Wolf: Τι σημαίνει η δεύτερη θητεία Τραμπ για τον κόσμο

Ποιος θα είναι αντίκτυπος που θα έχει στον κόσμο η δεύτερη θητεία Τραμπ; Ο κόσμος είναι απρόβλεπτος. Ο Τραμπ επίσης είναι απρόβλεπτος. Η πρώτη του προεδρία μεταμόρφωσε τις ΗΠΑ και τον κόσμο. Η δεύτερη πιθανόν θα έχει βαθύτερο αντίκτυπο.

«Από σήμερα», είπε ο Τραμπ στην εναρκτήρια ομιλία του, «οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής θα είναι ένα ελεύθερο, κυρίαρχο και ανεξάρτητο έθνος».  Έχουμε συνηθίσει τόσο πολύ σε τέτοιες εκφράσεις αυτολύπησης από αυτόν και αυτούς που τον περιβάλλουν, που σχεδόν έχουν σταματήσει να μας τρομάζουν.

Ωστόσο, μιλάει για την ισχυρότερη χώρα του κόσμου, η οποία βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της καινοτομίας για ενάμισι αιώνα, και έχει διαμορφώσει τον κόσμο στον οποίον ζούμε. Τι στο καλό εμπόδισε τις ΗΠΑ από το να είναι ένα ελεύθερο, κυρίαρχο και ανεξάρτητο έθνος;

Η απάντηση, φαίνεται, ήταν οι αυτοεπιβαλλόμενες υποχρεώσεις και οι εκούσια αποδεκτοί περιορισμοί στη δική τους δύναμη. Τώρα, όπως προτείνει, οι ΗΠΑ θα κάνουν ό,τι θέλουν. Οι ΗΠΑ παύουν να έχουν φιλοδοξίες ηθικής ηγεσίας: αυτοανακηρύσσονται μια άλλη μεγάλη δύναμη υπό το παλιό σύνθημα «η ισχύς κάνει το δίκαιο».

Πώς βλέπει ο κόσμος αυτό το γεγονός; Στο «Alone in a Trumpian World», το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων μόλις δημοσίευσε τα αποτελέσματα ερευνών της κοινής γνώμης σε όλο τον κόσμο.

Είναι συναρπαστικά. Οι άνθρωποι που ενοχλούνται περισσότερο από τη δεύτερη έλευση του Τραμπ είναι οι πολίτες των στενότερων συμμάχων του. Μόνο το 22% των πολιτών της ΕΕ, το 15% των Βρετανών και το 11% των Νοτιοκορεατών πιστεύουν ότι η επιστροφή του είναι κάτι καλό για τη χώρα τους. Εν τω μεταξύ, το 84% των Ινδών, το 61% των κατοίκων της Σαουδικής Αραβίας, το 49% των Ρώσων και το 46% των Κινέζων πιστεύουν ότι είναι καλό για τη χώρα τους. (Βλ. γραφήματα).

Αυτό, σύμφωνα με τη σχετική έκθεση, σηματοδοτεί «την αποδοχή από το κοινό ενός κόσμου πιο ανοιχτού στις {ελεύθερες} συναλλαγές ». Ωστόσο, για τους στενούς συμμάχους των ΗΠΑ σηματοδοτεί το τέλος των δεσμών εμπιστοσύνης στους οποίους βασίζονται.

Δεν μπορούν πλέον να είναι «τζαμπατζίδες» της δύναμης των ΗΠΑ. Ίσως να τους αξίζει. Αλλά πρόκειται για κάτι περισσότερο από την απλή εξάρτησή τους. Οι μεταπολεμικοί Ευρωπαίοι πίστευαν πραγματικά στη «φιλελεύθερη διεθνή τάξη». Γι' αυτούς, η εξαφάνισή της είναι μια τεράστια απογοήτευση. Ο λεγόμενος «παγκόσμιος νότος» ως επί το πλείστον δεν το πίστεψε ποτέ και γι' αυτό είναι πιο άνετος με τη «συναλλακτική» προσέγγιση του Τραμπ.

Σε δύο σημαντικούς τομείς - το εμπόριο και το παγκόσμιο περιβάλλον - η προσέγγιση του Τραμπ θα δημιουργήσει ιδιαίτερες προκλήσεις. Στον πρώτο τομέα, υπήρχε πράγματι μια φιλελεύθερη τάξη, η οποία οικοδομήθηκε γύρω από παγκόσμιους θεσμούς που προωθούσαν την απελευθέρωση του εμπορίου και παρείχαν ουσιαστική σταθερότητα στο περιβάλλον της εμπορικής πολιτικής.

Αυτό είχε ιδιαίτερη σημασία για τις μικρές οικονομίες που εξαρτώνται από το εμπόριο. Ως αποτέλεσμα, ο λόγος του εμπορίου αγαθών προς την παγκόσμια παραγωγή αυξήθηκε από 5% στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε 15% στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου και σε 25% τις παραμονές της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Έκτοτε παρέμεινε στάσιμος.

Πόση ζημιά θα κάνουν οι δασμολογικοί πόλεμοι που εξαπέλυσε ο Τραμπ; Το εμπόριο έχει καταρρεύσει και στο παρελθόν. Θα ξανακαταρρεύσει; Ο Τραμπ έχει την ιδέα (μία από τις πολλές ανόητες ιδέες του) ότι οι ξένοι θα πληρώσουν τους δασμούς του. Στην πραγματικότητα, οι Αμερικανοί θα το κάνουν: δεν είναι απλώς ένας τραμπούκος, αλλά ένας ηλίθιος τραμπούκος. Κρίμα για τον καημένο τον Καναδά και το Μεξικό.

Πώς πρέπει λοιπόν να αντιδράσουν τα θύματα; Τα αντίποινα, υποστηρίζει ο Dani Rodrik του Χάρβαρντ, κοστίζουν ακριβά σε όσους τα υιοθετούν. Οπότε, να είστε προσεκτικοί.

Ένας δεύτερος κρίσιμος τομέας είναι η κλιματική αλλαγή. Αυτό, λένε οι Ρεπουμπλικάνοι υποστηρικτές του MAGA, είναι μια απάτη. Έτσι, ο Τραμπ δηλώνει ότι «θα κάνουμε γεωτρήσεις, μωρό μου, γεωτρήσεις» (we will drill, baby, drill).

Το 2024, σύμφωνα με τη NASA, οι παγκόσμιες θερμοκρασίες ήταν 1,28 βαθμούς Κελσίου πάνω από τη γραμμή αναφοράς του 1951-80, η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ. Οι ατμοσφαιρικές συγκεντρώσεις διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται. «Να καεί, να καεί» ("burn, baby, burn") δηλαδή. Αυτή η αδιαφορία για την τύχη του πλανήτη μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Αυτό, επίσης, δημιουργεί τεράστιες ανησυχίες για τον υπόλοιπο κόσμο.

Εν τω μεταξύ, θα μπορέσει ο «βασιλιάς Ντόναλντ» να απολαύσει μια αμερικανική οικονομική αναγέννηση; Είναι απίθανο, όχι μόνο επειδή η οικονομία που κληρονόμησε ο Τραμπ απέχει πολύ από την καταστροφή που διακηρύσσει αδιάκοπα ότι είναι. Αντιθέτως, η αμερικανική οικονομία έχει σημειώσει πολύ καλύτερες επιδόσεις από τις αντίστοιχες μετά την πανδημία.

Στην επικαιροποίηση των Παγκόσμιων Οικονομικών Προοπτικών του Ιανουαρίου, το ΔΝΤ αναφέρει ότι «η ανάπτυξη προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 2,7% το 2025». Αυτό είναι κατά μισή ποσοστιαία μονάδα υψηλότερα από τις προβλέψεις του Οκτωβρίου και ένα ποσοστό που άλλες οικονομίες υψηλού εισοδήματος μπορούν μόνο να ονειρεύονται. Ο Τραμπ θα πρέπει να ευχαριστήσει τον Τζο Μπάιντεν για αυτό το κληροδότημα.

Δεδομένου του πόσο καλά είναι τα πράγματα, ο ευκολότερος δρόμος από εδώ είναι προς τα κάτω. Βραχυμεσοπρόθεσμα, ο συνδυασμός μιας επίμονα χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής με την άγρια απορρύθμιση, τους δασμούς και τη μαζική απέλαση των μεταναστών είναι πιθανό να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό.

Αυτό θα πυροδοτούσε στη συνέχεια μια αποσταθεροποιητική σύγκρουση μεταξύ του προέδρου και της Fed. Σε συνδυασμό με μια νέα έκρηξη χρηματοπιστωτικής απορρύθμισης, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει μια νέα χρηματοπιστωτική κρίση. Αυτό, με τη σειρά του, θα προκαλούσε την κατάρρευση μιας ιστορικά υψηλά αποτιμημένης χρηματιστηριακής αγοράς, του μοναδικού μέτρου αναφοράς που ενδιαφέρει τον Τραμπ.

Επιπλέον, ο Τραμπ κληρονομεί ένα δημοσιονομικό έλλειμμα που προβλέπεται από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου στο 6,2% του ΑΕΠ φέτος, με το χρέος του δημοσίου να βρίσκεται στο 100% και να αυξάνεται απότομα.

Πρόκειται για μια μη βιώσιμη πορεία. Η ελπίδα φαίνεται να είναι ότι οι μαζικές περικοπές δαπανών θα καλύψουν το κενό. Αλλά αυτές δεν θα είναι αρκετά μεγάλες και θα έρθουν εις βάρος των πολιτικών του υποστηρικτών. Ίσως, στη δεύτερη θητεία του, να μη νοιάζεται πλέον. Αλλά εκείνοι σίγουρα θα ενδιαφερθούν.

Ο Τραμπ είναι απρόβλεπτος. Ίσως, θα προσφέρει μια δίκαιη ειρήνη στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Ίσως, θα ρίξει τις περισσότερες από τις απειλές και τις υποσχέσεις του στο καλάθι των αχρήστων του Οβάλ Γραφείου, θα απολαύσει το κύρος του και θα αφήσει τη χώρα του και τον κόσμο σε καλή κατάσταση.

Μια σημαντική ζημιά στη δυτική συμμαχία, το παγκόσμιο εμπόριο, το παγκόσμιο περιβάλλον και τους αμερικανικούς και παγκόσμιους θεσμούς φαίνονται πιο πιθανά. Ωστόσο, στην ομιλία του διακήρυξε ότι «η πιο περήφανη κληρονομιά μου θα είναι αυτή του ειρηνοποιού και ενοποιητή. Αυτό θέλω να είμαι».

Είναι αυτό που όλοι θέλουμε να είναι, επίσης.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation