Πρέπει να αντιδρούμε επιθετικά στις αποτυχίες

Περπατήστε στο αεροδρόμιο La Guardia της Νέας Υόρκης προς τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Εδώ και μήνες υπάρχει μία πινακίδα που λέει «Νέος Ανελκυστήρας από την άνοιξη του 2015». Πάρτε επίσης για παράδειγμα τον ποταμό Charles, στο σημείο που χωρίζει τη Βοστόνη από το Cambridge, εκεί όπου έχει φάρδος μόλις 90 μέτρων. Κι όμως, εδώ και δύο χρόνια η κίνηση των οχημάτων εκτρέπεται μέχρις ότου ανακατασκευαστεί η γέφυρα, και οι εργασίες αναμένεται να κρατήσουν μέχρι το 2016.

Λένε ότι ο κόσμος προοδεύει, αλλά πράγματα που μέχρι πρότινος ήταν εύκολα τώρα ξαφνικά δείχνουν πάρα πολύ δύσκολα. Ο ποταμός Ρήνος είναι πολύ φαρδύτερος από τον ποταμό Charles. Κι όμως, ο στρατηγός Patton χρειάστηκε μόλις μία ημέρα για να φτιάξει τις γέφυρες που έδωσαν τη δυνατότητα στον ουλαμό των τεθωρακισμένων να τον διασχίσουν. Ο ανελκυστήρας στο αεροδρόμιο La Guardia θα χρειαστεί σχεδόν το διπλάσιο χρόνο από ό,τι χρειάστηκε για να κατασκευαστεί το Empire State Building πριν από 85 χρόνια.

Δεν προκαλεί κατά συνέπεια εντύπωση ότι οι Αμερικανοί χάνουν την εμπιστοσύνη τους στο μέλλον και σε όλους τους θεσμούς. Εάν τόσο στοιχειώδεις εργασίες, όπως το να κατασκευάσουμε ανελκυστήρες και γέφυρες, αποδεικνύονται δύσκολες, είναι μάλλον εύλογο να επικρατεί η απογοήτευση και ο κυνισμός.

Συχνά γίνονται συζητήσεις αναφορικά με το ρόλο του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα και πολλοί τονίζουν την αποτυχία των αγορών, ενώ άλλοι τόσοι υπερθεματίζουν για τις δυσλειτουργίες του δημοσίου τομέα. Η θλιβερή αλήθεια είναι πως έχουν δίκιο και οι δύο πλευρές.

Ο ανελκυστήρας που χρειάζεται σχεδόν 5 μήνες για να ανακατασκευαστεί ανήκει σε ιδιωτική εταιρία. Αν και βρίσκεται σε αεροδρόμιο, η ευθύνη για αυτό τον ανελκυστήρα δεν εντοπίζεται σε δημόσιες αρχές.  Οι απαιτούμενες εργασίες συντήρησης είχαν αναβληθεί επί σειρά ετών – ενώ είχαν αφαιρέσει εξαρτήματα από το συγκεκριμένο ανελκυστήρα για να συντηρήσουν άλλους. Ο νέος ιδιοκτήτης έχει αρκετές προτεραιότητες. Η αντικατάσταση του ανελκυστήρα είναι μία από τις πολλές.

Η ανακατασκευή της γέφυρας στον ποταμό Charles από την άλλη πλευρά, εντάσσεται στην ευθύνη των τοπικών αρχών. Ο συνδυασμός της κοντόφθαλμης οικονομικής πολιτικής, η υπερβολικά άκαμπτη αγορά εργασίας και η αποτυχία των αρχών να συνυπολογίσουν το κόστος που δημιουργείται από τις μεγάλες καθυστερήσεις στην κίνηση των οχημάτων φαίνεται πως είναι οι βασικές αιτίες για την αξιοσημείωτη καθυστέρηση που καταβάλλεται στην ολοκλήρωση του έργου.

Σε πολιτικό επίπεδο, η συζήτηση σε μεγάλο μέρος αφορά το μακροοικονομικό επίπεδο και επικεντρώνεται στην ανάγκη για αλλαγές μεγάλης κλίμακας στις δαπάνες και στη φορολογική πολιτική. Νομίζω όμως, πως η απογοήτευση του κόσμου αφορά περισσότερο όσα γίνονται σε μικροοικονομικό επίπεδο.

Μία κυβέρνηση που χρειάζεται να εγκαταστήσει δίχτυα ασφαλείας κάτω από τις γέφυρες για να πιάνει τα θραύσματα δεν εμπνέει όταν θέλει να προχωρήσει στην ανοικοδόμηση άλλων κρατών.

Όταν πάλι οι μεγάλες επιχειρήσεις κανιβαλίζουν το μηχανολογικό τους εξοπλισμό για να εξασφαλίσουν ανταλλακτικά, τότε δεν αποτελεί έκπληξη ότι δεν εμπνέουν εμπιστοσύνη για την οικειοθελή συμμετοχή τους σε προγράμματα για τον έλεγχο της μείωσης των ρύπων θερμοκηπίου, για την προώθηση της διαφορετικότητας ή για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.

Τι χρειάζεται να γίνει λοιπόν; Κατ' αρχάς η συζήτηση στα έργα υποδομής τόσο για τον δημόσιο όσο και για τον ιδιωτικό τομέα πρέπει να απομακρυνθεί από τα νέα μεγάλα έργα και να επικεντρωθεί σε πιο πεζά θέματα όπως η συντήρηση και η εφαρμογή. Για παράδειγμα, προτού αρχίσουμε να συζητούμε νέα σιδηροδρομικά συστήματα υψηλής ταχύτητας, χρειάζεται να δώσουμε μεγάλη προσοχή στην ανακατασκευή των υφιστάμενων σιδηροδρομικών γραμμών και σταθμών.

Κατά δεύτερον, οι λογιστές τόσο στον δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα χρειάζεται να αναπτύξουν νέες μεθοδολογίες για να αποτυπώσουν το κόστος των καθυστερήσεων στη συντήρηση και να φανεί αυτό στην πραγματική του διάσταση – ότι δηλαδή δανειζόμαστε από το μέλλον. Ό,τι αποτυπώνεται έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία. Έτσι και οι καθυστερήσεις στη συντήρηση θα ήταν πολύ πιο ακριβές για τους αξιωματούχους και τα στελέχη εάν αποτυπώνονταν με απόλυτη διαφάνεια.

Τρίτον, η κοινή γνώμη και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης χρειάζεται να γίνουν πολύ λιγότερο δεκτικά στις θεσμικές αποτυχίες. Δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος εάν οι κυβερνήσεις δεν αποδίδουν, με αποτέλεσμα να δημιουργείται έλλειψη πόρων και οι κυβερνήσεις να αποδίδουν ακόμη λιγότερο. Κι αυτό είναι σοβαρή απειλή για τη Δημοκρατία.

Κάτι ανάλογο χρειάζεται να συμβεί και στις επιχειρήσεις. Εάν οι μέτοχοι δεν εμπιστεύονται τη διοίκηση θα πρέπει να επιμένουν να πάρουν τα λεφτά τους πίσω αντί να επιτρέπουν τη χρήση των κεφαλαίων τους για μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Η μόνη απάντηση είναι η άμεση και επιθετική αντίδραση στις αποτυχίες έτσι ώστε να εξασφαλιστεί ότι ο αντίκτυπός τους θα είναι βραχυπρόθεσμος.

Πέρα από το ρόλο των media και των οικονομικών προβλημάτων όμως, υπάρχει μία ακόμη πιο σημαντική αιτία για τη μεγάλη απογοήτευση προς τους θεσμούς. Απλούστατα δεν αποδίδουν τόσο καλά όσο απέδιδαν κάποτε. Κι αυτό είναι κάτι που βλέπουμε καθημερινά.

Η ανακατασκευή ενός ανελκυστήρα ή το χτίσιμο μίας γέφυρας μπορεί να μοιάζει αμελητέο στην εποχή της οικονομικής κρίσης και της γεωπολιτικής αστάθειας. Είναι όμως η ώρα να αναγνωρίσουμε ότι κάτι που μπορεί να μοιάζει μικρό μπορεί τελικά να αποδειχθεί σημαντικό. Επί τάπητος είναι η εμπιστοσύνη των πολιτών στο συλλογικό τους μέλλον.

*Ο Lawrence Summers είναι πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation