Νταβός: Κυριάρχησε η απαισιοδοξία για την Ευρώπη

Οι επενδυτές προειδοποίησαν για τo πόσο ευάλωτη είναι η Ευρώπη στις πολιτικές του Ντόναλντ Τραμπ που βάζουν «πρώτα την Αμερική», αντιπαραβάλλοντας τις οικονομικές δυσκολίες της ευρωπαϊκής ηπείρου με τη ζωντάνια στις ΗΠΑ υπό τον νέο πρόεδρο.

Τα σχέδια του Τραμπ για απορρύθμιση και μειώσεις φόρων οδήγησαν σε μια έκρηξη ενθουσιασμού από πολλά στελέχη αμερικανικών επιχειρήσεων στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός αυτή την εβδομάδα, ενώ στη Wall Street ο S&P 500 έκλεισε την Πέμπτη σε επίπεδο-ρεκόρ.

Αλλά το κλίμα σε ό,τι αφορά την Ευρώπη ήταν πολύ πιο ζοφερό, με ένα στέλεχος μεγάλης αμερικανικής τράπεζας να προειδοποιεί για  την «κορύφωση του πεσιμισμού» στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Η απειλή αμερικανικών δασμών στην Ευρώπη επιδείνωσε τις ανησυχίες των στελεχών και των πολιτικών στη σύνοδο στην Ελβετία, οι οποίοι προειδοποίησαν πως η αμερικανική οικονομική άνοδος ίσως να μην καταφέρει να ενισχύσει το κλίμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.

Η Κριστίν Λαγκάρντ, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, είπε πως «δεν είναι απαισιόδοξο» να πει κανείς πως η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια «υπαρξιακή κρίση».

Οι Ευρωπαίοι πρέπει να είναι ρεαλιστές, είπε σε ένα πάνελ η Λαγκάρντ. «Τώρα δεχόμαστε αυτή την τεράστια, μεγάλη πίεση, επειδή ένας άλλος μεγάλος παίκτης της παγκόσμιας οικονομίας οργανώνει τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο και απειλεί ορισμένους από τους εταίρους και τους παίκτες με τους οποίους η χώρα αυτή συνήθιζε να επιχειρεί».

Οι προβλέψεις του ΔΝΤ αυτόν τον μήνα αναβάθμισαν έντονα τις οικονομικές προοπτικές των ΗΠΑ για φέτος, προβλέποντας ανάπτυξη 2,7%, πολύ υψηλότερα από την προβλεπόμενη επέκταση της Ευρωζώνης κατά 1%.

Η μεγαλύτερη οικονομία της νομισματικής ένωσης, η Γερμανία, βίωσε δύο χρόνια συρρίκνωσης και προβλέπεται να επεκταθεί κατά μόλις 0,3% φέτος, σύμφωνα με το Ταμείο. Εν τω μεταξύ, οι ΗΠΑ είχαν μερίδιο-ρεκόρ στα διασυνοριακά greenfield επενδυτικά projects (νέες παραγωγικές επενδύσεις), τους 12 μήνες μέχρι τον Νοέμβριο, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της fDI Markets, μιας εταιρείας που ανήκει στους FT.

«Υπάρχει απόλυτη ομοφωνία ότι τα πράγματα πάνε πολύ καλά για την Αμερική και φαίνονται πολύ αρνητικά για την Ευρώπη», δήλωσε ο επικεφαλής ενός μεγάλου κρατικού επενδυτικού ταμείου. «Ο κόσμος ανησυχεί για την έλλειψη ηγεσίας στη Γερμανία και τη Γαλλία, την προέλαση της ακροδεξιάς, το ρυθμιστικό πλαίσιο για την τεχνητή νοημοσύνη και τη δύναμη της Ένωσης».

«Το ερώτημα είναι αν υπάρχει σε σημαντικό βαθμό η αίσθηση της κρίσης που θα κάνει την Ευρώπη να συσπειρωθεί. Δεν το νομίζω».

Ο βασικός κίνδυνος στις ΗΠΑ είναι η ατζέντα του Τραμπ να καταλήξει να αναζωπυρώνει τον πληθωρισμό και να αποτρέπει τη Fed απo το να χαμηλώσει τα επιτόκια. Το ΔΝΤ προειδοποίησε για τον κίνδυνο αύξησης των τιμών, αν ο Τραμπ υπερθερμάνει την αμερικανική οικονομία, ενώ ταυτόχρονα περιορίσει την πλευρά της προσφοράς  μέσω της πάταξης της μετανάστευσης. Θα μπορούσε να ακολουθήσει μακροπρόθεσμα ένας «κύκλος έκρηξης-κατάρρευσης» λόγω της  προσπάθειάς του για χρηματοοικονομική απορρύθμιση, ανέφερε το ΔΝΤ την περασμένη εβδομάδα.

Αλλά αυτές οι ανησυχίες επισκιάζονται από τις αισιόδοξες βραχυπρόθεσμες προοπτικές, είπαν οι οικονομολόγοι. «Υπήρξε μεγάλη βελτίωση στην ψυχολογία της αγοράς. Μπορείτε να το δείτε στο εταιρικό κλίμα, στο καταναλωτικό κλίμα. Υπάρχει επίσης μια αυξανόμενη πιθανότητα ότι οι φόροι δεν θα είναι υψηλότεροι το 2026. Αυτό θα είναι πολύ καλό για τη συνολική ζήτηση», δήλωσε ο Μάικ Μεδέιρος, macro strategist της Wellington Management.

Ενώ η ισχυρότερη αμερικανική ζήτηση θα ωφελήσει τις χώρες που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, οι επενδυτές στο Νταβός μίλησαν για τον κίνδυνο η ανάπτυξη στην Ευρώπη να υπολείπεται των ήδη δυσοίωνων προβλέψεων. Τα πιεσμένα δημόσια οικονομικά σε χώρες όπως η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να τις αφήσουν εκτεθειμένες σε ένα περαιτέρω άλμα του μακροπρόθεσμου κόστους δανεισμού λόγω των φορολογικών περικοπών στις ΗΠΑ, πρόσθεσαν.

«Το ζήτημα του δημόσιου χρέους είναι πραγματικά σημαντικό. Βλέπετε τι έκανε στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν από μερικές εβδομάδες και τους περιορισμούς που θέτει», δήλωσε ο Κασίμ Κουτάι, διευθύνων σύμβουλος της Novo Holdings, της επενδυτικής εταιρείας ύψους 187 δισ. δολαρίων του Ιδρύματος Novo Nordisk.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ ότι η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα πρέπει να διαπραγματευτούν για τη διατήρηση των εμπορικών σχέσεων, δεδομένου ότι με τον όγκο των μεταξύ τους συναλλαγών να ανέρχεται σε 1,5 τρισ. ευρώ και τις τεράστιες διατλαντικές επενδύσεις, «πολλά διακυβεύονται και για τις δύο πλευρές».

Οι Βρυξέλλες ελπίζουν ότι οι απειλές για μεγάλους δασμούς θα αποτελέσουν προάγγελο συμφωνιών που θα αποφεύγουν ορισμένα από αυτά τα εμπόδια, όπως έγινε στην πρώτη θητεία του Τραμπ. Αλλά το χάσμα με τις Βρυξέλλες ήταν εμφανές αυτή την εβδομάδα, καθώς ο Τραμπ ανακοίνωσε την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, που αποτελεί έναν ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής της ΕΕ, καθώς και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Η ευρωπαϊκή οικονομία επέδειξε «ανθεκτικότητα» απέναντι σε σοκ όπως η Covid-19 και η εκτίναξη των τιμών της ενέργειας μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, δήλωσε ο Ευρωπαίος επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις. Παραδέχθηκε όμως ότι ένας βαθύτερος κατακερματισμός του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος θα ήταν «πολύ δαπανηρός για την ΕΕ, δεδομένου ότι είναι μια εμπορική υπερδύναμη».

Την ίδια ώρα, ένα κύμα απορρύθμισης στις ΗΠΑ θα μπορούσε να πλήξει περαιτέρω την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα, εάν οι κυβερνήσεις δεν καταφέρουν να οργανώσουν μια αποτελεσματική αντίδραση.

Ένας μεγάλος παγκόσμιος επενδυτής δήλωσε ότι αισθάνεται ότι η Φον ντερ Λάιεν υποτιμά το πόσο δύσκολο θα ήταν να τιθασεύσει και να κινητοποιήσει μια ομάδα εθνών με πολύ διαφορετικές απόψεις. «Έπρεπε να γίνει μια πολύ πιο ειλικρινής συζήτηση σχετικά με τη γραφειοκρατία της ΕΕ, την εμμονή σε ρυθμιστικούς κανόνες και τις διαφορετικές απόψεις μεταξύ ενός μεγάλου αριθμού χωρών», είπε.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο για  την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη θα αποδειχθεί βασική δοκιμασία, δήλωσαν στελέχη. «Ένα πράγμα που θα εγγυηθεί ότι η ήπειρος θα περιπέσει σε "μουσειακή κατάσταση" είναι η υιοθέτηση μιας δογματικής, συντηρητικής προσέγγισης στο ρυθμιστικό πλαίσιο και η μη αποδοχή του γεγονότος, ίσως, ότι καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, η Ευρώπη πρέπει να εξελιχθεί μαζί της», δήλωσε ένα στέλεχος του τεχνολογικού κλάδου.

Ο Κάρλος Κουέρπο, υπουργός Οικονομίας της Ισπανίας, δήλωσε στους Financial Times ότι ήρθε στο Νταβός για να αντικρούσει την άποψη ότι η Ευρώπη είναι ετοιμοθάνατη, προβάλλοντας το εντυπωσιακό ρεκόρ της χώρας του, αφού ξεπέρασε τις επιδόσεις των ΗΠΑ πέρυσι, με εκτιμώμενη ανάπτυξη 3,1% και ρεκόρ δημιουργίας θέσεων εργασίας.

«Πολεμάμε αυτή την αντίληψη, διότι είναι σημαντικό να υπάρχει ένα θετικό μήνυμα που προέρχεται από την ΕΕ», δήλωσε. Τόνισε την ανάγκη να προχωρήσει επειγόντως «ο δικός μας οδικός χάρτης», αναφερόμενος στην έκθεση για την ανταγωνιστικότητα του πρώην προέδρου της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι.

Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δυσκολεύτηκαν να προβάλουν αυτό το θετικό μήνυμα στα στελέχη που συμμετείχαν στη Σύνοδο στο ελβετικό θέρετρο. «Το συναίσθημα εδώ είναι πόσο "αρνητικοί" είναι οι Ευρωπαίοι διευθύνοντες σύμβουλοι για την Ευρώπη», δήλωσε τραπεζικό στέλεχος από τις ΗΠΑ. «Υπάρχει μια έντονη αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου όλα αφορούν το ψυχολογικό κλίμα και την ευφορία».

Ερωτηθείσα εάν η εκλογή του Τραμπ αποτελεί ένα κάλεσμα αφύπνισης για την Ευρώπη, η Λαγκάρντ απάντησε: «Με όλο τον σεβασμό, πιστεύω ότι αυτό είναι».

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation