν άνθρωπο να ταξιδέψει 3.000 χιλιόμετρα από την Πολωνία έως την Πορτογαλία, χωρίς να χρειαστεί να δείξει ούτε μία φορά τα χαρτιά του. Αλλά στον απόηχο των φρικτών επιθέσεων της Παρασκευής στο Παρίσι, αυτές οι κάποτε περιλάλητες ελευθερίες δέχονται τώρα μεγάλες πιέσεις.

Το Σένγκεν αντιμετώπιζε προβλήματα και πριν από τα τραγικά συμβάντα της Παρασκευής. Η συμφωνία έχει καμφθεί από τις μεταναστευτικές πιέσεις που έχουν συσσωρευτεί στην Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή, λόγω των πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών στην περιοχή.

Ωστόσο, οι επιθέσεις στη Γαλλία έχουν θρέψει ένα φρέσκο πολιτικό φόβο: τη φυσική ασφάλεια.

Τα όσα διαδραματίστηκαν στους δρόμους του Παρισιού φαίνεται ότι είχαν καθοδηγηθεί σε ένα βαθμό από το Βέλγιο και περιλάμβαναν την αποστολή αυτόματων όπλων μέσα από τα σύνορα με ένα αυτοκίνητο. Ως μια ζώνη χωρίς σύνορα, το Σέγνκεν εξαρτάται από την ποιότητα της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ εθνικών αστυνομικών δυνάμεων. Στην περίπτωση αυτή, φαίνεται ότι ήταν πολλά αυτά που ξεγλίστρησαν από τον έλεγχο.

Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ πήρε μέτρα για να κατευνάσει τις άμεσες ανησυχίες των Γάλλων πολιτών. Επανεισήγαγε τους συνοριακούς ελέγχους στη Γαλλία.

Το Παρίσι πιέζει για ελέγχους στις δευτερογενείς μετακινήσεις ανθρώπων εντός των συνόρων της ζώνης Σένγκεν. Αυτοί περιλαμβάνουν την υιοθέτηση του συστήματος καταγραφής των ονομάτων των επιβατών για ταξίδια με αεροπλάνα, τρένα και πλοία εντός της Ευρώπης. Έχουν γίνει επίσης εκκλήσεις για μεγαλύτερη χρήση του συστήματος πληροφοριών του Σένγκεν, το οποίο διασταυρώνει ελέγχους ταυτότητας με μια δεξαμενή δεδομένων για εγκληματίες, κλεμμένα οχήματα και άλλα δεδομένα ασφαλείας.

Πρόκειται για εύλογες πρωτοβουλίες, καμία από τις οποίες δεν θέτει σε κίνδυνο την ακεραιότητα της συνθήκης του Σένγκεν. Τα κράτη που την έχουν υπογράψει έχουν το δικαίωμα να επιβάλλουν συνοριακούς ελέγχους σε ειδικές περιπτώσεις και για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Αυτό έκανε η Γαλλία και μετά τις βομβιστικές επιθέσεις στο Λονδίνο το 2005. Αλλά υπάρχει ο κίνδυνος ο αθροιστικός αντίκτυπος από τα βήματα αυτά να αποδυναμώσει την πολιτική «κόλλα» που κρατάει τη συνοχή της ζώνης του Σένγκεν.

Ορισμένες χώρες αρχίζουν ήδη να συνδέουν τη μετανάστευση με την τρομοκρατία. Στο όνομα της δημόσιας ασφάλειας, η νέα κυβέρνηση της Πολωνίας διακήρυξε πως χωρίς εγγυήσεις δεν θα αποδεχτεί τις 4.500 πρόσφυγες που είχε συμφωνήσει να φιλοξενήσει η χώρα με βάση την πανευρωπαϊκή συμφωνία. Είναι εύκολο να δει κανείς πως η ασφάλεια μπορεί να γίνει μια εύκολη δικαιολογία για την αθέτηση στοιχείων της συνθήκης του Σένγκεν που δεν αρέσουν στην κάθε χώρα.

Για να μην καταρρεύσει η συμφωνία, η Ευρώπη χρειάζεται μια κοινή απάντηση στις προκλήσεις αυτές. Πρέπει να υπάρξει μια ειλικρινής αποδοχή ότι σε έναν κόσμο όπου η ασφάλεια παραμένει εθνικό ζήτημα, το μπλοκ πρέπει να ενισχύσει τους πιο αδύναμους κρίκους. Πρέπει να δαπανηθούν περισσότερα στην ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων, ειδικά κατά μήκος της νότιας πλευράς. Η ανταλλαγή πληροφοριών πρέπει να λειτουργήσει εκτός από την θεωρία και στην πράξη. Η παρακολούθηση -εδώ και καιρό μεγάλο πρόβλημα για χώρες όπως η Γερμανία- πρέπει να ενισχυθεί.

Με τους πολίτες να νιώθουν ότι απειλούνται, οι πολιτικοί των κρατών-μελών μπορούν να μπουν στον πειρασμό να ξανακλείσουν τα σύνορα. Αλλά κάτι τέτοιο δεν λαμβάνει υπόψη το κόστος από την αντιστροφή της πορείας δύο δεκαετιών της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Δεν μιλάμε σε θεωρητική βάση. Μελέτες έχουν δείξει ότι το Σένγκεν έχει οδηγήσει τα μέλη του σε πιο στενές εμπορικές συνεργασίας, αυξάνοντας τις εξαγωγές και τις εισαγωγές. Έχει τονώσει επίσης και τον τουρισμό.

Το Σένγκεν είναι η πλέον απτή εκδήλωση της ευρωπαϊκής ενότητας. Αυτός είναι ο πραγματικός στόχος των τρομοκρατών. Οι θηριωδίες τους -όσο φρικτές και αν είναι- δεν πρέπει να οδηγήσουν σε μια ολοκληρωτική υποχώρηση.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation