Η Γερμανία, ο πολιτικός εξτρεμισμός και οι κίνδυνοι για την Ουκρανία

Η ενδεχόμενη επίπτωση της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στον πόλεμο της Ουκρανίας και στη δυτική συμμαχία είναι κατανοητή. Αλλά αυτό που συμβαίνει στη Γερμανία θα μπορούσε να είναι σχεδόν εξίσου σημαντικό.

Οι Γερμανοί είναι οι δεύτεροι μεγαλύτεροι εθνικοί χορηγοί βοήθειας προς την Ουκρανία, μετά τις ΗΠΑ, και είναι βασικοί παίκτες τόσο στην ΕΕ, όσο και στο ΝΑΤΟ. Αλλά τα λαϊκιστικά κόμματα, που δείχνουν συμπάθεια προς τη Ρωσία, καταγράφουν ανοδική πορεία στη χώρα.

Το κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) σχεδόν κέρδισε τις εκλογές στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου την Κυριακή. Πρόκειται για την τρίτη σερί ισχυρή επίδοση του κόμματος, καθώς ήλθε πρώτο στις εκλογές στο κρατίδιο της Θουριγγίας και δεύτερο με οριακή διαφορά στη Σαξονία.

Αν συνδυάσετε την ψήφο στο AfD με αυτήν στη Συμμαχία της Σάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), περίπου το ένα τρίτο των Γερμανών –και πολλοί περισσότεροι στην Ανατολική Γερμανία- ψηφίζουν  λαϊκιστικά κόμματα που είναι επιθετικά αντιμεταναστευτικά, επιθετικά προς το ΝΑΤΟ και αποφασισμένα να κόψουν τη βοήθεια προς την Ουκρανία. Όταν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι απευθύνθηκε στην Μπούντεσταγκ τον Ιούνιο, σχεδόν και τα 77 μέλη του AfD –πλην 4- μποϋκοτάρισαν την ομιλία του.

Οι πολιτικές στάσεις που παίρνουν το AfD και το BSW, σε συνδυασμό με τις κατηγορίες πως πολλά μέλη του AfD έχουν μια μη δηλωμένη ατζέντα που είναι ακόμα πιο εξτρεμιστική, σημαίνουν πως τα παραδοσιακά κόμματα της Γερμανίας θα αρνηθούν να συμμετέχουν σε συνασπισμό με τους λαϊκιστές –τουλάχιστον σε εθνικό επίπεδο. Αλλά η άνοδος των πολιτικών άκρων ήδη επηρεάζει τις κυβερνητικές πολιτικές. Η απόφαση της Γερμανίας να επιβάλλει συνοριακούς ελέγχους με τους γείτονές της στην ΕΕ αντανακλά την αγωνία για την παράνομη μετανάστευση την οποία έχουν εκμεταλλευτεί οι λαϊκιστές.

Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας ανησυχούν πως οι επόμενες προσαρμογές πολιτικής θα σχετίζονται με την άμβλυνση της γερμανικής υποστήριξης προς το Κίεβο. Ο ουκρανικός στρατός ήδη αγωνίζεται να συγκρατήσει τις ρωσικές δυνάμεις στα ανατολικά της χώρας και ξεμένει από πυρομαχικά και στρατιώτες. Μια ελάττωση της γερμανικής και αμερικανικής υποστήριξης της Ουκρανίας θα μπορούσε να βοηθήσει τη Ρωσία να κερδίσει τον πόλεμο.  

Ακόμη και αν τα ρωσικά τανκς δεν εισβάλουν στο Κίεβο, οι υποστηρικτές της Ουκρανίας ανησυχούν ότι η κυβέρνηση Ζελένσκι μπορεί σύντομα να αναγκαστεί να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις που θα επιτρέψουν στον Βλαντίμιρ Πούτιν να ισχυριστεί ότι νίκησε. Μια κακή ειρηνευτική συμφωνία θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση το μέλλον της Ουκρανίας ως βιώσιμης χώρας και να ενθαρρύνει τον Πούτιν να απειλήσει άλλες χώρες.

Οι φίλοι της Ουκρανίας στο Βερολίνο βλέπουν να πολλαπλασιάζονται τα σημάδια μιας πιθανής αποδυνάμωσης της γερμανικής υποστήριξης. Ενώ η Βρετανία και οι ΗΠΑ συζητούν το ενδεχόμενο να επιτρέψουν στην Ουκρανία να χρησιμοποιήσει τους πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς για να πλήξει βαθιά μέσα στη Ρωσία, η Γερμανία έχει αποκλείσει την προμήθεια των δικών της πυραύλων Taurus.

Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Κρίστιαν Λίντνερ, δήλωσε ότι δεν μπορεί να υπάρξει περαιτέρω πακέτο οικονομικής βοήθειας για την Ουκρανία, χωρίς να γίνουν πολιτικά αδύνατες αντισταθμιστικές περικοπές στον προϋπολογισμό. Η απόφαση της ΕΕ να κινητοποιήσει ορισμένα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για να βοηθήσει την Ουκρανία έχει αποφορτίσει προς το παρόν το Βερολίνο από την οικονομική πίεση. Αλλά το ζήτημα της γερμανικής οικονομικής βοήθειας είναι βέβαιο ότι θα επανέλθει.

Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς υστερεί σημαντικά στις εθνικές δημοσκοπήσεις και φαίνεται ότι οδεύει προς την ήττα στις ομοσπονδιακές εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου. Οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της Ουκρανίας ανησυχούν ότι ο Σολτς μπορεί να μπει στον πειρασμό να προσπαθήσει να αναζωογονήσει την πολιτική του τύχη, ξεκινώντας μια προεκλογική ειρηνευτική πρωτοβουλία με τη Ρωσία.

Η νευρικότητα σχετικά με το τι μπορεί να ετοιμάζει ο Σολτς αντανακλάται στις φήμες που έκαναν τον γύρο του Βερολίνου την περασμένη εβδομάδα, ότι μια ομάδα επαφής, αποτελούμενη από μέλη του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, βρισκόταν στη Μόσχα για μυστικές συνομιλίες.

Αυτές οι υποψίες διαψεύστηκαν από την καγκελαρία. Οι βασικοί συνεργάτες του Σολτς φαίνονται σχεδόν εξίσου εξοργισμένοι από τους ρωσόφιλους λαϊκιστές και από τα «γεράκια» στο Βερολίνο που απαιτούν απότομη αύξηση της βοήθειας προς το Κίεβο. Θεωρούν ότι εκπροσωπούν τον μετριοπαθή γερμανικό μεσαίο χώρο για την Ουκρανία. Το καθήκον της κυβέρνησης, όπως το βλέπει ο Σολτς, είναι να κρατήσει μια διχασμένη χώρα ενωμένη γύρω από μια κατά βάση φιλοουκρανική πολιτική.

Για τους Ουκρανούς, ωστόσο, που είναι εδώ και καιρό απογοητευμένοι από αυτό που θεωρούν ρυθμούς χελώνας στη γερμανική βοήθεια, κάθε υπόνοια ότι η κυβέρνηση Σολτς μπορεί να γίνει ακόμη πιο επιφυλακτική είναι απογοητευτική. Τα «γεράκια» στο Κίεβο και το Βερολίνο υποστηρίζουν ότι αν ο Πούτιν δεν ηττηθεί στην Ουκρανία, θα προχωρήσει απειλώντας το ΝΑΤΟ και τελικά την ίδια τη Γερμανία.

Ο Σολτς και οι σύμμαχοί του επιμένουν ότι δεν είναι αφελής όσον αφορά την απειλή που αντιπροσωπεύει ο Πούτιν. Βλέπουν τα καθημερινά στοιχεία της ρωσικής κτηνωδίας στην Ουκρανία, καθώς και το σαμποτάζ και την παραπληροφόρηση στο εσωτερικό της ίδιας της Γερμανίας. Μακροπρόθεσμα, οι Γερμανοί αναλυτές ανησυχούν ότι η Ρωσία έχει πλέον μετατραπεί πλήρως σε μια οικονομία προετοιμασμένη για πόλεμο και παραγωγή όπλων. Σημειώνουν ότι ορισμένα από τα πιο προηγμένα όπλα που παράγει η Ρωσία δεν χρησιμοποιούνται στην Ουκρανία, αλλά φαίνεται να αποθηκεύονται για κάποια πιθανή μελλοντική σύγκρουση.

Ο Γερμανός καγκελάριος τα γνωρίζει όλα αυτά. Αλλά οι πολιτικοί ηγέτες «υπάρχουν» στην τρέχουσα συγκυρία και οι οι θεωρήσεις του μέλλοντος καθορίζονται σχεδόν πάντα από την εσωτερική πολιτική. Ο Σολτς έχει μπροστά του πολύ δύσκολες εκλογές και θα ήθελε να «κατέβει» ως ο υποψήφιος της ειρήνης.

Έχει επίσης την έδρα του στο Βερολίνο –μια πόλη που έχει δει τόσο σκοτάδι και τραγωδία- αλλά που τώρα δίνει την αίσθηση πως απέχει πάρα πολύ από τις πρώτες γραμμές του μετώπου στην Ουκρανία. Την περασμένη εβδομάδα, τα πεζοδρόμια και οι ποδηλατόδρομοι κοντά στο γραφείο του Καγκελάριου είχαν γεμίσει ανθρώπους που απολάμβαναν τον ήλιο του αποκαλόκαιρου. 

Η ιδέα πως οι σκοτεινές εποχές επιστρέφουν στην Ευρώπη είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί από μια κυβέρνηση –ή από έναν λαό.

© The Financial Times Limited 2024. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation