Πώς θα σωθεί η Ισπανία και η ευρωζώνη

Με το χρέος της Ισπανίας να ξεπερνά το 363% του ΑΕΠ, η ευρωζώνη πρέπει να προετοιμάζεται για διαγραφή, αν όχι για χρεοκοπία. Να επιταχύνει την τραπεζική ενοποίηση για να αποτραπεί η διάλυση της ευρωζώνης.

Δημοσιεύθηκε: 11 Ιουνίου 2012 - 12:44

Wolfgang Munchau

Εάν θέλετε να μάθετε αν οι προτάσεις για ευρωπαϊκή τραπεζική ενοποίηση είναι λογικές αρκεί να θέσετε το ακόλουθο ερώτημα: θα καταστήσουν βιώσιμη τη θέση των ισπανικών τραπεζών στην ευρωζώνη;

Η ισπανική κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι θα διεκδικήσει στήριξη από την Ε.Ε. Η πρόταση, όμως, να χρηματοδοτήσει ο EFSF (ευρωπαϊκός μηχανισμός χρηματοοικονομικής σταθερότητας) το ταμείο για την ανακεφαλαιοποίηση των ισπανικών τραπεζών (Frob) δεν ικανοποιεί τα κριτήρια. Ουσιαστικά, ανακατεύει το ισπανικό χρέος και το μετακινεί από τη μία μεριά στην άλλη.

Το συνολικό χρέος της Ισπανίας άγγιξε το 363% του ΑΕΠ (σ.σ. δημόσιο και ιδιωτικό) στα μέσα του 2011, σύμφωνα με έκθεση της McKinsey Global Institute και με την προοπτική σοβαρής οικονομικής ύφεσης αυτή η κρίση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό λιτότητας και ενέσεων ρευστότητας. Η ευρωζώνη πρέπει να αναγνωρίσει ότι είναι αναπόφευκτο να υπάρξει κάποιας μορφής ανακούφιση στο χρέος - αν όχι χρεοκοπία.

Αυτό θα μπορούσε να γίνει με πολλούς τρόπους. Ένας εξ αυτών θα ήταν να υπάρξει άμεση ένεση ρευστότητας στις ισπανικές τράπεζες από μία ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία, που στη συνέχεια θα προχωρούσε στη διάσπαση των ισπανικών τραπεζών. Δεν υπάρχει, όμως, τέτοιο σύστημα και απαιτείται νέα διακυβερνητική συνθήκη, που θα συνυπάρξει με τις ισχύουσες ευρωπαϊκές συνθήκες για την αντιμετώπιση του χρέους - το δημοσιονομικό συμβόλαιο και τις συμφωνίες για το EFSF και το ESM.

Ποια στοιχεία λοιπόν θα πρέπει να περιλαμβάνει η συνθήκη για την τραπεζική ενοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στα δικά μας κριτήρια;

Πρώτον, έναν ευρωπαϊκό οργανισμό για την εξασφάλιση των τραπεζικών καταθέσεων, που θα εγγυάται την αξία κάθε τραπεζικής κατάθεσης μέχρι το ποσό των 50.000 ευρώ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να δεσμευθεί άμεσα πολιτικά ότι θα καλύψει αυτό το κόστος ακόμη και υπό τις πιο ακραίες συνθήκες. Την πολιτική δέσμευση θα πρέπει να την ακολουθήσει η δημιουργία επίσης μιας εταιρίας για την εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων, ενδεχομένως και με τη σαφή στήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Δεύτερον, μία αρχή για την ανακεφαλαιοποίηση και τη διάλυση των τραπεζών, που να έχει αρκετά μεγάλο μέγεθος και να μπορεί να λειτουργήσει. Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που κοινοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα ήταν εντελώς άχρηστη γιατί εμμένει στην αρχή ότι κάθε χώρα στηρίζει τις δικές της τράπεζες.

Στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης, αυτή είναι η απόλυτη παράνοια. Εάν δεν διαχωριστεί ο Ισπανός πρωθυπουργός από τις τράπεζες της χώρας, δεν θα υπάρξει ανάκτηση της εμπιστοσύνης στο σύστημα. Μετά από όσα έγιναν στην Bankia, κανείς με σώας τας φρένας δεν θα πιστέψει οποιονδήποτε απολογισμό για την κρατική στήριξη των ισπανικών τραπεζών. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να γίνουμε ρεαλιστές. Οι περισσότεροι εξ αυτών που εμπλέκονται στην εποπτεία του χρηματοοικονομικού κλάδου αγνοούν παντελώς τους περιορισμούς που θέτει η νομισματική ένωση.

Τρίτον, τραπεζικούς κανονισμούς και εποπτεία. Αυτός είναι ο τομέας που απαιτεί την περισσότερη ευρωπαϊκή νομοθεσία, γεγονός που είναι αρκετά ενοχλητικό. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί από τη σύνοδο της Ε.Ε. στις 28-29 Ιουνίου είναι εάν η ευρωζώνη θα πρέπει να προχωρήσει μόνη της ή εάν η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή -θεσμός σε επίπεδο Ε.Ε.- θα πρέπει να αναλάβει αυτόν τον ρόλο.

Τέταρτον, μετά τη δέσμευση για τραπεζική ενοποίηση, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να συμφωνήσει σε ενδιάμεσα μέτρα για την Ισπανία με δέσμευση για την εφαρμογή των νέων θεσμικών κανόνων που θα πρέπει να γίνουν ενεργοί. Για το πρώτο βήμα, πιθανότατα να μην υπάρχει εναλλακτική από τη χρηματοδότηση του Frob από το EFSF. Θα πρέπει, όμως, να ακολουθήσει η δέσμευση για μετατροπή του δανείου σε μετοχές. Έτσι, θα απαιτηθεί αναδιάρθρωση με στόχο τη συρρίκνωση του ισπανικού τραπεζικού κλάδου.

Και τι γίνεται με τους πιο υψηλούς στόχους της δημοσιονομικής και της πολιτικής ενοποίησης; Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει να επικεντρωθούν αρχικά στην τραπεζική ενοποίηση γιατί είναι το πιο βασικό και το πιο επείγον στοιχείο της δημοσιονομικής ενοποίησης. Από τη στιγμή που θα συμφωνηθούν αυτά, τότε θα πρέπει να συζητηθεί πώς θα ενσωματωθεί η τραπεζική ένωση σε μία ευρύτερη δημοσιονομική και πολιτική ενοποίηση. Αυτή η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει αρκετούς μήνες και μπορεί να μην έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Δεκέμβριο.

Νομισματική ένωση χωρίς τραπεζική ενοποίηση είναι αδιανόητη. Υπάρχουν, όμως, πολλές διαφορετικές εκδοχές της ευρύτερης δημοσιονομικής ενοποίησης.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θα πρέπει να παραδοθούν στον εφησυχασμό που είχε επικρατήσει τα τελευταία δυόμισι χρόνια. Πρέπει να συμφωνήσουν στις λεπτομέρειες. Οι επενδυτές θέλουν να ξέρουν εάν το βάρος θα κατανεμηθεί ή όχι, εάν θα υπάρξει κοινή μετοχική τοποθέτηση στις ευρωπαϊκές τράπεζες, εάν θα υπάρξει ενιαία αρχή για τη στήριξη των τραπεζών, εάν θα υπάρξει εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων. Θέλουν να ξέρουν πώς θα οργανωθούν αυτές οι ιδέες, το νομικό τους status και πώς θα γίνει η αλληλεπίδραση με τους υπάρχοντες θεσμούς. Θέλουν να τα γνωρίζουν αυτά ώστε να κρίνουν εάν η Ισπανία μπορεί να σωθεί ή όχι.

Η κατάσταση στην Ισπανία απλούστατα δεν είναι βιώσιμη υπό τις παρούσες συνθήκες στις αγορές και στους διεθνείς διακανονισμούς. Ούτε η κατάσταση στην Ιταλία.

Είπα την προηγούμενη εβδομάδα ότι ήμουν πιο αισιόδοξος από ό,τι η κρατούσα άποψη στις αγορές. Η αισιοδοξία αυτή, όμως, εξαρτάται από την επίτευξη ουσιώδους συμφωνίας. Εάν όχι, τότε θα πρέπει να καταλήξω στο ότι είναι ώρα να προετοιμαζόμαστε για το τέλος της ευρωζώνης.

© The Financial Times Limited 2012. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation