Οι αδύναμοι θα πληρώσουν το λάθος της Fed με τον πληθωρισμό

Για μια ακόμα φορά, μια πολυαναμενόμενη έκθεση για τον πληθωρισμό έδειξε ότι οι τιμές αυξήθηκαν περισσότερο από ότι προβλεπόταν. Για μια ακόμα φορά, οι παράγοντες οι οποίοι τροφοδοτούν τον πληθωρισμό συνεχίζουν να διευρύνονται. Για μια ακόμα φορά, είναι τα πιο ευάλωτα τμήματα του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο. Και για μια ακόμα φορά, εκείνοι που όλο το χρόνο χαρακτηρίζουν αυτό το επεισόδιο πληθωρισμού ως «παροδικό» εμφανίζονται διστακτικοί να επανεξετάσουν τις πεποιθήσεις τους παρά τα διαρκώς αντίθετα δεδομένα.

Από μια άποψη, αυτή η διστακτικότητα δεν θα έπρεπε να προξενεί τεράστια έκπληξη δεδομένων των συνηθισμένων συμπεριφορικών παγίδων: σε αυτήν την περίπτωση, περιλαμβάνουν ένα ακατάλληλο αναλυτικό πλαίσιο, προκαταλήψεις επιβεβαίωσης, αφηγηματική αδράνεια και αντίσταση στην παραδοχή του λάθους.

Ωστόσο, η επιμονή της διστακτικότητας παρά τα επανειλημμένως αντίθετα δεδομένα αυξάνει σοβαρά τον κίνδυνο οικονομικών, χρηματοπιστωτικών, θεσμικών και κοινωνικών ζημιών που θα μπορούσαν να αποφευχθούν κατά τα άλλα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Τετάρτη, οι τιμές καταναλωτή στις ΗΠΑ αυξήθηκαν 0,9% μόνο τον Οκτώβριο, πολύ πάνω από τη διάμεση πρόβλεψη του 0,6%. Αυτό οδήγησε τον ετήσιο πληθωρισμό στο 6,2%, πάλι πάνω από το 5,9% που ανέμεναν οι αναλυτές και στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 31 ετών.

Ένας τέτοιος ασυνήθιστα υψηλός πληθωρισμός είναι πιθανό να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες, δεδομένων των αυξήσεων στις τιμές που έχουν ήδη δρομολογηθεί. Μόνο αυτή την εβδομάδα, οι δείκτες των τιμών παραγωγού στην Κίνα και τις ΗΠΑ κατέγραψαν άνοδο 13,5% και 8,6% αντίστοιχα.

Οι αυξήσεις των μισθών κινούνται επίσης υψηλότερα και αν κρίνουμε από τις τελευταίες ανακοινώσεις αποτελεσμάτων τριμήνου, πολλές εταιρείες αναμένουν ότι οι υποκείμενοι παράγοντες - από τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδας, την ανεπάρκεια φορτηγών και τα φραγμένα λιμάνια μέχρι τα υψηλότερα ναύλα και τις ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό - θα συνεχιστούν και τον επόμενο χρόνο.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η πορεία των τελευταίων μηνών με επίμονα υψηλό πληθωρισμό άρχισε να προκαλεί αλλαγές στη συμπεριφορά. Οι μισθολογικές απαιτήσεις αυξάνονται σε περισσότερους τομείς, όπως και ο κίνδυνος απεργιών. Οι εταιρείες νιώθουν πιο άνετα να αυξήσουν τις τιμές τους λόγω της ισχυρής ζήτησης. Υπάρχουν ακόμη και ενδείξεις ότι οι καταναλωτές φέρνουν πιο μπροστά τις αγορές προϊόντων.

Παρά το τρίπτυχο του επίμονα υψηλότερου του αναμενόμενου πληθωρισμού, των περαιτέρω αυξήσεων στις τιμές και της αλλαγής συμπεριφοράς, η Fed αποδεικνύεται εξαιρετικά αργή στην αλλαγή αφηγήματος για τον πληθωρισμό. Κατά συνέπεια, η νομισματική πολιτική συνεχίζει να υπολείπεται των εξελίξεων στην πραγματική οικονομία.

Η έλλειψη αξιόπιστης στάσης από την κεντρική τράπεζα για τον πληθωρισμό αφήνει επίσης τις αγορές σε μια κατάσταση σύγχυσης. Παρατηρήστε την έντονη μεταβλητότητα στις αγορές κρατικών ομολόγων που εκθέτει ακόμη και στους πιο και έμπειρους επενδυτές.

Η διστακτικότητα της Fed αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Το λέω έχοντας πλήρη επίγνωση ότι η μείωση της έκτακτης νομισματικής τόνωσης δεν θα βοηθήσει να αντιμετωπιστούν οι διαταραχές της εφοδιαστικής αλυσίδας και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού, οι δύο κύριες αιτίες ανόδου του πληθωρισμού κόστους.

Ωστόσο, η συνεχιζόμενη υποτίμηση της απειλής του πληθωρισμού από τη Fed δημιουργεί τον κίνδυνο να γίνουν τα πράγματα χειρότερα με την αναπροσαρμογή των πληθωριστικών προσδοκιών λόγω της εξαιρετικά υποστηρικτικής νομισματικής πολιτικής, των χαλαρών χρηματοοικονομικών συνθηκών (σύμφωνα με τον εβδομαδιαίο δείκτη Goldman Sachs) και της έλλειψης κατάλληλης μελλοντικής καθοδήγησης.

Θα ενισχύσει επίσης την άποψη ότι η Fed είναι δέσμια των χρηματοπιστωτικών αγορών, ιδίως δεδομένης της σχετικά χαλαρής ρυθμιστικής της στάσης και ότι αδιαφορεί για τη συνεχή επιδείνωση της ανισότητας.

Είναι πολλά αυτά που διακυβεύονται. Όσο περισσότερο καθυστερεί η Fed να σηκώσει το πόδι από το γκάζι της νομισματικής τόνωσης, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να πρέπει να πατήσει πιο απότομα τα φρένα αργότερα. Αυτό θα υπονόμευε άσκοπα μια οικονομική ανάκαμψη που πρέπει να είναι ισχυρή, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμη.

Η υπονόμευση της μακροοικονομικής σταθερότητας θα καθιστούσε επίσης δυσκολότερη την πράσινη χρηματοδότηση και άλλες πρωτοβουλίες για το κλίμα και θα έθετε περισσότερα εμπόδια στην υλοποίηση της φιλόδοξης οικονομικής ατζέντας της κυβέρνησης Μπάιντεν. Ο πληθωρισμός θα συνεχίσει να επιφέρει εξαιρετικά μεγάλο πλήγμα στα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα. Ήδη, οι αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και της βενζίνης αφαιρούν μεγάλο τμήμα του εισοδήματος των νοικοκυριών.

Το σενάριο του δυσμενούς ρίσκου γίνεται επίσης πιο ανησυχητικό. Όσο περισσότερο υστερεί η Fed, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να αποτελέσει κινητήριος δύναμη για τρεις από τις τέσσερις υφεσιακές δυνάμεις που μπορεί να πλήξουν την οικονομία στα μέσα του επόμενου έτους, αν όχι νωρίτερα: υψηλότερα επιτόκια, αστάθεια της χρηματοπιστωτικής αγοράς, μείωση της πραγματικής αξίας των αποταμιεύσεων των νοικοκυριών και τη διάβρωση της δημοσιονομικής τόνωσης.

Αν αυτά υλοποιηθούν μαζί - και η πιθανότητα αυξάνεται - η οικονομία των ΗΠΑ θα καταλήξει σε μια ύφεση, η οποία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, παρασύροντας προς τα κάτω και τους ρυθμούς ανάπτυξης στον υπόλοιπο κόσμο. Αν και αυτό θα μείωνε τον πληθωρισμό, θα το έκανε με τεράστιο κόστος.

Οι αριθμοί για τον πληθωρισμό αυτής της εβδομάδας ενισχύουν έναν κώδωνα κινδύνου που κρούει εδώ και καιρό. Ας ελπίσουμε ότι, αυτή τη φορά, ο συναγερμός θα ωθήσει τη Fed να λάβει πρόσθετα νομισματικά μέτρα, ξεκινώντας από τον επόμενο μήνα με μια επιτάχυνση της περιστολής του προγράμματος αγορών στοιχείων ενεργητικού.

Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχει ακόμη ένα παράθυρο για μια αποτελεσματική προσαρμογή της νομισματικής πολιτικής. Τα κακά νέα είναι ότι το παράθυρο έχει στενέψει και γίνεται ολοένα και πιο μικρό.

Αν η Fed δεν ενεργήσει έγκαιρα τότε ο ολοένα και πιο αμφισβητούμενος χαρακτηρισμός του πληθωρισμού ως «παροδικού» θα μετατραπεί από μια από τις χειρότερες εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό των τελευταίων δεκαετιών σε ένα μεγάλο λάθος πολιτικής με εκτεταμένη και περιττή ζημιά, ιδιαίτερα για τα πιο ευάλωτα στρώματα της κοινωνίας.

*Ο El Erian είναι σύμβουλος των Allianz και Gramercy και πρόεδρος του Κουίνς Κόλετζ στο Κέιμπριτζ.

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation