Νέα μέθοδος διασώσεων ξεκίνησε με την Κύπρο

Τα «μεγαλεπήβολα» σχέδια Ντάιζελμπλουμ για συμμετοχή και μη ασφαλισμένων καταθετών στις διασώσεις. Το νέο μοντέλο και γιατί τρόμαξε τις αγορές. Η ανατροπή στα σχέδια της ΕΕ και η αντίθεση στη χρήση του ESM για τράπεζες.

Δημοσιεύθηκε: 26 Μαρτίου 2013 - 07:58

Peter Spiegel (Βρυξέλλες)

Νέα μέθοδος διασώσεων ξεκίνησε με την Κύπρο

Η διάσωση 10 δισ. ευρώ της Κύπρου σηματοδοτεί το ορόσημο για το πώς θα αντιμετωπίζει η ευρωζώνη τις αποτυχημένες τράπεζες, με τους Ευρωπαίους ηγέτες να είναι πλέον αποφασισμένοι να «μεταθέσουν τα ρίσκα» της πληρωμής των τραπεζικών διασώσεων από τους φορολογούμενους στους ιδιώτες επενδυτές, προειδοποίησε ο πρόεδρος του συμβουλίου υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης.

Ο Jeroen Dijsselbloem, πρόεδρος του eurogroup, έκανε τις δηλώσεις αυτές λίγες ώρες μετά την επίτευξη «στο παρά πέντε» συμφωνίας 10 δισ. ευρώ της Κύπρου με τους διεθνούς πιστωτές, με την οποία αποφεύγει το αμφιλεγόμενο «κούρεμα» συνολικά των τραπεζικών λογαριασμών, αλλά επιβάλλονται μεγάλες ζημίες στους μεγάλους καταθέτες των δύο μεγαλύτερων τραπεζών της νήσου.

Οι ευρωπαϊκές μετοχές και το ευρώ υπέστησαν κάθετες πτώσεις μετά τα σχόλιά του, λόγω φόβων για την ασφάλεια των τραπεζικών καταθέσεων σε μελλοντικές διασώσεις. Το ενιαίο νόμισμα διολίσθησε πάνω από 1% έναντι του δολαρίου, εξανεμίζοντας όλα τα προηγούμενα κέρδη που είχε αποκομίσει μετά την κυπριακή συμφωνία. Οι μετοχές στις δύο μεγαλύτερες ιταλικές τράπεζες, την UniCredit και την Intesa Sanpaolo, υποχώρησαν 6% ενώ η μετοχή της γαλλικής Societe Generale επίσης έχασε 6%. (σ.σ. αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο ίδιος να βγάλει διορθωτική δήλωση στην οποία αναφέρει ότι κάθε διάσωση είναι ξεχωριστή περίπτωση και δεν ακολουθούνται συγκεκριμένα μοντέλα).

Με την συμφωνία της Δευτέρας η ΕΚΤ κατόρθωσε να κρατήσει ανοιχτή την παροχή έκτακτης ρευστότητας προς τις κυπριακές τράπεζες, αποτρέποντας την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού κλάδου, η οποία απειλούσε την παραμονή της χώρας στο ευρώ.

Ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης, δήλωσε την Δευτέρα το βράδυ ότι η χώρα θα επιβάλλει περιορισμό κεφαλαίων για να αποτρέψει την έξοδο κεφαλαίων. Αλλά τόνισε ότι η εισαγωγή των ελέγχων θα είναι ένα «πολύ προσωρινό μέτρο που σταδιακά θα χαλαρώσει».

Στις δηλώσεις του στους Financial Times και το Reuters, ο κ. Dijsselbloem δήλωσε ότι η σχετική ηρεμία των αγορών κατά τους τελευταίους μήνες, σε συνδυασμό με την απουσία πανικού στον απόηχο της απόφασης να υποχρεωθούν οι ιδιώτες επενδυτές και καταθέτες να πληρώσουν για την διάσωση των δύο μεγαλύτερων κυπριακών τραπεζών, επιτρέπει στην ευρωζώνη να «κυνηγήσει» το ιδιωτικό χρήμα πιο επιθετικά, σε περίπτωση τραπεζικής κατάρρευσης.

«Το να αφαιρείται ο κίνδυνος από τον χρηματοπιστωτικό κλάδο και να πέφτει στους ώμους του κράτους, δεν είναι ορθή προσέγγιση», δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας κ. Dijsselbloem.

«Αν θέλουμε να έχουμε έναν υγιή, εύρωστο χρηματοπιστωτικό τομέα, ο μόνος τρόπος είναι να πούμε: «Κοιτάξτε, όπου αναλαμβάνετε ρίσκα, θα πρέπει να τα αντιμετωπίζετε και αν δεν μπορείτε δεν θα έπρεπε να τα έχετε πάρει και η επίπτωση ίσως είναι ότι εδώ τελειώνει η ιστορία», πρόσθεσε. «Είναι μια προσέγγιση που πιστεύουμε ότι, τώρα που έχει τελειώσει η μεγάλη έξαψη της κρίσης, πρέπει να την λάβουμε».

Η προσέγγιση αυτή θα αποτελέσει δραστική αλλαγή της πορείας, από τότε που ξέσπασε η κρίση πριν τρία χρόνια.

Στις τραπεζικές διασώσεις στην Ιρλανδία και την Ισπανία (που ήταν παρόμοιες με της Κύπρου δεδομένου ότι οι μαζικές τραπεζικές καταρρεύσεις κινδύνευαν να βουλιάξουν τις κυβερνήσεις σε χρεοκοπία λόγω του τεράστιου λογαριασμού διάσωσης) πολλές κατηγορίες ιδιωτών πιστωτών, ειδικά οι senior ομολογιούχοι και οι μη εξασφαλισμένοι καταθέτες, έμειναν αλώβητοι.

Στην Ιρλανδία, οι φορολογούμενοι υποχρεώθηκαν να πληρώσουν τους senior ομολογιούχους στην κερδοσκοπική Anglo Irish Bank, γεγονός που συζητήθηκε και αμφισβητήθηκε πολύ. Η ΕΚΤ και οι άλλοι αξιωματούχοι της ευρωζώνης δεν ήταν πρόθυμοι να κυνηγήσουν άλλους ιδιώτες πιστωτές πέρα από τους junior ομολογιούχους, με τον φόβο ότι θα διογκώσουν την έξοδο των επενδυτών από την ευρωζώνη.

Ο κ. Dijsselbloem παραδέχτηκε ότι ορισμένοι συνάδελφοί του υπουργοί «παραμένουν νευρικοί» όσον αφορά την προσέγγιση φοβούμενοι μήπως τρομάξει τους επενδυτές κρατικών και τραπεζικών ομολόγων της ευρωζώνης.

Τόνισε ότι αυτός ακριβώς ο φόβος ήταν που οδήγησε τους αξιωματούχους πρώτα να προσπαθήσουν να επιβάλλουν κούρεμα στους κυπριακούς λογαριασμούς την περασμένη εβδομάδα, αντί να υποχρεώσουν τις δύο μεγαλύτερες τράπεζες της χώρας να κλείσουν ή να αναδιοργανωθούν.

Είπε όμως επίσης ότι η επενδυτική νευρικότητα εντέλει θα κάνει πιο υγιή τον χρηματοπιστωτικό κλάδο, αφού θα αυξήσει το κόστος χρηματοδότησης μη βιώσιμων τραπεζών.

«Αν χρηματοδοτήσω μια τράπεζα και γνωρίζω ότι αν η τράπεζα αντιμετωπίσει προβλήματα θα πληγώ και θα χάσω λεφτά, θα ζητήσω ένα τίμημα», είπε ο κ. Dijsselbloem. “Νομίζω ότι είναι μια ορθή οικονομική αρχή. Το να υπάρχει φθηνό χρήμα επειδή τον κίνδυνο καλύπτει η κυβέρνηση και δεν υπάρχει περίπτωση να χάσω τα λεφτά μου, δεν οδηγεί σε σωστές αποφάσεις στον τραπεζικό κλάδο”.

Ο κ. Dijsselbloem δήλωσε επίσης ότι η αλλαγή στάσης σημαίνει ότι είναι πλέον πολύ πιο απίθανο να χρησιμοποιηθεί το ταμείο διασώσεων της ευρωζώνης με τα 500 δισ. ευρώ, το European Stability Mechanism, για την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των προβληματικών τραπεζών, μια στρατηγική που είχε συμφωνηθεί μόλις εννέα μήνες πριν. «Ο στόχος μας να είναι να μην χρειαστεί ποτέ να σκεφτούμε καν την άμεση ανακεφαλαιοποίηση», δήλωσε.

Ερωτηθείς τι θα σημαίνει αυτή η αλλαγή πολιτικής για χώρες όπως το Λουξεμβούργο και η Μάλτα, που όπως η Κύπρος έχουν μεγάλους χρηματοπιστωτικούς κλάδους σε σύγκριση με τις οικονομίες τους, ο κ. Dijsselbloem είπε: “Σημαίνει: Αντιμετωπίστε το πρόβλημα, πριν αντιμετωπίσετε προβλήματα. Δυναμώστε τις τράπεζές σας, διορθώστε τους ισολογισμούς σας και συνειδητοποιείστε ότι, αν μια τράπεζα βρεθεί σε πρόβλημα, η αντιμετώπιση δεν θα είναι πλέον αυτόματα ότι ερχόμαστε εμείς και σας αφαιρούμε το πρόβλημα.”

Η πλέον απρόθυμη να πιάσει το μήνυμα ήταν η κυπριακή κυβέρνηση. Ο κ. Dijsselbloem είπε ότι χρειάστηκε να πάει «12 παρά πέντε» την Κυριακή για να συμφωνήσει ο κ. Αναστασιάδης το κλείσιμο της Λαϊκής, της Νο2 τράπεζας της νήσου, και την δραστική αναδιοργάνωση της Τράπεζας Κύπρου, της μεγαλύτερης τράπεζα στην χώρα. Και στις δύο τράπεζες, οι μεγάλοι μη εξασφαλισμένοι καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ θα συμμετέχουν στην διάσωση. Στην Λαϊκή θα υποχρεωθούν να συμμετέχουν και οι senior ομολογιούχοι.

«Χρειάστηκε όλο το απόγευμα (της Κυριακής) για να αποδεχτεί το γεγονός ότι η διαδικασία είναι αναπόφευκτη. Για να αποδεχτεί και μόνο ότι αυτή τη νέα πραγματικότητα –δεν πρόκειται πλέον για πολιτική επιλογή, αυτή είναι η πραγματικότητα, οι τράπεζες καταρρέουν- πήγε μεσάνυχτα».

Ο κ. Dijsselbloem είπε ότι οι αξιωματούχοι ξεκαθάρισαν στον κ. Αναστασιάδη ότι η Λαϊκή έχει μείνει σχεδόν εντελώς από ρευστό –τα αποθεματικά της έχουν συρρικνωθεί σε λίγα εκατομμύρια ευρώ- για να αποδεχτεί την συμφωνία.

«Τα ΑΤΜ επρόκειτο να κλείσουν. Δεν υπήρχε πια καθόλου ρευστό στην τράπεζα. Δεν μπορούσαν να γεμίσουν τα μηχανήματα, θα σταματούσαν», είπε. «Πριν μια εβδομάδα, θα μπορούσε να υπάρξει πολιτική αντιπαράθεση. Υπήρχαν ακόμη περιθώρια κινήσεων για τους πολιτικούς, αλλά στην τρέχουσα κατάσταση, υπήρχαν ελάχιστες επιλογές. Πρέπει να γίνει έτσι. Πρέπει να το αποδεχτείτε».

* To Εuro2day.gr ενθαρρύνει τον διάλογο και την έκφραση απόψεων από τους αναγνώστες. Σχολιάστε το άρθρο και πείτε την άποψή σας δημόσια για όσα συμβαίνουν και μας αφορούν όλους. Αν θεωρείτε το άρθρο σημαντικό, διαδώστε το με τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης.

© The Financial Times Limited 2013. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation