Η ευρωζώνη δεν φοβάται Grexit αλλά το deal με Τσίπρα

Την τελευταία φορά που ο Αλέξης Τσίπρας πλησίασε τόσο κοντά στην εξουσία ο πανικός ήταν τόσο έντονος που μύριζε στον αέρα.

Ο παθιασμένος αριστερός ήλθε από το πουθενά για να φτάσει σε απόσταση αναπνοής από το να εκτοπίσει τα δύο κυρίαρχα κόμματα της ελληνικής πολιτικής ζωής πριν από τρία χρόνια, αποκηρύσσοντας το μνημόνιο των 172 δισ. ευρώ από την Ε.Ε. Χωρίς τα κεφάλαια διάσωσης, η Ελλάδα θα κήρυσσε στάση πληρωμών στο εθνικό της χρέος. Η μαζική τραπεζική έξοδος επιταχυνόταν. Προ των πυλών, βρισκόταν η κατάρρευση της ευρωζώνης και παγκόσμια οικονομική καταστροφή.

Ετσι, μετά τις ατελέσφορες πρώτες εκλογές του Ιουνίου του 2012, οι ηγέτες της Ε.Ε. άρχισαν την κινδυνολογία, την οποία δικαιολογούσε το γεγονός ότι ο φόβος ήταν πραγματικός. Ψηφίστε ένα από τα δύο κυρίαρχα κόμματα στη δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, έλεγαν στους Έλληνες, αλλιώς θα ακολουθήσει Grexit και Αρμαγεδδών.

«Ποια εναλλακτική είχαμε;» θυμάται ένας κορυφαίος Ευρωπαίος ηγέτης που συμμετείχε στην εκστρατεία, αναγνωρίζοντας ότι ήταν σαν να ζητάς από τους Έλληνες να επανεκλέξουν εκείνους που έβαλαν τη χώρα σε μπελάδες από την αρχή. «Εκείνα ήταν τα κόμματα που ήθελαν να κρατήσουν την Ελλάδα στο ευρώ».

Καθώς το κόμμα του κ. Τσίπρα ηγείται στις δημοσκοπήσεις εν όψει τον πρόωρων εκλογών στις 25 Ιανουαρίου, η εκστρατεία του εκφοβισμού έχει εκτιναχθεί και πάλι στα ύψη. Οι πολιτικοί σύμμαχοι της Γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ έχουν προειδοποιήσει ότι είναι έτοιμοι να αφήσουν την Ελλάδα να φύγει από το ευρώ (όπως έκαναν οι Γερμανοί υπουργοί το 2012). Ο Πιερ Μοσκοβισί, επικεφαλής οικονομικών υποθέσεων της Ε.Ε., είπε ότι το οικονομικό σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ είναι αυτοκτονικό. Όλοι μιλούν για το Grexit.

Στις κατ' ιδίαν συζητήσεις τους, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι το 2015 δεν είναι 2012. Κανείς δεν πιστεύει στα αλήθεια ότι επίκειται Grexit. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να εισαγάγει μεγάλο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων. Οι εμπορικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί. Η Ελλάδα, παρά τα συνεχιζόμενα προβλήματά της, είναι σχεδόν αυτάρκης. Εχει πρωτογενές πλεόνασμα (πριν από την πληρωμή τόκων) για περισσότερο από έναν χρόνο. Επέστρεψε στις ιδιωτικές αγορές κεφαλαίου πέρσι και η οικονομία της άρχισε να αναπτύσσεται μετά από έξι χρόνια ύφεσης.

Η κινδυνολογία αυτήν τη φορά στηρίζεται σε έναν διαφορετικό φόβο: ο κ. Τσίπρας μπορεί να προκαλέσει μήνες πολιτικής αβεβαιότητας, καταδεικνύοντας στις αγορές ότι η ευρωζώνη εξακολουθεί να επιβαρύνεται από μεγάλα χρέη, χαμηλή ανάπτυξη και πολιτική αβεβαιότητα, παρά τις προσπάθειες πέντε χρόνων για να καθαρίσει το πρόβλημα.

Στο επίκεντρο της οικονομικής πλατφόρμας του κ. Τσίπρα είναι η ανακούφιση από το χρέος, ιδέα τόσο αδιανόητη που όμως σχεδόν κάθε καθιερωμένος οικονομολόγος έχει υπερασπιστεί. Με τη συλλογική αμνησία που κατά καιρούς κυριεύει την Ε.Ε., είναι εύκολο να ξεχνάμε ότι τον Νοέμβριο του 2012, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης στην ουσία υποσχέθηκαν να δωρίσουν στην Αθήνα πρόσθετη ανακούφιση από το χρέος, εφόσον θα κατάφερνε να πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα, υπόσχεση που έχει μείνει ανεκπλήρωτη επί ένα έτος και πλέον.

Πόσο ριζοσπαστική είναι η ιδέα του κ. Τσίπρα για μια αναδιοργάνωση χρέους κατά το πρότυπο του Paris Club; Τόσο ριζοσπαστική που -σύμφωνα με τρεις παράγοντες οι οποίοι μετέχουν στις συνομιλίες- οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης τη μελέτησαν έντονα στα τέλη του 2012. Με εκείνη τη γαλλικής έμπνευσης πρωτοβουλία, θα επιτρεπόταν στην Ελλάδα να κόψει σε δόσεις τις δανειακές της υποχρεώσεις -με τον ίδιο περίπου τρόπο που μοιράστηκαν οι δόσεις της βοήθειας- εφόσον θα κατάφερνε να αντεπεξέλθει σε μια σειρά δεσμεύσεις για οικονομικές μεταρρυθμίσεις.

Αξιωματούχοι που έχουν συναντηθεί με τον κ. Τσίπρα μετά τις εκλογές του τρόμου το 2012, συνυπολογίζουν το πόσο λογικός είναι ως άτομο. Οι περισσότεροι θεωρούν ότι, καθώς η εξουσία βρίσκεται πλέον κοντά στα χέρια του, θέλει να κυβερνήσει και αντιλαμβάνεται ότι μπορεί να κυβερνήσει μόνο από το κέντρο, έστω κι αν το ένα τρίτο του κόμματός του είναι ριζοσπαστικοί Μαρξιστές. Πιθανόν θα χρειαστεί να εξασφαλίσει κυβερνητικούς εταίρους, που θα του δώσουν τη δικαιολογία να γίνει πιο μετριοπαθής, όπως πιστεύουν. Ορισμένοι φτάνουν να ελπίζουν ότι θα γίνει ο Λουίς Ιγνάσιο ντα Σίλβα, ο αλλοτινός ριζοσπαστικός ηγέτης των Εργατικών που έγινε ο πιο σημαντικός μεταρρυθμιστής Πρόεδρος της Βραζιλίας.

Ο κ. Τσίπρας παρουσιάζει στους ηγέτες της Ε.Ε. ένα πολιτικό πρόβλημα, όχι ένα οικονομικό πρόβλημα. Μπορούν να κλείσουν συμφωνία με έναν άνθρωπο που έχει απειλήσει να εγκαταλείψει τις μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις; Θα μπορούσε κάποιος, που άλλοτε ήθελε να ρίξει το σύστημα, να κλείσει τη μεγάλη συμφωνία με την οποία θα μειωθεί το εθνικό χρέος της Ελλάδας σε πιο ανεκτά επίπεδα; Μήπως όμως μια συμφωνία με τον ΣΥΡΙΖΑ θα ενθαρρύνει απλώς κι άλλα ριζοσπαστικά κόμματα, όπως οι Podemos της Ισπανίας;

Μια Ελλάδα υπό την εξουσία του κ. Τσίπρα θα καταδικάσει την ευρωζώνη σε νέα πολιτική αβεβαιότητα. Αλλά όπως και οι αγορές, οι περισσότεροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δείχνουν ότι έχουν προεξοφλήσει ενδεχόμενη νίκη του. Η πρόκληση δεν είναι πλέον η επιβίωση της ευρωζώνης, αλλά το ψωμοτύρι της καθημερινής πολιτικής: να βρεθεί μια αμοιβαία αποδεκτή συμβιβαστική λύση.

© The Financial Times Limited 2015. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation