Ο Μακρόν είναι γνήσιος απόγονος του Μάη του 1968

Οι συνδικαλιστές και οι φοιτητές που αντιμάχονται τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν επικαλούνται το πνεύμα του Μάη του 1968. Έχει έρθει η ώρα, λένε, να κινητοποιηθεί η Γαλλία ενάντια στις ελίτ της.

Οι διαδηλωτές έχουν ανακαλύψει μια έξυπνη αναλογία, η οποία έχει συναισθηματικό έρεισμα. Την ίδια στιγμή διαβάζουν την ιστορία με λάθος τρόπο. Οι νέοι που κατέβηκαν στους δρόμους πριν από μισό αιώνα είχαν ως στόχο να αλλάξουν το μέλλον. Τα οργισμένα πλήθη σήμερα θέλουν να μείνουν προσκολλημένα στο παρελθόν.

Όπως γράφει ο Ρίστραντ Βίνεν στο Μακρύ 68: Η ριζοσπαστική διαμαρτυρία και οι εχθροί της, το καλοκαίρι εκείνο αποτέλεσε το επίκεντρο ενός σεισμού με μεγάλο αντίκτυπο, γεωγραφικά και χρονικά. Οι πρώτες δονήσεις είχαν γίνει αισθητές σε μια κλιμακούμενη αντίσταση κατά του αποπνικτικού αυταρχισμού της μεταπολεμικής εποχής. Οι γυναίκες ήθελαν δικαιώματα. Οι νέοι, ροκ. Τα σοκ θα συνεχίζονταν μέχρι την αποχώρηση του Νίξον από τον Λευκό Οίκο και πέρα από αυτήν.

Η Γαλλία, όπου εκατομμύρια φοιτητές και εργάτες βρέθηκαν στα οδοφράγματα, αποτέλεσε το σκηνικό της επανάστασης. Ο Ντάνιελ Κον-Μπεντίτ ή ο «Κόκκινος Ντάνι» όπως είναι γνωστός στον αγγλοσαξονικό κόσμο, έγινε ο εκπρόσωπος της θυμωμένης γενιάς της Ευρώπης. Η προεδρία του Σαρλ ντε Γκολ δεν ανέκαμψε ποτέ. Οι Γάλλοι πολιτικοί ένιωθαν έκτοτε υποχρεωμένοι να ζυγίζουν κάθε μικρή μεταρρύθμιση έναντι του αντίκτυπου που θα είχε στους δρόμους.

Όλα ήταν ακόμα στα σπάργανα. Στις ΗΠΑ, το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα μετατράπηκε σε μια μαζική εναντίωση στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στη Γερμανία, μια διαμαρτυρία που ξεκίνησε από μια γενιά η οποία δεν είχε καμία συμμετοχή στις φρικαλεότητες του ναζισμού οδήγησε στην ακροαριστερή τρομοκρατία της Φράξιας Κόκκινος Στρατός. Οι Ερυθρές Ταξιαρχίες άνοιξαν πόλεμο με το ιταλικό κατεστημένο.

Κατά καιρούς, η ισότητα των γυναικών ή ο σεβασμός των ομοφυλόφιλων αναμειγνύονταν με τον δογματικό μαοϊσμό. Η εξέγερση φαινόταν μερικές φορές ένας επαρκής στόχος από μόνη της. Η υποκουλτούρα των πανεπιστημίων απέρριπτε και απολάμβανε την καταναλωτική εποχή. Η Μόσχα, φοβούμενη μια μετάσταση, έστειλε τα τανκς να καταστείλουν την Άνοιξη της Πράγας του Αλεξάντερ Ντούντεκ.

Η Βρετανία φοβάται τις επαναστάσεις. Έπρεπε να φτάσουμε στο 1972 για να καταλάβουν φοιτητές της Οξφόρδης κτίρια του πανεπιστημίου. Η αριστερά έκανε πορείες για τον πυρηνικό αφοπλισμό και κατά της παραμονής στρατιωτών στη Βόρεια Ιρλανδία. Μαθητές αντέδρασαν στην απόσυρση του δωρεάν γάλακτος από τα σχολεία. Η Μάργκαρετ Θάτσερ δεν το ξέχασε ποτέ αυτό.

Ορισμένοι υποστηρίζουν πως όλη αυτή η ενέργεια δεν κατέληξε πουθενά. Μέσα σε μια δεκαετία, οι διαδηλώσεις είχαν ξεθυμάνει. Οι διαδηλωτές αντικατέστησαν τα αμπέχονα με κοστούμια και κατευθύνθηκαν προς τη Wall Street αντί για το Woodstock.

Aπό την οπτική αυτή, η επανάσταση που είχε πραγματικά σημασία, αυτή που άλλαξε τα πάντα, ήρθε με τα οικονομικά του Ρίγκαν, τον θατσερισμό και τις ανεμπόδιστες αγορές της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον». Είναι επίσης αλήθεια πως όσοι ενηλικιώθηκαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 μπορεί να νιώθουν απογοητευμένοι για τον κομφορμισμό που βλέπουν στα παιδιά τους.

Για όλα τα παραπάνω, οι σημερινές φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν τα σημάδια και των δύο αναταράξεων, των εξεγέρσεων του καλοκαιριού του 1968 αλλά και της εξάπλωσης του οικονομικού φιλελευθερισμού κατά τη δεκαετία του 1980.

Ο κ. Κον-Μπεντίτ, ο οποίος θα γινόταν αργότερα ένα αξιοσέβαστο μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με το κόμμα των Πρασίνων, ηγήθηκε μιας εξέγερσης κατά του αυταρχισμού. Όπως δήλωσε στη γαλλική εφημερίδα Midi Libre, οι διαδηλωτές κέρδισαν: «Όλα έχουν αλλάξει. Είναι ένας άλλος κόσμος, μια άλλη κοινωνία».

Σήμερα υποστηρίζει τον πρόεδρο Μακρόν.

Παρά τα αντίθετα ρεύματα που εμπεριείχε, ο Μάης του 1968 ανέτρεψε τους παλιούς κοινωνικούς και πολιτικούς κανόνες. Η ανεκτικότητα, η ελευθερία, η ανοικτότητα και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα έχουν όλες τις ρίζες τους στις εξεγέρσεις αυτές. Οι επαναστατημένοι ήταν ενθουσιασμένοι, πολύ συχνά μέσα στην αφέλειά τους, για τις υποσχέσεις του μέλλοντος.

Η αισιοδοξία αυτή είναι που τους διαχωρίζει από τους αντιδραστικούς που αντιμάχονται τις μεταρρυθμίσεις του κ. Μακρόν. Οι σημερινοί διαδηλωτές ανησυχούν για το αύριο. Η απάντησή τους είναι να προσπαθήσουν να μείνουν κολλημένοι στο χθες. Τα συνδικάτα, κυρίως αυτά των σιδηροδρόμων, υπερασπίζονται απαρχαιωμένα ελιτίστικα προνόμια. Τους στηρίζουν οι μαθητές που λένε ότι θέλουν να προστατέψουν ένα εκπαιδευτικό σύστημα που είναι εξισωτικό μόνο κατά όνομα.

Υπάρχει ζωηρός διάλογος μεταξύ των πολιτικών επιστημόνων για το αν η άνοδος της στήριξης σε λαϊκιστικές πολιτικές όπως αυτές του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ, της Μαρίν Λεπέν του Εθνικού Μετώπου στη Γαλλία ή των οπαδών του Brexit στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι ένα πολιτιστικό ή οικονομικό φαινόμενο.

Η σωστή απάντηση είναι και τα δύο. Για τους λαϊκιστές, το μόνιμο κακό είναι ο φιλελευθερισμός σε όλες του τις μορφές. Αυτό καθιστά το Woodstock και τη Wall Street κοινούς στόχους.

Η κα Λεπέν υπόσχεται μια επιστροφή στον κοινωνικό αυταρχισμό καθώς και στη διάλυση του φιλελεύθερου καπιταλισμού. Οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί του Brexit θέλουν να δείχνουν κάτι άλλο, αλλά στην πραγματικότητα είναι Άγγλοι εθνικιστές οι οποίοι δεν έχουν ξεπεράσει τη νοσταλγία της αυτοκρατορίας.

Η απήχηση του κ. Τραμπ οφείλεται και αυτή σε πολιτιστικούς όσο και οικονομικούς λόγους. Έχει κινητοποιήσει μεγάλα τμήματα της λευκής αμερικανικής εργατικής τάξης ενάντια στη μετανάστευση και στα υποτιθέμενα δεινά του παγκοσμισμού.

Όλα αυτά βάζουν τους σημερινούς διαδηλωτές του Παρισιού στη λάθος πλευρά των οδοφραγμάτων. Ο κ. Μακρόν δεν έχει μνήμες του 1968. Αλλά αυτός ο 40χρονος πρόεδρος είναι τελικά εκείνος που κατανοεί το νόημα εκείνης της χρονιάς.

Όπως δήλωσε αυτή την εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ευρώπη πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στην υπεράσπιση των φιλελεύθερων κοινωνιών που αποτέλεσαν το επίτευγμα των προηγούμενων πενήντα ετών ή στη διολίσθηση στον αυταρχισμό.

Ο κ. Κον Μπεντίτ έχει καταλάβει ποιο είναι το διακύβευμα.

© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation