Πανευρωπαϊκή η λατρεία για... μετρητά στο στρώμα

Τα χρήματα δεν φυτρώνουν στα δέντρα, αλλά στη μέση ενός δάσους βαθιά στη βαυαρική εξοχή. Μία ώρα με το αυτοκίνητο από το Μόναχο, κρυμμένο από έλατα, βρίσκεται το Louisenthal, το εργοστάσιο και τα τυπογραφεία που βοηθούν στην παραγωγή τραπεζογραμμάτιων για περίπου 100 διαφορετικές νομισματικές ζώνες.

Η Giesecke & Devrient, ιδιοκτήτρια του Louisenthal, είναι μία από τις ελάχιστες εταιρίες που ανταγωνίζονται για να παράγουν τα 160 δισ. τραπεζογραμμάτια που τυπώνονται κάθε χρόνο. Ενώ οι κεντρικές τράπεζες του κόσμου συνήθως διατηρούν το μονοπώλιο στις άδειες για την εκτύπωση τοπικών νομισμάτων, μέχρι και 70 δισ. τραπεζογραμμάτια τυπώνονται με υλικό που παράγεται στον ιδιωτικό τομέα.

Αν και ο κόσμος εξοικειώνεται όλο και περισσότερο με την ηλεκτρονική πληρωμή αγαθών και προϊόντων, η παραγωγή χαρτονομισμάτων ανθεί.

Ένας λόγος για τη συνεχιζόμενη ελκυστικότητα των ψυχρών, σκληρών μετρητών είναι η παγκόσμια οικονομική ύφεση. Η Giesecke & Devrient αναμένει ότι η παραγωγή χαρτονομισμάτων θα ανεβαίνει κατά 5% τον χρόνο «στο προβλεπτό μέλλον», παρά τον σχεδιασμό για διψήφιες αυξήσεις στη χρήση καρτών και άλλων μορφών ηλεκτρονικών πληρωμών.

«Τα μετρητά είναι 100% αξιόπιστα σε καιρούς κρίσης. Είναι κατά τις περιόδους πανικού που το στέρεο χρηματοπιστωτικό σύστημα πρέπει να αποδείξει την αξία του», είπε ο Ralf Wintergerst, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Giesecke & Devrient. «Σε μία κατάσταση κρίσης, η ζήτηση για μετρητά συνήθως αυξάνεται απότομα. Ο λόγος γι' αυτό είναι η εμπιστοσύνη στο πραγματικό νόμισμα».

Η αναταραχή στην Ελλάδα, η οποία όχι μόνο πυροδότησε τον προβληματισμό μιας επιστροφής στη δραχμή αλλά επιπλέον οδήγησε σε ένα κύμα ζήτησης για μετρητά, αποτελεί ενδεικτική περίπτωση.

Ο αριθμός των τραπεζογραμμάτιων που κυκλοφορούσαν στην Ελλάδα ήταν 45,2 δισ. ευρώ στα τέλη του Μαΐου: Ένα επίπεδο το οποίο είδαμε για τελευταία φορά τον Ιούνιο του 2012, τότε που οι φόβοι ενός Grexit πυροδότησαν μαζικές αναλήψεις. Το 2012, η ΕΚΤ αναγκάστηκε να στείλει αεροπορικώς πρόσθετες ποσότητες χαρτονομισμάτων στην Αθήνα από όλη τη γύρω περιοχή. Τα 45,2 δισ. ευρώ αντιστοιχούν σε λίγο παραπάνω από 4.000 ευρώ για κάθε Έλληνα.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα επίσης καταγράφει άλματα στη ζήτηση χαρτονομισμάτων μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers, της αμερικανικής επενδυτικής τράπεζας, το 2008. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αυξανόμενης ζήτησης ήταν για τραπεζογραμμάτια υψηλότερης ονομαστικής αξίας, όπως τα χαρτονομίσματα των 200 και 500 ευρώ: ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι τα άλματα συνέβησαν λόγω της συσσώρευσης από αγχωμένους αποταμιευτές.

Η συνεχιζόμενη ελκυστικότητα των τραπεζογραμμάτιων δεν είναι μόνο εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Περισσότερες από τις μισές πληρωμές σε σταθερές, προηγμένες οικονομίες όπως της Γερμανίας ακόμη γίνονται σε μετρητά, ενώ παγκοσμίως το νούμερο είναι περίπου 80%. Τα τραπεζογραμμάτια, επιπλέον, πρέπει να αντικαθίστανται συχνά, με τα χαρτονομίσματα χαμηλής αξίας όπως αυτό των 5 ευρώ να αποσύρονται από την κυκλοφορία κάθε έξι μήνες.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους ο κόσμος συρρέει στα τραπεζογραμμάτια κατά τη διάρκεια οικονομικών πανικών και φυσικών καταστροφών είναι ο τρόπος που φαίνονται και η αίσθηση που δημιουργούν στην αφή. Η επιθυμία να αποθηκεύσεις τον πλούτο σου σε φυσικό αντικείμενο αυξάνεται, καθώς ο κόσμος γύρω σου γίνεται πιο αβέβαιος.

Παρότι οι παραγωγοί τραπεζογραμμάτιων μπορούν να χρεώσουν το ελάχιστο των 25 ευρώ ανά 1.000 χαρτονομίσματα, οι δυσκολίες στην αντιγραφή του σχεδίου τους και της κατάστασής τους ως νόμιμης προσφοράς δημιουργούν εγγενή αξία. Από τα περισσότερα από 17 δισ. ευρώ σε τραπεζογραμμάτια που βρίσκονται σε κυκλοφορία, λιγότερα από μισό εκατομμύριο είναι πλαστά, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ.

Στο εργοστάσιο του Louisenthal, η ασφάλεια είναι αυστηρή -πρέπει να δείξεις το διαβατήριό σου και έπειτα να αφήσεις αυτό και όποιο κινητό τηλέφωνο έχεις στην πόρτα. Μόλις περάσεις τη διπλή πόρτα της εισόδου -σε στιλ αεροδρομίου- η μυρωδιά του διαλύτη που χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει τα πολλαπλά στρώματα του τραπεζογραμμάτιου «χτυπά» τους επισκέπτες.

Κάποιες από τις πρέσες του εργοστασίου είναι μέχρι και 30 μέτρα μακριές και πέντε μέτρα ψηλές. Οι εργάτες έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από μηχανές που στριφογυρίζουν. Αυτές γυρνούν κυλινδρικά τις δεσμίδες από πολύχρωμο χαρτί ασφαλείας, που τελικά θα γίνει τραπεζογραμμάτια για μία αφρικανική χώρα ή χαρτί που αργότερα θα χρησιμοποιηθεί για την εκτύπωση του χαρτονομίσματος των 20 ευρώ, σημαδεμένο με την ένδειξη μιας ασπίδας που θα αντικατασταθεί από ένα διαφανές παράθυρο.

Το χαρτονόμισμα των 20 ευρώ είναι το πιο συχνά πλαστογραφημένο νόμισμα στην περιοχή του κοινού νομίσματος, αφού αντιστοιχεί σε περισσότερα από τα μισά όλων των πλαστών νομισμάτων που έχουν ανακτηθεί κατά το πρώτο μισό αυτού του χρόνου. Η ελπίδα είναι ότι ένα νέο σχέδιο θα οδηγήσει σε μείωση του αριθμού των πλαστών νομισμάτων, αυτού που είναι μακράν το πλέον κοινό χαρτονόμισμα της ευρωζώνης.

Τα σχέδια των τραπεζογραμμάτιων γράφονται με μελάνι ξεχωριστά. Όταν αυτό ολοκληρωθεί, τα χαρτονομίσματα στέλνονται μέσω των κεντρικών τραπεζών και των λεγόμενων εμπορικών κέντρων μετρητών σε καταστήματα τραπεζών σε όλη την περιοχή των 19 μελών και φορτώνονται στα 3 εκατ. των αυτόματων ταμειακών μηχανών της περιοχής.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation