Ελ Εριάν: Το όπλο που γίνεται μπούμερανγκ για τον Τραμπ

Στο ταξίδι του για να επαναδιεκδικήσει τον Λευκό Οίκο, ο εκλεγμένος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επωφελήθηκε πολιτικά από την ανισοκατανομή του (θετικού) αποτελέσματος  της εγχώριας οικονομίας. 

Αν αυτά τα φαινόμενα παραμείνουν ανεξέλεγκτα, τόσο οι δυνάμεις πίσω από αυτά, όσο και εκείνες που οδηγούν στη διάσταση μεταξύ της συνολικής οικονομικής απόδοσης των ΗΠΑ και των παγκόσμιων ομολόγων της αναμένεται να ενισχυθούν.

Αυτό εγκυμονεί κινδύνους οικονομικών, χρηματοπιστωτικών και κοινωνικών ρήξεων τα επόμενα χρόνια.  Η επίλυσή τους με μεθοδικό και συνεπή τρόπο θα μπορούσε κάλλιστα να έχει ουσιαστική επίπτωση στο πώς θα θυμόμαστε τη δεύτερη θητεία του προέδρου.

Οι ΗΠΑ έχουν διατηρήσει ένα αξιοζήλευτο ρεκόρ ανάπτυξης και απασχόλησης τα τελευταία χρόνια. Αλλά αυτή η «οικονομική εξαίρεση» δεν εκτιμήθηκε ευρύτερα από το αμερικανικό εκλογικό σώμα. Τα οφέλη θεωρήθηκε πως συσσωρεύονταν σε ένα περιορισμένο μόνο τμήμα της κοινωνίας, με υπερβολικά χαμηλή αναγνώριση των δυσκολιών των πιο ευάλωτων, πολλοί από τους οποίους ένιωσαν πως δεν εισακούγονται.  

Αυτό υπονόμευσε τη συνολική εμπιστοσύνη των νοικοκυριών στην ικανότητα των Δημοκρατικών να διαχειριστούν την οικονομία και, ως εκ τούτου, ερχόταν σε έντονη αντίθεση με το θετικό κλίμα για τις οικονομικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας  Τραμπ.

Η οικονομία σε «σχήμα Κ» (σημ. μτφ. Η οικονομία στην οποία μόνο μερικά τμήματά  της ανακάμπτουν, ενώ άλλα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα. Σε μια οικονομία σε σχήμα Κ, η οικονομική κατάσταση του πληθυσμού ποικίλλει πολύ, λόγω της άνισης κατανομής) των διαφορετικών αποτελεσμάτων που προέκυψαν για τα πιο πλούσια και πιο φτωχά τμήματα του δημογραφικού φάσματος επίσης σημαίνει πως ο νέος πρόεδρος κληρονομεί μια ιδιαίτερα ευπαθή κατάσταση για τα νοικοκυριά που ανήκουν στα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα.

Η οικονομική ανασφάλεια –που ενισχύεται από την εξάτμιση των αποταμιεύσεων της πανδημίας, τα υψηλότερα χρέη και την υπέρβαση των ορίων στις πιστωτικές κάρτες- θα χρειαστεί χρόνο για να ξεπεραστεί μέσω του τρέχοντος ρυθμού αύξησης των μισθών και των ευκαιριών για απασχόληση. Και αν επιδεινωθεί, δεν θα υπονομεύσει μόνο τον κοινωνικό ιστό. Μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την κατανάλωση, τον σημαντικότερο οδηγό της αμερικανικής ανάπτυξης, σε μια περίοδο που η χώρα βρίσκεται στην καλύτερη θέση για να απελευθερώσει την αναπτυξιακή δυναμική της και να επιτύχει σημαντική βελτίωση της παραγωγικότητας.

Το φαινόμενο της ανισοκατανομής δεν περιορίζεται μόνο στο εσωτερικό των ΗΠΑ, δεδομένου του πόσο πολύ έχει υπεραποδώσει η οικονομία. Όπως σημείωνε πρόσφατα η Goldman Sachs, η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ της ευρωζώνης από το τελευταίο τρίμηνο του 2019 -δηλαδή ακριβώς πριν την πανδημία- ήταν μόνο στο 39% της αντίστοιχης αύξησης του ΑΕΠ των ΗΠΑ.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ένα πενιχρό 10% και -στις αναδυόμενες οικονομίες- της Κίνας  55%. Κοιτάζοντας μπροστά, το ΔΝΤ μόλις αναθεώρησε προς τα πάνω τις προβλέψεις του για την ανάπτυξη  στις ΗΠΑ το 2025 κατά 0,5 ποσοστιαίες μονάδες στο 2,7%, ενώ κατέβασε τις εκτιμήσεις για την Ευρώπη.

Η υπεραπόδοση (της οικονομίας) των ΗΠΑ είχε ως αποτέλεσμα χρηματοοικονομικές εξελίξεις που μπορούν να επιδεινώσουν τις προκλήσεις για χώρες με καθυστερημένη ανάπτυξη, επενδύσεις και παραγωγικότητα. Οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων έχουν εκτιναχθεί λόγω της ισχυρότερης του αναμενόμενου ανάπτυξης της χώρας, του  επίμονου πληθωρισμού  και της μεγαλύτερης ευαισθησίας της αγοράς στα χρέη και τα ελλείμματα.

Αυτό έχει προκαλέσει την άνοδο των αποδόσεων (των ομολόγων) και άλλων χωρών, δεδομένου ότι ανταγωνίζονται τις ΗΠΑ για χρηματοδότηση. Οι αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις είχαν ιδιαίτερο αντίκτυπο σε χώρες με διαρθρωτικές αδυναμίες και κυκλικούς αντίθετους ανέμους.

Το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όχι μόνο είδε την απόδοση των 10ετών κρατικών ομολόγων του να αυξάνεται πιο γρήγορα από αυτήν των ΗΠΑ και να φτάνει σε υψηλότερο απόλυτο επίπεδο, αλλά υπέστη επίσης σημαντική υποτίμηση του νομίσματός του.

Οι προκύπτουσες στασιμοπληθωριστικές πιέσεις περιπλέκουν μια ήδη δύσκολη οικονομική προοπτική, ενώ περιορίζουν τα περιθώρια ελιγμών τόσο για τη δημοσιονομική, όσο και για τη νομισματική πολιτική. Αν και όχι τόσο έντονες όσο στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι δευτερεύουσες επιπτώσεις στην ευρωζώνη κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση.

Το ίδιο ισχύει και για τις αναδυόμενες οικονομίες όπου ορισμένες, ιδιαίτερα η Κίνα, τείνουν υπερβολικά να αντισταθμίζουν τις εσωτερικές αδυναμίες υποτιμώντας το νόμισμά τους και ωθώντας ακόμα περισσότερο τις εξαγωγές.

Όπως και η αντίστοιχη εγχώρια, η διεύρυνση αυτής της  ανισοκατανομής και στο εξωτερικό δημιουργεί τον κίνδυνο να γίνουν πιο περίπλοκες οι προκλήσεις οικονομικής διαχείρισης που αντιμετωπίζει η νέα κυβέρνηση Τραμπ. Άλλωστε είναι δύσκολο να παραμένει κανείς το «καλό σπίτι» σε μια συνεχώς παρακμάζουσα «γειτονιά».

Όσο περισσότερο ο υπόλοιπος κόσμος υστερεί έναντι των ΗΠΑ, τόσο υψηλότερη γίνεται η αξία του δολαρίου. Δεδομένων των διαρθρωτικών προβλημάτων στην Κίνα και την Ευρώπη, αυτό δεν θα επιτρέψει μια παγκόσμια προσαρμογή κατά την οποία οι χώρες με βραδύτερη ανάπτυξη θα συγκλίνουν προς τις ΗΠΑ.

Αντίθετα, δημιουργεί κίνδυνο να υπονομευτεί η Αμερική, όπου, σύμφωνα με τον Torsten Slok της Apollo, το 41% των εσόδων του S&P 500 προέρχεται από το εξωτερικό. Αυξάνει επίσης τον κίνδυνο μεγαλύτερου προστατευτισμού, δεδομένου του αντίκτυπου στην ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ.

Ενώ η οικονομική ανισοκατανομή βοήθησε τον Τραμπ να επιστρέψει στον Λευκό Οίκο, τώρα αντιμετωπίζει το καθήκον να αναπροσανατολίσει αυτό το φαινόμενο ώστε να μειώσει τον κίνδυνο για την ευημερία της αμερικανικής οικονομίας. Από τη φορολογική πολιτική μέχρι την εφαρμογή δασμών, ο νέος πρόεδρος θα πρέπει να τα λάβει όλα αυτά υπόψη του στις  επικείμενες πολιτικές ανακοινώσεις τις επόμενες εβδομάδες και μήνες.

Διαφορετικά,  οι πολλά υποσχόμενες πρωτοβουλίες κινδυνεύουν να εκτροχιαστούν.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation