Ράχμαν: Ο Τραμπ μετατρέπει τις ΗΠΑ σε κράτος-ταραχοποιό

«Νομίζω πως ο εκλεγμένος πρόεδρος το διασκεδάζει λίγο». Αυτή ήταν η αντίδραση της πρέσβη του Καναδά στην Ουάσιγκτον αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ πρότεινε πρώτη φορά να γίνει η χώρα η 51η Πολιτεία των ΗΠΑ.

Το απειλητικό «αστείο» είναι μια από τις προτιμώμενες μεθόδους επικοινωνίας του Τραμπ. Αλλά ο επερχόμενος πρόεδρος έχει τώρα μιλήσει τόσο εκτενώς για τη φιλοδοξία του να ενσωματώσει τον Καναδά στις ΗΠΑ, που οι Καναδοί πολιτικοί αναγκάζονται να πάρουν στα σοβαρά τις φιλοδοξίες του -και να τις απορρίψουν δημοσίως.

Οι Καναδοί έχουν τη μικρή παρηγοριά πως ο Τραμπ απέκλεισε το ενδεχόμενο εισβολής στη χώρα τους και αντ’ αυτού τους απειλεί με «οικονομική ισχύ». Αλλά έχει αρνηθεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο στρατιωτικής δράσης για να επιτύχει τις φιλοδοξίες του να «πάρει πίσω» τη Διώρυγα του Παναμά και να καταλάβει τη Γροιλανδία, που είναι αυτοδιοικούμενο έδαφος της Δανίας.

Περισσότερα «αστειάκια»; Ο καγκελάριος της Γερμανίας και ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας πήραν τις απειλές του Τραμπ αρκετά στα σοβαρά ώστε να προειδοποιήσουν πως η Γροιλανδία καλύπτεται από τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της ΕΕ. Με άλλα λόγια -θεωρητικά τουλάχιστον-, η ΕΕ και οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να καταλήξουν να πάνε σε πόλεμο για τη Γροιλανδία.

Οι υπερασπιστές και κόλακες του Τραμπ το αντιμετωπίζουν αυτό ως ένα τεράστιο αστείο. Η New York Post ανακήρυξε ένα νέο «Δόγμα Ντονρόε» (σ.τ.μ: λογοπαίγνιο με το Δόγμα Μονρόε) -το μήνυμα που εστάλη τον 19ο αιώνα στους Ευρωπαίους να μην αναμειγνύονται στο δυτικό ημισφαίριο-, με τη Γροιλανδία να επισημαίνεται ως «δική μας γη». Ο Μπράντον Γκιλ, Ρεπουμπλικάνος βουλευτής, είπε μειδιώντας πως οι Καναδοί, οι Παναμέζοι και οι Γροιλανδοί θα έπρεπε να νιώθουν «τιμή» στην ιδέα να γίνουν Αμερικανοί.

Τα δικαιώματα μικρών εθνών, όμως, δεν είναι κάτι αστείο. Η δια της βίας ή του εξαναγκασμού κατάληψη μιας χώρας από έναν ισχυρότερο γείτονα είναι το μεγαλύτερο καμπανάκι κινδύνου στην παγκόσμια πολιτική. Είναι ένα σήμα πως επελαύνει ένα κράτος-ταραχοποιός (rogue state).

Γι’ αυτό η δυτική συμμαχία γνώριζε πως ήταν κρίσιμης σημασίας να υποστηριχθεί η ουκρανική αντίσταση έναντι της Ρωσίας. Και γι’ αυτό οι ΗΠΑ οργάνωσαν μια διεθνή συμμαχία για να εκδιωχθεί το Ιράκ από το Κουβέιτ στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Οι επιθέσεις κατά μικρών χωρών πυροδότησαν τον Πρώτο και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όταν το βρετανικό υπουργικό συμβούλιο αγωνιούσε το 1914 για το αν θα πρέπει να πολεμήσει τη Γερμανία, ο Ντέιβιντ Λόιντ Τζορτζ, που αργότερα έγινε πρωθυπουργός, έγραψε στη σύζυγό του: «Εχω πολεμήσει σκληρά για την ειρήνη… αλλά οδηγούμαι στο συμπέρασμα πως αν η μικρή εθνότητα του Βελγίου δεχθεί επίθεση από τη Γερμανία, όλες μου οι παραδόσεις… θα με ωθήσουν στην πλευρά του πολέμου».

Η Βρετανία και η Γαλλία αρνήθηκαν με τη διαβόητη στάση τους να προστατεύσουν την Τσεχοσλοβακία από τη Ναζιστική Γερμανία το 1938 (σημ. μτφ. εννοεί το σύμφωνο του Μονάχου που υπέγραψαν οι Τσάμπερλεν και Νταλαντιέ με τον Γερμανό ομόλογό τους Ρίμπεντροφ και επέτρεπαν στον Χίτλερ να καταλάβει τη Σουδητία, που ήταν τμήμα της Τσεχοσλοβακίας). Αλλά μέσα σε ένα χρόνο, είχαν αναγνωρίσει το λάθος τους και έδωσαν εγγύηση ασφαλείας στην Πολωνία -τον επόμενο μικρό γείτονα στη λίστα των στόχων της Γερμανίας. Η εισβολή στην Πολωνία πυροδότησε την έναρξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου.

Οι υποστηρικτές του Τραμπ αγανακτούν με οποιαδήποτε σύγκριση της ρητορικής του με εκείνη των επιτιθέμενων του παρελθόντος ή του παρόντος. Υποστηρίζουν πως οι απαιτήσεις του έχουν στην πραγματικότητα στόχο να ενισχύσουν τον ελεύθερο κόσμο, για μια μάχη κατά της αυταρχικής Κίνας και πιθανώς και της Ρωσίας. Ο Τραμπ έχει δικαιολογήσει τις επεκτατικές του φιλοδοξίες για τον Καναδά, τη Γροιλανδία και τον Παναμά με όρους εθνικής ασφάλειας.

Ένα άλλο επιχείρημα είναι πως οι μεγαλοστομίες του Τραμπ είναι απλά μια διαπραγματευτική τακτική. Οι υποστηρικτές του κάποιες φορές ισχυρίζονται πως απλώς ασκεί πίεση στα συμμαχικά κράτη να κάνουν αυτό που είναι απαραίτητο, για το ευρύτερο καλό της δυτικής συμμαχίας. Άλλωστε, λένε, πολλοί από τους 55.000 κατοίκους της Γροιλανδίας δεν επιδιώκουν την ανεξαρτησία από τη Δανία; Δεν έχουν κουραστεί οι Καναδοί από την ανίκανη «woke» ελίτ που κυβερνά τη χώρα τους;

Αλλά αυτά είναι αδύναμα επιχειρήματα. Θα ήταν νόμιμο για τον Τραμπ να επιχειρήσει να πείσει τους Γροιλανδούς πως θα ήταν καλύτερα ως Αμερικανοί. Αλλά το να απειλεί να χρησιμοποιήσει στρατιωτικό ή οικονομικό εξαναγκασμό είναι εξωφρενικό. Οι ισχυρισμοί του πως πολλοί Καναδοί θα ήθελαν πολύ να ενταχθούν στις ΗΠΑ είναι επίσης παραληρηματικοί. Η ιδέα απορρίφθηκε από το 82% των Καναδών σε πρόσφατη δημοσκόπηση.

Ως προς τη μεγάλη στρατηγική, η πραγματικότητα είναι πως οι απειλές του Τραμπ κατά της Γροιλανδίας, του Παναμά και του Καναδά είναι απόλυτο δώρο για τη Ρωσία και την Κίνα. Αν ο Τραμπ μπορεί να ισχυριστεί πως είναι στρατηγική αναγκαιότητα οι ΗΠΑ να καταλάβουν τη Γροιλανδία ή τη Διώρυγα του Παναμά, γιατί να είναι παράνομο ο Πούτιν να ισχυριστεί πως είναι στρατηγική αναγκαιότητα για τη Ρωσία να ελέγξει την Ουκρανία; Αν ο Γκιλ μπορεί να ισχυρίζεται πως είναι «προφανές πεπρωμένο» της Αμερικής να επεκτείνει τα σύνορά της, ποιος θα έφερνε αντίρρηση όταν ο Σι Τζινπίνγκ επιμένει πως είναι προφανές πεπρωμένο της Κίνας να ελέγξει την Ταϊβάν;

Τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα από καιρό ονειρεύονταν να διαλύσουν τη δυτική συμμαχία. Ο Τραμπ τούς κάνει τη δουλειά. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες, ούτε στα πιο τρελά όνειρά του δεν θα έβλεπε το Κρεμλίνο το κύριο ειδησεογραφικό περιοδικό του Καναδά να κυκλοφορεί με εξώφυλλο «Γιατί η Αμερική δεν μπορεί να κατακτήσει τον Καναδά». Η ιδέα ότι Ευρωπαίοι ηγέτες θα επικαλούνταν τη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας της ΕΕ κατά των ΗΠΑ -και όχι της Ρωσίας- επίσης θα έμοιαζε με φαντασίωση. Αλλά αυτές είναι οι νέες πραγματικότητες.

Ακόμα και αν ο Τραμπ δεν υλοποιήσει ποτέ τις απειλές του, έχει ήδη κάνει τεράστια ζημιά στην παγκόσμια θέση της Αμερικής και του συμμαχικού της συστήματος. Και δεν έχει καν αναλάβει ακόμα τα καθήκοντά του.

Φαίνεται απίθανο ο Τραμπ να διέτασσε εισβολή στη Γροιλανδία (αν και κάποτε φαινόταν απίθανο ότι θα επιχειρούσε να ανατρέψει τις εκλογές). Είναι ακόμα λιγότερο πιθανό πως ο Καναδάς θα τρόμαζε και θα παρέδιδε την ανεξαρτησία του. Αλλά το γεγονός και μόνο πως ο επερχόμενος πρόεδρος υπονομεύει τις διεθνείς συμφωνίες είναι καταστροφή.

Οποιοσδήποτε καγχασμός για τα «αστεία» του Τραμπ είναι άστοχος. Αυτό που παρακολουθούμε είναι τραγωδία, όχι κωμωδία.

© The Financial Times Limited 2025. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation