To «ταπεινό» QE του Ντράγκι και οι... επιταγές των 1.000 ευρώ

Για μια ακόμη φορά ο Μάριο Ντράγκι δεν κατάφερε να παραδώσει ολοκληρωμένο QE ή "quantitative easing" ή «ποσοτική χαλάρωση», δηλαδή μαζικές αγορές κρατικών ομολόγων που θα αντιστοιχούσαν με επιδιόρθωση των προωθητικών πυραύλων της οικονομίας της ευρωζώνης.

Αντ' αυτού, ο διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ανακοίνωσε εφαρμογή "ABSPP" και "CBPP3" – δηλαδή προγράμματα αγορών τιτλοποιημένων ενυπόθηκων χρεογράφων και καλυμμένων ομολόγων.

Δυστυχώς, κανένα από τα παραπάνω δεν έχει την ίδια εμβέλεια με το QE, με το οποίο στις ΗΠΑ και Βρετανία οι κεντρικές τράπεζες αγόρασαν τεράστιες ποσότητες κρατικών ομολόγων. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι τελευταίες ενέργειες της ΕΚΤ, που περιλάμβαναν επίσης πρόσθετες περικοπές στα βασικά επιτόκια, σηκώνουν απαξίωση. Η κάθετη πτώση του ευρώ δείχνει ότι ο κ. Ντράγκι εξακολουθεί να έχει μεγάλη βαρύτητα στις αγορές.

Σε αντίθεση με το QE της αμερικανικής Federal Reserve, που η απόδοσή του σε μεγάλο βαθμό οφειλόταν και στα τεράστια νούμερα που «διαφημίζονταν» στα πρωτοσέλιδα, τα πακέτα της ΕΚΤ είναι πιο ταπεινά, αλλά οπωσδήποτε ταιριάζουν καλύτερα στην ποικιλία των οικονομιών και των πολιτικών συστημάτων της ευρωζώνης.

Με το πρόγραμμα ABS θα βοηθηθεί πολύ η παροχή άμεσης πίστωσης στην πραγματική οικονομία, ανακουφίζοντας από το βάρος τις αποδυναμωμένες τράπεζες. Η κεντρική τράπεζα εντέλει θα καταλήξει να δαπανήσει μεγάλα ποσά σε ABS – ο κ. Ντράγκι δεν έβαλε κανένα στόχο– δίνοντας στο πρόγραμμα έναν «αέρα» από QE.

Οι αμφιβολία για το QE

Από τον περασμένο μήνα που ο κ. Ντράγκι στο διεθνές συνέδριο κεντρικών τραπεζιτών στο Τζάκσον Χόουλ των ΗΠΑ, άφησε να εννοηθούν οι νέες δράσεις της ΕΚΤ, οι αναλύσεις δίνουν και παίρνουν για το αν θα αποδώσει το QE της ευρωζώνης. Οπωσδήποτε, οι τιμές των χρηματοπιστωτικών ενεργητικών θα αυξηθούν.

Αλλά όσοι αμφισβητούν το QE εντός του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, αναρωτιούνται ποιο είναι το νόημα να ωθούνται ακόμη χαμηλότερα, τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια στα εταιρικά ή κρατικά ομόλογα. Το πρόβλημα της οικονομίας της ευρωζώνης δεν είναι η έλλειψη ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Είναι η έλλειψη ζήτησης.

Τα πιο δημιουργικά μυαλά στις κεφαλαιαγορές της Ευρώπης, μισο-σοβαρά δηλώνουν ότι ο κ. Ντράγκι θα ήταν καλύτερα να κόψει επιταγή €1.000 σε κάθε πολίτη της ευρωζώνης για να τα ξοδέψει σε ψώνια, κάτι που επιπλέον θα ανέβαζε την λαϊκή στήριξη για την ευρωζώνη (λέτε μάλιστα να ενθάρρυνε τους Σκωτσέζους που θέλουν ανεξαρτησία να στηρίξουν την συμμετοχή στο ευρώ;) Ας μην προχωράμε όμως τόσο.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο κ. Ντράγκι εξασφάλισε μια «άνετη πλειοψηφία» στο Δ.Σ. της ΕΚΤ για τα πακέτα μέτρων, που θα βοηθήσουν τον τομέα όπου θεωρεί ότι υπάρχει η μεγαλύτερη ανάγκη για δανειακή υποστήριξη: Τις μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις που δημιουργούν θέσεις εργασίας, ειδικά στις πιεσμένες οικονομίες της Νότιας περιφέρειας της ευρωζώνης.

Με μια πρώτη ματιά, ένα επίσημο πρόγραμμα αγορών ABS θα μπορούσε να θεωρηθεί αμφιβόλου επίδρασης –ίσως ακόμη και απρόσεκτο. Τα τιτλοποιημένα χρεόγραφα των subprime στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ ήταν, στο κάτω κάτω εκείνα που βούλιαξαν τον πλανήτη στην χρηματοπιστωτική κρίση του 2007. Έκτοτε η αγορά έχει συρρικνωθεί δραματικά. Μόνο περίπου 100 δισ. ευρώ σε ABS με εγγυήσεις σε δάνεια προς ΜμΕ κυκλοφορούν στην Ευρώπη, οπότε μοιάζει σαν να μην υπάρχουν πολλά περιθώρια αγορών. Επιπλέον, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικά ρυθμιστικά εμπόδια στην επέκταση των ABS – τα παρατράγουδα της ζημιάς από το αμερικανικό subprime– τα οποία ο κ. Ντράγκι παραδέχτηκε ότι δεν έχουν εξαλειφθεί.

Οι τουρμπο-κινητήρες

Ο διοικητής της ΕΚΤ άφησε να εννοηθεί, ωστόσο, ότι αυτό το πρόγραμμα ABS θα δουλέψει ... τούρμπο. Αν και η ΕΚΤ θα κοιτάξει να αγοράσει απλά και διαφανή προϊόντα, σε αυτά θα περιλαμβάνονται και χρεόγραφα με αντίκρισμα σε στεγαστικά δάνεια. Κι αυτό θα διευρύνει πολύ τα σύνολο των διαθέσιμων ενεργητικών.

Επιπλέον, ο κ. Ντράγκι δήλωσε ότι η ΕΚΤ θα αγοράζει και πιο ριψοκίνδυνα πακέτα "mezzanine", με ελαφρώς αυξημένο κίνδυνο, εφόσον έχουν εγγυήσεις. Κι αυτό είναι πολύ πιο σημαντικό απ'όσο δείχνει. Η ΕΚΤ φοβάται να αναλάβει υπερβολικό ρίσκο στον δικό της ισολογισμό, αλλά οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης θα επεκτείνουν αισθητά τα σχέδια εγγυήσεων, για παράδειγμα μέσω αναπτυξιακών τραπεζών, αυξάνοντας ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο σύνολο ενεργητικών προς αγορά.

Η ιδέα δεν είναι καθόλου αλλόκοτη. Η τιτλοποιημένη αγορά των ΗΠΑ υποστηρίζεται από την Fannie Mae και την Freddie Mac, εταιρίες στεγαστικών δανείων με την εγγύηση της κυβέρνησης.

Η Γερμανία επίσης χρησιμοποίησε παρόμοια σχέδια εγγυήσεων για να ενθαρρύνει τις επενδύσεις στην ανατολική Γερμανία μετά την επανένωση, αν και ορισμένες επενδύσεις δεν ήταν καθόλου σοφές. Ο κ. Ντράγκι μπορεί επίσης να είχε τέτοιες εγγυήσεις κατά νου, όταν είπε στο Τζάκσον Χόουλ ότι οι δημοσιονομικές πολιτικές θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με μεγαλύτερη ελαστικότητα για να τονώσουν την ανάπτυξη της ευρωζώνης.

Ένα μεγάλο πρόβλημα με το πρόγραμμα για αγορά ABS είναι ότι θα χρειαστεί καιρό για να εφαρμοστεί και οι επιδράσεις του θα είναι μάλλον σταδιακές. Υπάρχει ο κίνδυνος τα μέτρα της ΕΚΤ για αύξηση της ανάπτυξης και των πληθωριστικών πιέσεων να είναι πολύ βραδεία για να αποτρέψουν την πτώση της ευρωζώνης σε επικίνδυνο σπιράλ αποπληθωρισμού. Αν το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές ΜμΕ είναι η έλλειψη ζήτησης, τα φθηνότερα δάνεια μπορεί να μην κάνουν καμία διαφορά. Αλλά οι επιλογές του κ. Ντράγκι είναι περιορισμένες και, όπως ισχυρίζεται ο Ματ Κινγκ, στρατηγικός αναλυτής της Citigroup, ένα πρόγραμμα αγορών ABS «μοιάζει να έχει περισσότερες ελπίδες επιτυχίας από όσο οτιδήποτε άλλο».

Αν δεν δουλέψει, υπάρχουν πάντα και οι επιταγές που λέγαμε.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation