Τα ρίσκα της κίνησης Ερντογάν να στραφεί κατά του Ιμάμογλου

Εδώ και μήνες τα γεγονότα στο εσωτερικό και το εξωτερικό φαίνονταν να κινούνται υπέρ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι σχέσεις με την Ευρώπη, που για χρόνια ήταν τεταμένες, φαίνονταν να θερμαίνονται, καθώς η σημασία της Άγκυρας ως συμμάχου στο ΝΑΤΟ ενισχύθηκε από την στροφή του Αμερικάνου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ προς τη Μόσχα.

O καλπάζων πληθωρισμός της Τουρκίας κατέβαζε ταχύτητα και τα επιτόκια, που επί μακρόν αποτελούν πληγή για τον Ερντογάν, επιτέλους έπεφταν. Υπήρχαν ακόμα και ενδείξεις πως η 40ετής εξέγερση των Κούρδων αυτονομιστών ίσως βαίνει προς το τέλος της.

Αλλά η πιο σκοτεινή πλευρά της διακυβέρνησης του Ερντογάν σιγόβραζε στο παρασκήνιο καθώς οι αρχές εξαπέλυσαν μια πολύμηνη επιχείρηση καταστολής κατά των πολιτικών του αντιπάλων, ενώ ο βετεράνος ηγέτης ωρύονταν για το «πρόβλημα της αντιπολίτευσης που δηλητηριάζει τη δημοκρατία».

Αυτό έφτασε σε μια ασυνήθιστη κλιμάκωση με τη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου, του δημοφιλούς δημάρχου της Κωνσταντινούπολης ο οποίος θεωρείται ευρέως ως o πολιτικός με την καλύτερη πιθανότητα να αμφισβητήσει τον Ερντογάν από τότε που ο πρόεδρος ανέλαβε την εξουσία το 2002.

Μεμιάς, οι επιτυχίες στις οποίες μπορούσε ο Ερντογάν να παραπέμψει τους τελευταίους 18 μήνες, τέθηκαν σε κίνδυνο εν μέσω φόβων πως η σύλληψη του Ιμάμογλου σηματοδοτεί ένα επικίνδυνο σημείο καμπής για την Τουρκία –ακόμα και σε ένα έθνος που έχει συνηθίσει χρόνια τώρα τον υφέρποντα αυταρχισμό υπό την εξουσία του Ερντογάν.

«Διέβη τον Ρουβίκωνα» είπε ο πρώην βουλευτής Σουάτ Κινικλίογλου. «Δεν υπάρχει επιστροφή από εδώ γι’ αυτόν».

Οι επενδυτές, που επέστρεψαν επιφυλακτικά στις τουρκικές αγορές από τότε που ο Ερντογάν εγκατέλειψε τις ανορθόδοξες νομισματικές πολιτικές που βύθισαν τη χώρα σε κρίση, αντέδρασαν με παρόμοιο σοκ. Η λίρα έπιασε χαμηλό-ρεκόρ έναντι του δολαρίου, για να κλείσει τελικά με απώλειες 3,3%, καθώς αυξάνονταν οι ανησυχίες για την προσήλωση του Ερντογάν στο κράτος δικαίου και τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις των οποίων ηγείται ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ. Ο δείκτης αναφοράς Bist 100 έκλεισε με πτώση σχεδόν 9% την Τετάρτη.

Η Capital Economics λέει πως η σύλληψη του Ιμάμογλου εγείρει ανησυχίες για την «ευρύτερη μεταρρυθμιστική ατζέντα» και υποδηλώνει πως «πολιτικές ανησυχίες αντί των οικονομιών ίσως αρχίζουν να κυριαρχούν στη σκέψη του προέδρου Ερντογάν».

Ο Γκαλιπ Νταλαϊ της Chatman house υποστηρίζει πως η σύλληψη του Ιμάμογλου θα μπορούσε να πλήξει τις ελπίδες της Άγκυρας να χρησιμοποιήσει τους ενισχυμένους δεσμούς με την Ευρώπη στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας για να αναπτύξει μια ευρύτερη σχέση με την ήπειρο.

«Ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης είναι το δεύτερο σημαντικότερο αξίωμα στη χώρα μετά από αυτό του προέδρου», σημειώνει ο Νταλαϊ. «Το πρόβλημα είναι πως αυτό που βλέπουμε τώρα θα δηλητηριάσει τη σχέση».

Ένας Γερμανός αξιωματούχος είπε πως είναι αδύνατον «να αγνοηθεί η Τουρκία» δεδομένου του μεγέθους της αμυντικής της βιομηχανίας. «Αλλά βρισκόμαστε στην αρχή της συζήτησης» είπε. «Είναι στο χέρι της Τουρκίας να κάνει αυτή τη συζήτηση πιο εύκολη ή πιο δύσκολη. Θα μας άρεσε αν η Τουρκία την έκανε ευκολότερη. Αλλά οι τελευταίες 24 ώρες υποδηλώνουν πως πάει προς διαφορετική κατεύθυνση».

Εν τούτοις, η νεοαποκτηθείσα σημασία της Άγκυρας για την ευρωπαϊκή άμυνα, σε συνδυασμό με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο,  μπορεί να αποτέλεσαν παράγοντες που ενθάρρυναν τον Ερντογάν, έναν αδίστακτο πολιτικό, να κινηθεί κατά του βασικού του αντιπάλου, λένε οι αναλυτές.

Η Σεντά Ντεμιράλπ, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών στο πανεπιστήμιο Işık της Κωνσταντινούπολης είπε πως οι ΗΠΑ «διευκόλυναν αυτή τη στροφή» καθώς έδωσαν σήμα ότι μπορούν «να συνεργαστούν με ανθρώπους που αποκαλούμε 'ισχυρούς άνδρες'».

Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr

FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο Linkedin

Ο Ιμάμογλου, που έγινε προεξάρχον πολιτικό πρόσωπο όταν νίκησε τον υποψήφιο του Ερντογάν και έγινε δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης το 2019, ξεχωρίζει ως ένας από τους λίγους πολιτικούς που έχει απήχηση σε ένα ευρύ φάσμα ψηφοφόρων, συμπεριλαμβανομένων των Κούρδων, των συντηρητικών και των κοσμικών. Βοήθησε επίσης το κεντρώο, κοσμικό κόμμα της αντιπολίτευσης CHP (Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα) να επιφέρει την χειρότερη εκλογική ήττα στο AKP του Ερντογάν στις τοπικές εκλογές πέρυσι.

Αλλά ο 54χρονος έχει αντιμετωπίσει μια σειρά από ποινικές έρευνες σε μια χώρα όπου ο Ερντογάν, που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική για περισσότερο από δυο δεκαετίες και ασκεί τεράστιες εξουσίες στους κρατικούς θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου του δικαστικού σώματος.

Η σύλληψή του – σε σχέση με τους φερόμενους δεσμούς του με την «τρομοκρατία» καθώς και για κατηγορίες διαφθοράς- ήρθε λίγες μόλις ημέρες πριν το CHP τον ορίσει υποψήφιο για την προεδρία εν όψει των εκλογών που αναμένονται το 2028.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντς επέμεινε πως το δικαστικό σώμα ενήργησε ανεξάρτητα και χαρακτήρισε «εξαιρετικά επικίνδυνους» τους ισχυρισμούς της αντιπολίτευσης πως η κράτηση ήταν «πραξικόπημα» κατά του Ιμάμογλου. Αλλά για τον Κινικλίογλου, τον πρώην βουλευτή, οι κινήσεις αποτελούν «ξεκάθαρο σημάδι πως ο Ερντογάν δεν θέλει να πάρει κανένα ρίσκο» πριν τις επόμενες προεδρικές εκλογές.

Και άλλοι πολιτικοί αντίπαλοι του Ερντογάν έχουν βρεθεί πίσω από τα κάγκελα. Ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ένας χαρισματικός ηγέτης της κουρδικής αντιπολίτευσης που αναμετρήθηκε με τον Ερντογάν για την προεδρία, βρίσκεται στη φυλακή από το 2016, παρά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι κακώς φυλακίστηκε για τις πολιτικές του ομιλίες.

Ο Ουμίτ Οζντάγκ, ηγέτης του μικρού υπερεθνικιστικού κόμματος Νίκη, φυλακίστηκε τον Ιανουάριο με την κατηγορία ότι προσέβαλε τον Ερντογάν και «υποκίνησε μίσος» με αντιπροσφυγικές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αλλά ο Ιμάμογλου αντιπροσωπεύει ένα νέο όριο: ο Ερντογάν δεν είχε ποτέ ξανά κινηθεί τόσο αποφασιστικά κατά του κυρίαρχου κόμματος της αντιπολίτευσης και της ηγετικής μορφής του παλαιότερου κόμματος της Τουρκίας, το οποίο ιδρύθηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ιδρυτή της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας.

Ο επικριτές του Ερντογάν και η αντιπολίτευση από καιρό πιστεύουν πως ο υφέρπων αυταρχισμός καθοδηγείται από έναν κυρίαρχο παράγοντα: την αποφασιστικότητά του να παραμείνει στην εξουσία. Ο Ερντογάν προώθησε μια εκτελεστική προεδρία που του έδωσε σαρωτικές εξουσίες στο κράτος σε ένα αμφιλεγόμενο δημοψήφισμα το 2017, ενώ οι σύμμαχοί του κάνουν εκστρατεία για να αλλάξουν το Σύνταγμα ώστε να του επιτραπεί να διεκδικήσει μια τρίτη προεδρική θητεία το 2028.

Σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες, θα μπορούσε να κατέβει σε εκλογές εάν το κοινοβούλιο κηρύξει εκλογές πριν τη λήξη της θητείας του, ή αν τροποποιηθεί το Σύνταγμα. Αλλά αυτό θα απαιτούσε σημαντική στήριξη από την αντιπολίτευση για να υπάρξει ειδική μεγάλη πλειοψηφία στη βουλή.

Ο Χάμις Κίνεαρ, ανώτερος αναλυτής για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στην εταιρεία Verisk Maplecroft, είπε πως ο κίνδυνος τώρα είναι «η σύλληψη του Ιμάμογλου να ενώσει την αντιπολίτευση και να προκαλέσει πολιτική αντίδραση».

Ήδη η ανησυχία στην Τουρκία έχει μεταφερθεί στους δρόμους. Χιλιάδες διαδηλωτές στην Κωνσταντινούπολη αψήφησαν την απαγόρευση των διαδηλώσεων που επιβλήθηκε μετά τη σύλληψη και κατέκλυσαν τους δρόμους έξω από το Δημαρχείο φωνάζοντας «όλοι μαζί κατά του φασισμού».

Από την πλευρά του, όταν η αστυνομία έφτασε στην πόρτα του την Τετάρτη, ο Ιμάμογλου έδενε ήρεμα την μπλε γραβάτα του στο δωμάτιό του ενόσω έστελνε ένα ασυμβίβαστο μήνυμα μέσω των social media: «Αντιμετωπίζουμε μια μεγάλη τυραννία, αλλά θέλω να ξέρετε πως δεν θα κάνω πίσω».

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation