Τα επικίνδυνα παιχνίδια της Ιταλίας

Στην πορεία να γίνει ο νεότερος πρωθυπουργός στην Ιστορία της Ιταλίας στην ηλικία των 39 ετών, ο Matteo Renzi θα αναλάβει έναν αδύναμο κυβερνητικό συνασπισμό με αόριστο οικονομικό σχέδιο, που απειλεί να δημιουργήσει τριβές με τις Βρυξέλλες, ενώ παράλληλα πάσχει σε λαϊκή νομιμότητα στο εσωτερικό.

Παρ' όλα αυτά, ο φιλόδοξος μεταρρυθμιστής, που αυτοχαρακτηρίστηκε με υπερηφάνεια χθες «ριψοκίνδυνος», έθεσε στον εαυτό του τον στόχο να παραμείνει στη θέση και για τα τέσσερα υπόλοιπα χρόνια της θητείας της παρούσας Βουλής. Δεν είναι καν μέλος του κοινοβουλίου και η πείρα του σε θέση ευθύνης ήταν η δημαρχία της μεσαίου μεγέθους, πλούσιας Φλορεντίας, για λιγότερο από πέντε χρόνια.

Το Δημοκρατικό Κόμμα του κ. Renzi, το οποίο ανέλαβε ως γενικός γραμματέας τον Δεκέμβριο, έχει την πλειοψηφία στην Κάτω Βουλή. Αλλά ο κυβερνητικός συνασπισμός τον οποίο κληρονομεί από τον Enrico Letta θα συνεχίσει να εξαρτάται στη Γερουσία από μια ομάδα μικρών κεντρώων, καθολικών και κεντροδεξιών κομμάτων, τα οποία θα θέλουν να αποφύγουν μια εκλογική αναμέτρηση η οποία πιθανότατα θα οδηγήσει στην απομάκρυνσή τους από την πολιτική σκηνή.

Εκτός κοινοβουλίου όμως, ο λαλίστατος Renzi δεν απολαμβάνει την κοινωνική νομιμότητα. Θα αντιμετωπίσει στην πρώτη εκλογική δοκιμασία με τις ευρωεκλογές του Μαΐου λαϊκιστικά, αντιευρωπαϊκά κινήματα όπως το αντικαθεστωτικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων καθώς και την κεντροδεξιά του πρώην πρωθυπουργού Silvio Berlusconi.

Χωρίς αμφιβολία αυτή η αντιπολίτευση θα θυμίζει συνέχεια στους ψηφοφόρους τις δηλώσεις που έχει κάνει επανειλημμένα ότι θα επιδιώξει την εξουσία μέσω εκλογών και όχι από την πίσω πόρτα και ότι δεν θα συστήσει ποτέ κυβέρνηση συνεργασίας με τους κεντροδεξιούς αντιπάλους του, ούτε θα προσπαθήσει να εκδιώξει τον κ. Letta από την πρωθυπουργία.

Αν και είναι πολύ δυνατός στη ρητορεία και έχει καθαρή πολιτική ατζέντα -νέο εκλογικό νόμο, κατάργηση της Γερουσίας και ενίσχυση της εξουσίας της κεντρικής κυβέρνησης- ο κ. Renzi δεν έχει ακόμη εκφράσει μια πλήρη οικονομική στρατηγική, πέρα από τις ευρύτερες φιλελεύθερες εκκλήσεις για φιλικές προς τις επιχειρήσεις στρατηγικές και περικοπές στις δημόσιες δαπάνες.

Πολλά διακυβεύονται, καθώς η Ιταλία βουλιάζει με εθνικό χρέος 2 τρισ. ευρώ και μόλις αρχίζει να αναδύεται από μια διπλή ύφεση που της κόστισε 8% του ΑΕΠ και πλέον και 25% της βιομηχανικής παραγωγής.

Οι Βρυξέλλες είχαν καλωσορίσει τον απόλυτο φιλοευρωπαϊστή κ. Letta, πολύγλωσσο και υπέρμαχο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αλλά θα συναντήσουν στο πρόσωπο του κ. Renzi έναν πιο μαχητικό πολιτικό, που μιλά λίγα μόνο αγγλικά.

«Ο Renzi θεωρείται ένας Tony Blair χωρίς τον Gordon Brown», σχολίασε ο Brunello Rosa, διευθυντής macro στρατηγικής της Roubini Global Economics, αναφερόμενος στον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας του οποίου το μοντέλο ακολουθεί ο Φλωρεντινός δήμαρχος, και στον αλλοτινό υπουργό Οικονομικών του.

«Δεν έχει ακόμη αποδείξει ότι έχει την ικανότητα να διαχειρίζεται περίπλοκα μακροχρηματοπιστωτικά ζητήματα σε διεθνές επίπεδο. Η φιλοαναπτυξιακή του αντζέντα θα μπορούσε να συναντήσει απροσπέλαστα εμπόδια σε επίπεδο ΕΕ, όπου ο βασικός κανόνας παραμένει η δημοσιονομική πειθαρχία. Χωρίς λαϊκή νομιμότητα, ο Renzi δεν θα μπορεί να ισχυριστεί ότι η στρατηγική του είναι αυτή που θέλουν οι Ιταλοί», πρόσθεσε ο κ. Rosa.

Οι επιλογές του κ. Renzi για το υπουργικό συμβούλιο θα είναι ουσιώδεις. Ο Fabrizio Saccomanni, ο υπουργός Οικονομικών που τοποθετήθηκε τον Απρίλιο κατόπιν εντολής του Ιταλού διοικητή της ΕΚΤ, Mario Draghi, είναι πιθανόν να αντικατασταθεί. Δεν έχει ξεκαθαριστεί αν ο κ. Renzi θα επιλέξει πολιτικό ή κάποιον άλλο τεχνοκράτη, αλλά στα ονόματα που κυκλοφορούν περιλαμβάνονται η Lucrezia Reichlin, καθηγήτρια Οικονομικών στο London Business School και πρώην επικεφαλής ερευνών της ΕΚΤ, και ο Tito Boeri καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Μιλάνου Bocconi.

Κυβερνητικοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι η Emma Bonino θα παραμείνει υπουργός Εξωτερικών. Όμως ο Angelino Alfano, που διαχωρίστηκε πέρσι από το κόμμα του κ. Berlusconi μπορεί να χάσει τις θέσεις του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του υπουργού Εσωτερικών, καθώς ο κ. Renzi θα προσπαθήσει να διορίσει ένα πιο ελαφρύ υπουργικό συμβούλιο με μεγαλύτερο δημοκρατικό βάρος.

Όποιες επιλογές κι αν κάνει, ο Vincenzo Scarpetta, πολιτικός αναλυτής του think-tank «Open Europe», πιστεύει ότι ο κ. Renzi θα αντιμετωπίσει την ίδια πολιτική κωλυσιεργία που εν τέλει κόστισε και στον κ. Letta τη θέση του.

«Και θα είναι εκτεθειμένος σε άγρια κριτική, ειδικά από το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, γιατί θα είναι ο τρίτος πρωθυπουργός στη σειρά που αναλαμβάνει την εξουσία χωρίς να κερδίσει εκλογές», προσθέτει ο κ. Scarpetta.

Αυτό το σενάριο κάνει τους πολιτικούς σχολιαστές και τους επιχειρηματίες να διαμαρτύρονται ότι η Ιταλία «δεν είναι νορμάλ χώρα».

«Στη νορμάλ Ευρώπη, γίνεσαι επικεφαλής κυβέρνησης όταν κερδίσεις εκλογές. Όχι στην Ιταλία», γράφει η κορυφαία εφημερίδα Corriere della Sera σε πρωτοσέλιδη άποψη υπό τον τίτλο «Επικίνδυνα Παιχνίδια» προειδοποιώντας ότι ο κ. Renzi σύντομα θα χάσει τη λαϊκή στήριξη που έχει μέχρι σήμερα συγκεντρώσει.

Είναι μια προοπτική στην οποία σίγουρα στηρίζεται και ο κ. Berlusconi. Παρά την καταδίκη του για φοροδιαφυγή και την ποινή φυλάκισης ενός έτους την οποία πιθανόν θα αρχίσει να υπηρετεί τον Απρίλιο, ο πρώην πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι θα μετέχει με το κόμμα του σε συγκέντρωση εν όψει των περιφερειακών εκλογών στη Σαρδηνία το Σαββατοκύριακο. Η εκστρατεία έχει αρχίσει.

© The Financial Times Limited 2014. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation