Ως αληθινός οπαδός της «παγκοσμιοποίησης», παρακολούθησα την εναρκτήρια ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ από το τηλέφωνό μου, ενόσω είχα κολλήσει στην κίνηση στο Νταβός. Ένα στέλεχος από την Ευρώπη, με την οποία μοιραζόμουν το πουλμανάκι του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, έπιασε το κεφάλι της θρηνώντας: «δεν πιστεύω ότι συμβαίνει αυτό».
Αλλά η απάντηση των αντιπροσώπων από τη Μέση Ανατολή, την Ασία και την Αφρική ήταν πολύ διαφορετική. Πολλοί άνθρωποι από τον Παγκόσμιο Νότο (για να χρησιμοποιήσουμε την ενοχλητική συντομογραφία) νομίζουν πως ο Τραμπ είναι «καλό νέο» γι’ αυτούς. Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σε χώρες όπως η Ινδία, η Ινδονησία, η Νότια Αφρική και η Βραζιλία, αυτή η στάση υπέρ του Τραμπ εκτείνεται πολύ πέραν των ελίτ που πηγαίνουν στο Νταβός.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, έξω από τη Δύση, θεωρείται ευρύτερα ως άνθρωπος του «δούναι και λαβείν», φιλικός προς τις επιχειρήσεις και ειρηνοποιός. Τι να μην σου αρέσει;
Πολλά στην πραγματικότητα. Κοιτάξτε πέρα από τον ντόρο και υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ο Παγκόσμιος Νότος πρέπει να ανησυχεί βαθιά για την Αμερική του Τραμπ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ουσιαστικά πιέζει να εγκαταλειφθεί η «βασισμένη στους κανόνες διεθνής τάξη» που παρείχε τη σταθερότητα και τις ανοικτές αγορές που επέτρεψαν στην Κίνα, στην Ινδία και σε μεγάλο μέρος της νοτιοανατολικής Ασίας να γίνουν πολύ πιο εύπορες τα τελευταία 30 χρόνια.
Το σκίσιμο αυτών των κανόνων και η μετάβαση σε ένα παντελώς κόσμο «συναλλαγών» μπορεί να ακούγεται αναζωογονητικά ξεκάθαρο. Αλλά ένας κόσμος χωρίς κανόνες είναι ένας κόσμος στον οποίον οι ισχυροί θηρεύουν τους αδύναμους –χωρίς κανένα πλαίσιο νόμου ή αρχών για να τους περιορίζει. Και οι περισσότερες χώρες του Παγκόσμιου Νότου είναι πιο πιθανό να καταλήξουν να γίνουν θηράματα, παρά θηρευτές.
Ο Παναμάς, η Κολομβία και το Μεξικό είναι μεταξύ των πρώτων κρατών που ανακάλυψαν πόσο άβολος μπορεί να είναι ένας Τραμπικός κόσμος. Περίπου το 80% των εξαγωγών του Μεξικού πάνε στις ΗΠΑ. Αν ο Τραμπ υλοποιήσει την απειλή του για τους δασμούς, θα μπορούσε να ωθήσει τον νότιο γείτονα της Αμερικής σε οικονομική ύφεση.
Το Μεξικό, φυσικά, δεν είναι μόνο. Ο Τραμπ έχει απειλήσει με δασμούς τα περισσότερα μεγάλα εμπορικά κράτη του κόσμου. Η ιδέα πως αυτό δεν έχει πραγματικά σημασία επειδή ο πρόεδρος είναι υπέρ των συμφωνιών -και πως όλες οι απειλές του είναι απλά προοίμιο συμφωνίας- αγνοεί τον τρόπο με τον οποίον λειτουργούν οι επιχειρήσεις. Οι διεθνείς εταιρείες χρειάζονται σταθερότητα και προβλέψιμα νομικά καθεστώτα για να μπορέσουν να έχουν τη σιγουριά να κάνουν μακροπρόθεσμες διασυνοριακές επενδύσεις.
Τα στοιχεία δείχνουν πως ακόμα και όταν ο Τραμπ κλείνει μια συμφωνία, δεν υπάρχουν εγγυήσεις πως θα την τηρήσει. Κατά τη διάρκεια της πρώτης του θητείας, οι ΗΠΑ διαπραγματεύτηκαν μια νέα εμπορική συμφωνία με τον Καναδά και το Μεξικό –γνωστή ως USMCA. Αλλά ο Τραμπ απαιτεί τώρα νέες παραχωρήσεις.
Αν όλες οι συμφωνίες μπορούν να σκιστούν, ως απάντηση σε κάποια νέα διαμαρτυρία ή για εκμετάλλευση μιας μεταβολής στην ισορροπία δυνάμεων, τότε καμία εμπορική συμφωνία δεν είναι ασφαλής. Όπως μου το έθεσε ένας πρώην κεντρικός τραπεζίτης στο Νταβός: «η λογική αυτού είναι πως καταλήγεις να είσαι ασφαλής μόνο όταν συναλλάσσεσαι εντός των συνόρων σου».
Οι Δυτικοί μπορεί να σοκάρονται που βλέπουν έναν Αμερικανό πρόεδρο να μιλά σαν αφεντικό της μαφίας που θέλει περισσότερα λεφτά για προστασία. Αλλά πολλοί στον Παγκόσμιο Νότο πάντα πίστευαν πως οι Αμερικανοί ηγέτες δρουν σαν μαφιόζοι –ακόμα και αν μιλούν σαν ιεραπόστολοι. Τουλάχιστον, λένε, ο Τραμπ έχει εγκαταλείψει την εξοργιστική ηθικολογία. Ελπίζουν πως θα είναι πιο εύκολο να αντιμετωπίσουν μια λιγότερο υποκριτική Αμερική, επειδή δεν έχει παράλογες απαιτήσεις με βάση άσχετες δυτικές αξίες.
Αλλά αρχίζουμε να βλέπουμε με τι μοιάζουν οι ΗΠΑ που διακηρύσσουν περήφανα ότι δεν έχουν κανένα αλτρουιστικό ενδιαφέρον για τον έξω κόσμο - και δεν είναι ωραίο. Ο Μάρκο Ρούμπιο, ο υπουργός Εξωτερικών, ανακοίνωσε την αναστολή σχεδόν όλων των προγραμμάτων βοήθειας των ΗΠΑ. Μόνο εκείνα που ωφελούν άμεσα τους Αμερικανούς θα ανανεωθούν. Αυτό θα μπορούσε να τερματίσει προγράμματα όπως το Pepfar, το οποίο παρέχει φάρμακα για την καταπολέμηση του HIV και του AIDS και έχει σώσει εκατομμύρια ζωές σε όλο τον κόσμο.
Ακολουθήστε το Euro2day.gr στο Google News!Παρακολουθήστε τις εξελίξεις με την υπογραφη εγκυρότητας του Euro2day.gr
FOLLOW USΑκολουθήστε τη σελίδα του Euro2day.gr στο LinkedinΟ Τραμπ, εν τω μεταξύ, εμφανίστηκε χαλαρά να εγκρίνει την εθνοκάθαρση στη Γάζα. Αυτό θα ήταν τρομερό νέο για τους Παλαιστίνιους που θα έχαναν την πατρίδα τους –και επίσης θα ανησυχούσε βαθύτατα την Ιορδανία και την Αίγυπτο, που πρέπει να δεχθούν νέους πρόσφυγες.
Οι ΗΠΑ οπωσδήποτε δεν θα προθυμοποιηθούν να επανεγκαταστήσουν κανέναν. Το ποίημα που είναι χαραγμένο στο Άγαλμα της Ελευθερίας διακηρύσσει: «Δώστε μου τους κουρασμένους σας, τους φτωχούς σας…τα άθλια απορρίμματα που βρίθουν στις ακτές σας». Αλλά, για να το θέσουμε ήπια, αυτή δεν είναι η διάθεση στην Αμερική του Τραμπ, όπου οι υποστηρικτές του προέδρου ανεμίζουν πανό που απαιτούν «μαζικές απελάσεις τώρα». Τα προγράμματα επανεγκατάστασης προσφύγων στις ΗΠΑ έχουν ήδη ανασταλεί.
Η μείωση της νόμιμης μετανάστευσης από μέρη που ο Τραμπ κάποτε χαρακτήρισε «χώρες σκατότρυπες» μπορεί επίσης να ακούγεται σε πολλούς Αμερικάνους ότι είναι καλή πολιτική. Αλλά δεν ακούγεται σαν να είναι καλό νέο για τις μεσαίες τάξεις του Παγκόσμιου Νότου, που μπορεί να ανακαλύψουν πως οι πολύτιμες βίζες για ειδικευμένους μετανάστες ή φοιτητές είναι πολύ πιο δύσκολο να βρεθούν.
Παρ’ όλα αυτά, ίσως όλες οι ανησυχίες σχετικά με το εμπόριο, τη βοήθεια και τη μετανάστευση να μπορούν να παραμεριστούν αν ο Τραμπ κάνει πράξη την υπόσχεσή του να τερματίσει τους πολέμους σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, η φιλοδοξία του προέδρου να γίνει παγκόσμιος ειρηνοποιός είναι δύσκολο να συμβιβαστεί με τη διακηρυγμένη φιλοδοξία του να επεκτείνει την επικράτεια των ΗΠΑ.
Αν υπάρχει μια ιδέα που όλες οι χώρες του παγκόσμιου Νότου ισχυρίζονται ότι αποκηρύσσουν, αυτή είναι ο ιμπεριαλισμός. Αν ο Τραμπ αποδειχθεί ότι είναι και σοβαρός και κυριολεκτικός όσον αφορά τα σχέδιά του να επεκτείνει τα σύνορα της Αμερικής, το χειροκρότημά τους γι' αυτόν μπορεί γρήγορα να ξεθωριάσει.
© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation