Editorial: Μπράβο σε όποιον κάνει το βήμα για συμφωνία

Το Grexit είναι ένα επιλύσιμο πρόβλημα, κρυμμένο κάτω από την αύρα του αδυνάτου.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, έχει περάσει το λιγοστό του χρόνο στην εξουσία επιδιώκοντας έναν συμβιβασμό για τη χώρα του. Είναι επομένως απογοητευτικό να τον ακούει κανείς να λέει στο Κοινοβούλιο ότι οι πραγματικές διαπραγματεύσεις μόλις τώρα αρχίζουν.

Διότι εάν οι θεατρινισμοί του μισού έτους που μόλις πέρασε ήταν απλώς μια προθέρμανση, αυτή δεν ήρθε χωρίς κόστος. Η ελληνική οικονομία είναι πιο αδύναμη και η κατάσταση πολύ πιο επικίνδυνη, από τότε που το κόμμα του κ. Τσίπρα ανέλαβε την εξουσία.

Ακόμα χειρότερα, η αδέξια διαπραγμάτευση από τον κ. Tσίπρα και τον υπουργό Οικονομικών της Ελλάδας Γιάνη Βαρουφάκη, έχει εξαντλήσει ακόμα κι αυτό το πενιχρό απόθεμα καλής θέλησής που υπήρχε στην πολιτική της Ευρώπης, κι αυτό χωρίς κάποιον προφανή στόχο. Η Ελλάδα, έξι μήνες πριν, δεν ήταν χωρίς φίλους: πολλοί έβλεπαν την κριτική του ΣΥΡΙΖΑ στα προγράμματα λιτότητας με αρκετή συμπάθεια. Η συμπάθεια αυτή όμως, αυτή της στιγμή, έχει μετατραπεί σε αγανάκτηση. Oι πρώην φιλικές για την Ελλάδα φωνές εκφράζουν τώρα πια ανοιχτά τα σχέδια τους, για το πώς η Ευρώπη θα μπορούσε ευχαρίστως να αποδεχτεί την αποχώρηση της Ελλάδα από το ευρώ.

Αλλά, παρ' ό,τι όλα αυτά άλλαξαν υπό διαχείριση ΣΥΡΙΖΑ, τα περισσότερα έμειναν ακριβώς όπως ήταν πριν. Οι επικείμενες πληρωμές της Ελλάδας ανέρχονται στα €1,5 δισ. αυτό το μήνα, και στα €7,2 δισ. στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αμέσως μετά. Μια χρεοκοπία σε οποιαδήποτε από αυτές τις πληρωμές θα καθιστούσε την εκδίωξη της χώρας από το ευρώ πολύ πιθανότερη. Ανεξάρτητα από το πόσο ήρεμα οι μερικοί Ευρωπαίοι βλέπουν αυτήν την προοπτική, το «Grexit» δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται αψήφιστα. Το συνολικό σχέδιο της Ευρώπης μπορεί να υποστεί ανεπανόρθωτη ζημία, η οικονομική της πορεία να αντιστραφεί, και ένα αποτυχημένο κράτος (failed state) να προκύψει μέσα στην Ευρώπη.

Oι γενικές γραμμές μιας συμφωνίας διακρίνονται κι αυτές το ίδιο εύκολα, όπως κι έξι μήνες πριν. Όπως δήλωσε ο Olivier Blanchard, επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, η Ελλάδα χρειάζεται οικονομική ενίσχυση και - κάτι πολύ πιο αμφιλεγόμενο - μια μακροπρόθεσμη ελάφρυνση χρέους. Σε αντάλλαγμα όμως, δεν θα έπρεπε να αποφεύγει και τη δική της συνεισφορά στη μείωση του χρέους της δια της επίτευξης ενός μεγαλύτερου πλεονάσματος. Είναι άλλωστε προς όφελος τόσο της Ελλάδας όσο και των πιστωτών το να αυξήσει την απελπιστικά χαμηλή παραγωγικότητά της μέσω των δομικών μεταρρυθμίσεων.

Τα πλεονάσματα που προτείνονται από το ΔΝΤ και που κατά ένα μεγάλο μέρος υποστηρίζονται και από την Ευρώπη δεν απέχουν πολύ από εκείνα που πρότεινε κάποια στιγμή ο ίδιος ο κ. Βαρουφάκης. Το κρίσιμο ζήτημα είναι όμως το πώς θα επιτευχθούν. Βέβαια τα ιδιόμορφα τεχνάσματά του Έλληνα υπουργού, π.χ. η εγκατάσταση 35.000 τερματικών για τυχερα παιχνιδια για την αυξηση των εσόδων, απέχουν πολύ από το να είναι αξιόπιστα. Το ΔΝΤ και το Eurogroup θα προτιμούσαν η Ελλάδα να βρει χρήματα κόβοντας ένα μεγάλο μέρος από τις συντάξεις και αυξάνοντας το ΦΠΑ. Αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ εκλέχτηκε για να απορρίψει ακριβώς αυτές τις προτάσεις.

Ωστόσο ως προς τα καθαρά οικονομικά μεγέθη οι διαφορές μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών είναι μικρές - το 1% του ελληνικού ΑΕΠ που απαιτείται σε περικοπές στις συντάξεις είναι λιγότερο από το 0,1% του γερμανικού ΑΕΠ. Υπάρχει όμως μία ομάδα μέσα στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ που θα επέλεγε Grexit έναντι έστω και μιας ελάχιστης μείωσης στις συντάξεις γήρατος, και μια ομάδα μεταξύ των πιστωτών που θα προτιμούσε να αφήσει την Ελλάδα να καταρρεύσει από το να της δανείσει έστω κι ένα ευρώ παραπάνω. Όμως αυτά τα άκρα βρίσκονται σε τόσο ξεκάθαρη πλάνη, που κάθε σοβαρή πολιτική προσέγγιση θα πρέπει απλώς να τα αγνοήσει και τα δύο. Το Grexit θα συνεπαγόταν μια πολύ μεγαλύτερη χρεοκοπία - τόσο προς τους συνταξιούχους όσο και στους ξένους πιστωτές - από μια συνετή συμφωνία εντός ευρώ.

Χρειάστηκαν πολλά και «φτηνά» λάθη μέχρις ότου η ελληνική κρίση φτάσει στο σημείο που είναι σήμερα. Μια ολόκληρη κουστωδία επενδυτών πρέπει να κριθεί μόνο και μόνο για το γεγονός ότι δάνεισε τόσα πολλά χρήματα στην Ελλάδα από την αρχή. Μία ολόκληρη κουστωδία πολιτικών είναι επίσης κατακριτέα διότι ενέκρινε την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη, και μία άλλη για τις προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες διάσωσης. Αλλά τώρα δεν είναι ώρα για αντεγκλήσεις. Η τρέχουσα απειλή για το ευρώ είναι ένα απολύτως επιλύσιμο πρόβλημα, κρυμμένο κάτω από το μανδύα του αδυνάτου. Σε πέντε έτη, τόσο η Ελλάδα όσο και οι Ευρωπαίοι πιστωτές της έχουν κάνει τέτοιες παραχωρήσεις ο ένας στον άλλο που όποιος από τους δύο επιδείξει τώρα το θάρρος να κάνει παραχωρήσεις αξίζει μόνο έπαινο.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation