Επτά λόγοι που το «Volksgate» είναι μεγαλύτερο της Enron

Εχει περάσει μόλις μία εβδομάδα από τη συγκλονιστική αποκάλυψη ότι ο όμιλος Volkswagen είχε εξοπλίσει εκατομμύρια πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα με λογισμικό ειδικά σχεδιασμένο για να ξεγελάει όποιον ελέγχει τις εκπομπές ρύπων τους και μόλις λίγες ημέρες από την παραίτηση του διευθύνοντα συμβούλου, Mάρτιν Γουίντερκορν.

Ωστόσο υπάρχουν πολλοί λόγοι για να πιστέψει κανείς ότι οι επιπτώσεις το σκανδάλου θα είναι αντίστοιχες με αυτές της Enron, αν όχι και μεγαλύτερες. Τα περισσότερα εταιρικά σκάνδαλα προκύπτουν από αμέλεια ή από την αποτυχία να αποκαλυφθεί το σύνολο των παραπτωμάτων.

Πολύ λίγα έχουν να κάνουν με δόλο ή με εγκληματική πρόθεση. Η παραποίηση λογιστικών στοιχείων από την Enron παρουσιάζεται συχνά ως ένα κλασικό παράδειγμα τέτοιου σκανδάλου και για τον λόγο αυτό διδάσκεται σε όλες τις οικονομικές σχολές ανά τον κόσμο.

Αυτοί είναι οι επτά λόγοι για τους οποίους το σκάνδαλο της Volkswagen είναι χειρότερο και μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερες συνέπειες.

Πρώτον, ενώ η απάτη της Enron εξαφάνισε τις οικονομίες μιας ζωής χιλιάδων πολιτών, η Volkswagen έβαλε σε κίνδυνο την υγεία εκατομμυρίων. Τα υψηλά επίπεδα διοξειδίων του αζώτου και λεπτών σωματιδίων που έκρυψαν από τις ρυθμιστικές αρχές τα λογισμικά των αυτοκινήτων είναι επικίνδυνα και βλαβερά για την υγεία, ειδικά των παιδιών και όσων πάσχουν από αναπνευστικά προβλήματα.

Δεύτερον, με πρώτη από όλους τη Volkswagen, οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές αυτοκινήτων έκαναν σκληρό λόμπι για να προωθήσουν τις μηχανές ντίζελ ως έναν τρόπο να μειωθεί η εκπομπή διοξειδίων του άνθρακα. Αν και στις ΗΠΑ τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα αντιστοιχούν στο 5% της αγοράς, αποτελούν πάνω από το 50% στην αγορά της Ευρώπης, χάρη στα κίνητρα που προσφέρουν οι κυβερνήσεις.

Ήταν πράγματι πολύ κακό που ο CEO της Enron απηύθυνε έκκληση στους υπαλλήλους να αγοράσουν μετοχές της εταιρείας. Αλλά στην περίπτωση της Volkswagen, είναι σαν να προσφέρει η αμερικανική κυβέρνηση φοροελαφρύνσεις για να αγοράσουν μετοχές που έχουν φουσκώσει από τη δημιουργική λογιστική.

Τρίτον, τα πρόστιμα και οι μηνύσεις που αντιμετωπίζει η Volkswagen θα ξεπεράσουν πιθανότατα αυτά της Enron, τόσο σε μέγεθος όσο και σε εύρος. Η Volkswagen αντιμετωπίζει πρόστιμα 18 δισ. δολαρίων από την Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ. Προσθέστε σε αυτά πρόστιμα στις περισσότερες από τις 50 πολιτείες και συλλογικές προσφυγές από αγοραστές και πωλητές αυτοκινήτων που είδαν την αξία των οχημάτων τους και των επιχειρήσεών τους να υποχωρούν εν μία νυκτί και ο τελικός λογαριασμός είναι πραγματικά τεράστιος.

Κανένα δικαστήριο στις ΗΠΑ δεν θα είναι επιεικές σε μια ξένη αυτοκινητοβιομηχανία που διαφήμιζε την «καθαρή ντίζελ» τεχνολογία της, όταν χρησιμοποιούσε τεχνολογία για να κρύψει το γεγονός ότι οι εκπομπές ρύπων ήταν 40 φορές υψηλότερες. Και αυτό πριν οι ειδικοί καταθέσουν για τις επιπτώσεις στα παιδιά με άσθμα. Εν τω μεταξύ, κάτω από το 5% των αυτοκινήτων αυτών είχε πουληθεί στις ΗΠΑ και οι ρυθμιστικές αρχές στην Ευρώπη, στη Νότιο Κορέα και αλλού έχουν ήδη ξεκινήσει έρευνες. Πρόκειται για μια πραγματικά παγκόσμια απάτη και ένα παγκόσμιο σκάνδαλο.

Τέταρτον, η Enron κατέρρευσε όταν μετά την αποκάλυψη της λογιστικής απάτης φάνηκε ότι η εταιρεία είχε τεράστιες ζημίες. Η Volkswagen μπορεί να καταρρεύσει παρά το γεγονός ότι οικονομικά είναι απολύτως υγιής. H κατάρρευση της μετοχής είναι μόνο η αρχή. Μια κρίση εμπιστοσύνης, μια δυνητικά μη αναστρέψιμη δυσφήμηση και τεράστιες μηνύσεις μπορεί να «τελειώσουν» την εταιρεία.

Και αν η Enron ήταν μια νέα, αν και ομολογουμένως διάσημη εταιρεία, η Volkswagen είναι η 78χρονη ναυαρχίδα της πιο σημαντικής βιομηχανίας της Γερμανίας.

Πέμπτον, εξαιτίας του κεντρικού ρόλου της Volkswagen στη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία, το σκάνδαλο είναι ένα ολέθριο χτύπημα στην παγκόσμια φήμη της χώρας. Για χρόνια, οι Mercedes, BMW, Audi και Volkswagen χρησιμοποιούσαν γερμανικά σλόγκαν και ατάκες στις αγγλόφωνες διαφημίσεις τους, για να συνδέσουν τα προϊόντα τους με την παράδοση της χώρας στην κατασκευή μηχανών. Τώρα, τα σκλόγκαν «Das Auto» και «Vorpsprung durch Tecnnik» θα διαγραφούν από τις διαφημιστικές πινακίδες, όσο γρήγορα εξανεμίστηκε η χρηματιστηριακή αξία των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών.

Ήταν σχετικά εύκολο για τις περισσότερες αμερικανικές εταιρείες να πάρουν αποστάσεις από την απάτη της Enron. Θα είναι πολύ πιο δύσκολο να κάνει κάτι αντίστοιχο η υπόλοιπη γερμανική βιομηχανία.

Έκτον, ακόμα και αν αποδειχθεί ότι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι και Ασιάτες κατασκευαστές που έχουν επενδύσει μεγάλα ποσά στην τεχνολογία ντίζελ είχαν εμπλακεί σε ανάλογη απάτη, το σκάνδαλο αναμένεται να επαναφέρει την αντίληψη ότι οι μηχανές ντίζελ είναι ρυπογόνες, μετά από δύο δεκαετίες συντεταγμένων προσπαθειών να αλλάξει η αντίληψη αυτή.

Αυτό δεν θα βάλει μόνο σε κίνδυνο εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας, αλλά θα στερήσει από τις ρυθμιστικές αρχές και ένα εργαλείο στο οποίο βασίζονταν για τη μείωση των ρύπων. Μακροπρόθεσμα, η προσπάθεια να εξελιχθούν ακόμα πιο καθαρές εναλλακτικές μπορεί να είναι θετική, αλλά βραχυπρόθεσμα είναι ένα τεράστιο πρόβλημα, για την Ευρώπη ειδικότερα.

Έβδομον, και ίσως το πιο σημαντικό, ενώ η Enron έπληξε τη φήμη του λογιστικού επαγγέλματος ως αξιόπιστης καταγραφής των οικονομικών στοιχείων, η απάτη της Volkswagen δημιουργεί ερωτηματικά για τη χρήση της τεχνολογίας ως μέσου για την επίτευξη στόχων περιβαλλοντικής βιωσιμότητας.

«Το καθαρό ντίζελ» φαίνεται ότι είναι όσο ψέμα είναι και «ο καθαρός άνθρακας». Η αποτρόπαια συμπεριφορά της Volkswagen απειλεί να απονομιμοποιήσει τις αμέτρητες προσπάθειες εταιρειών σε όλο τον κόσμο να αναπτύξουν διαβαθμισμένες περιβαλλοντικές λύσεις.

Αυτή ίσως να είναι και η μεγαλύτερη τραγωδία στην όλη υπόθεση. Η Volkswagen έδωσε πάτημα στους κυνικούς, σε μια εποχή που χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ τις προσπάθειες των εταιρειών για τη διάσωση του πλανήτη.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation