Επικίνδυνο «πείραμα» η αυτονομία της Σκωτίας

Ο ταξιτζής που με εξυπηρέτησε στη Γλασκόβη την προηγούμενη εβδομάδα, μου είπε ότι άλλαξε από το στρατόπεδο του «Όχι» σε εκείνο του «Ναι». Τον ρώτησα γιατί. Άρχισε να μου παραθέτει τους λόγους όπου δεν εντόπισα μεγάλη αξία. Και μετά ήρθε το τελειωτικό χτύπημα. Βεβαίως υπάρχουν πολλοί κίνδυνοι, παραδέχθηκε. «Αλλά» προσέθεσε, «οι διαπραγματεύσεις θα γίνουν με ανθρώπους σαν κι εσένα και τον Γκόρντον Μπράουν και τον Άλιστερ Ντάρλινγκ. Εσείς θα το λύσετε».

Σοκαρίστηκα. Ήταν έτοιμος να διαλύσει τη χώρα μου, να ξηλώσει ιστορία ενοποίησης τριών αιώνων, να βρεθεί αντιμέτωπος με κινδύνους που δεν έχουν αποτιμηθεί και με το κόστος δημιουργίας ενός κράτους, αλλά ήθελε να τον σώσουν οι υπερασπιστές της Ένωσης. Το θράσος ήταν τρομερό, αλλά δεν είναι μόνος.

Πολλοί από εμάς στην Σκωτία υποτιμούμε αυτά που νιώθει η υπόλοιπη Βρετανία για όσα μπορεί να γίνουν την 18^η Σεπτεμβρίου. Τελευταίως, οι κάτοικοι της Αγγλίας, της Ουαλίας και της Βόρειας Ιρλανδίας άρχισαν να αποτιμούν τη ζημιά που θα μπορούσε να δημιουργηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ανακαλύπτουν σταδιακά ότι δεν έχουν λόγο, ότι δεν έχουν φωνή. Αρχίζουν να θυμώνουν.

Θεσμοί όπως οι βρετανικές ένοπλες δυνάμεις θα διαμελιστούν, το BBC θα στερηθεί εκατομμύρια στερλίνες, οι πρεσβείες στο εξωτερικό θα ανακατανεμηθούν και η πυρηνική δύναμη αποτροπής θα εκδιωχθεί από το βορρά της χώρας. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία θα τεμαχιστούν και τα περιουσιακά τους στοιχεία θα αποδυναμωθούν. Τα πετρελαϊκά κοιτάσματα θα ανακατανεμηθούν και το έδαφος της Βρετανίας θα μειωθεί κατά το ένα τρίτο. Εξακόσιες χιλιάδες Σκωτσέζοι που ζουν στο εξωτερικό θα αναγκαστούν να αποκτήσουν διπλή υπηκοότητα – βρετανική και σκωτσέζικη – και τα εγγόνια τους δεν θα έχουν καμία επιλογή στο θέμα αυτό. Παρόλα αυτά, ο ταξιτζής μου – και οι επικεφαλής των αυτονομιστών που τόσο τον διασκεδάζουν – τολμούν να φαντάζονται την προοπτική ενός φιλικού διαζυγίου.

Την προηγούμενη εβδομάδα, έλαβα μέρος σε μία συζήτηση στο Λονδίνο, με δύο από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες των εθνικιστών. Μιλήσαμε σε μία συγκέντρωση σαστισμένων επιχειρηματιών. Πολλοί εξ αυτών άκουγαν για πρώτη φορά την επιχειρηματολογία υπέρ της διάσπασης. Δεν ήταν ούτε χαρούμενοι ούτε πεπεισμένοι. Κάποιος παραπονέθηκε ότι η Βρετανία θα ακρωτηριαστεί με ενδεχόμενη επικράτηση του «Ναι». Η δική του φωνή όμως, όπως και κανενός άλλου εκτός Σκωτίας, δεν θα ακουστεί. Κατήγγειλε όλους τους πολιτικούς που είχαν προδώσει τον ίδιο και τη χώρα του.

Όποιος αναλάβει τη διεξαγωγή των διαπραγματεύσεων για τη δημιουργία ενός νέου κράτους θα φέρει στους ώμους του ένα δύσκολο καθήκον. Η συναλλαγματική ένωση έχει αποκλειστεί από τα βρετανικά κόμματα. Ακόμη κι αν μπλοφάρουν – όπως υποστηρίζουν οι εθνικιστές – το νεοσύστατο κράτος θα έχει σοβαρούς περιορισμούς που θα επιβληθούν από την Τράπεζα της Αγγλίας και το Westminister.

Όταν οι Σκωτσέζοι εκπρόσωποι – όσο επιφανείς κι αν είναι – φτάσουν στις Βρυξέλλες για να διαπραγματευτούν την ένταξη της νέας χώρας στην ΕΕ, θα βρεθούν αντιμέτωποι με τους επικεφαλής της χώρας από την οποία αποσχίστηκαν. Οι συζητήσεις θα είναι αργές και επώδυνες και η επακόλουθη συμφωνία θα είναι εξαιρετικά ακριβή. Δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα έχουμε τις ίδιες εκπτώσεις που έχει η Βρετανία ή την εξαίρεσή μας από τη συνθήκη Σένγκεν, που επιτρέπει την ελεύθερη μετακίνηση μεταξύ των περισσότερων χωρών της ΕΕ. Διαπραγμάτευση σημαίνει ανταλλαγή πλεονεκτημάτων με μειονεκτήματα. Ακόμη και οι πιο ικανοί διαπραγματευτές της Καληδονίας θα συναντήσουν εύλογες αντιστάσεις από τις χώρες της ΕΕ που θα θέλουν να καταπιέσουν τα δικά τους αποσχιστικά κινήματα.

Η πόρτα για το ΝΑΤΟ θα είναι ακόμη πιο σφιχτά κλειστή. Ακόμη και ο πρώην γενικός γραμματέας θα πρέπει να προσφέρει πολύ περισσότερα από γλυκόλογα για να πείσει τη Συμμαχία των 28 μελών ότι θα πρέπει να δεχθεί μία νέα αντι-πυρηνική χώρα που στην πράξη έχει αφοπλίσει ένα από τα ιδρυτικά μέλη του ΝΑΤΟ. Το καλύτερο που μπορεί να περιμένει η Σκωτία είναι μία παρατεταμένη αναμονή ενώ θα ασκούνται πιέσεις στο Εδιμβούργο.

Με την στήριξη αυτού που με αλαζονεία αποκαλούν «εθνική βούληση», οι διαπραγματευτές θα αναγκαστούν να παλέψουν σε πολλά μέτωπα ενάντια σε αποφασισμένους αντιπάλους. Και στο τέλος τι; Τι θα γίνει εάν η Σκωτία – όποιος κι αν αναλάβει τις διαπραγματεύσεις – δεν πετύχει τη συμφωνία που υπόσχονται οι εθνικιστές με νομισματική ένωση, εύκολη ένταξη στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, πετρελαϊκά κεφάλαια, φιλικό διαζύγιο με τη Βρετανία και ένα θερμό καλωσόρισμα στη διεθνή σκηνή; Τι θα γίνει τότε;

Δεν έχει προγραμματιστεί νέο δημοψήφισμα. Δεν θα γίνουν και άλλα πειράματα την «εθνική βούληση» του λαού της Σκωτίας. Μόνο μία τσακισμένη έκθεση, το Μέλλον της Σκωτίας της οποιας οι 670 σελίδες δεν κάνουν καμία αναφορά στους κινδύνους, ένας διχασμένος και απογοητευμένος λαός και ένας πικραμένος γείτονας.

*Ο George Robertson είναι πρώην πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος της Σκωτίας και υπουργός Άμυνας της Βρετανίας την περίοδο 1997-1999

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation