Ράχμαν: Γεωπολιτικός πύραυλος ο… Ελον Μασκ

Οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι δισεκατομμυριούχοι συνήθως αποφεύγουν τις πολιτικές διαμάχες. Αν ασκούν εξουσία, προτιμούν να το κάνουν παρασκηνιακά.

Ο Έλον Μασκ είναι διαφορετικός. Τις τελευταίες εβδομάδες έχει υποστηρίξει τον Ντόναλντ Τραμπ και δημοσίευσε μια συνέντευξη-χάδι μαζί του στο X, την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης της οποίας είναι ιδιοκτήτης.

Ο Μασκ εμπλέκεται επίσης σε μια σφοδρή αντιπαράθεση με το Ανώτατο Δικαστήριο της Βραζιλίας, το οποίο απαγόρευσε το X την περασμένη εβδομάδα. Πρόσφατα υποστήριξε ότι ο εμφύλιος πόλεμος στη Βρετανία είναι αναπόφευκτος και απάντησε στη σύλληψη του Πάβελ Ντούροφ, ιδρυτή της Telegram, στη Γαλλία γράφοντας: «Είναι 2030 στην Ευρώπη και σε πυροβολούν επειδή σου αρέσει ένα μιμίδιο».

Η ιδιοκτησία του X έδωσε στον Mασκ ένα τεράστιο μεγάφωνο για να διαδίδει τις απόψεις του. Αλλά η εστίαση στην πλατφόρμα του συσκοτίζει την πραγματική έκταση και πηγή της γεωπολιτικής του ισχύος.

Ο έλεγχος της SpaceX, της Starlink και της Tesla έχουν δώσει στον Μασκ κεντρικό ρόλο στον πόλεμο στην Ουκρανία και στον αυξανόμενο ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, καθώς και θέση κομπάρσου στον πόλεμο της Γάζας.

Σ' αυτές τις συγκρούσεις, ο ρόλος του Μασκ είναι περισσότερο διφορούμενος απ' ό,τι στους πολιτιστικούς πολέμους της Δύσης. Οι απρόβλεπτες παρεμβάσεις του - σε συνδυασμό με την τεράστια τεχνολογική και οικονομική δύναμη - τον καθιστούν ακαθοδήγητο γεωπολιτικό πύραυλο, του οποίου τα καπρίτσια μπορούν να αναδιαμορφώσουν τις παγκόσμιες υποθέσεις.

Όταν το 2022 η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία, ένας από τους πρώτους στόχους της ήταν να αποκλείσει την πρόσβαση στο διαδίκτυο. Παρέχοντας στην Ουκρανία πρόσβαση στο Starlink, την υπηρεσία δορυφορικού διαδικτύου του, ο Μασκ κράτησε τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας στη μάχη σε μια κρίσιμη στιγμή.

Αργότερα ωστόσο, στο πλαίσιο της σύγκρουσης, επέλεξε να περιορίσει την πρόσβαση της Ουκρανίας στο Starlink - ώστε να παρεμποδίσει κάθε προσπάθεια επίθεσης ενάντια στις ρωσικές δυνάμεις στην Κριμαία.

Επικαλέστηκε τον κίνδυνο ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου ως δικαιολογία. Αυτή η ενέργεια - που συνδυάστηκε με την προώθηση ενός ειρηνευτικού σχεδίου που ενσωμάτωσε ορισμένα ρωσικά αιτήματα - έκανε τον Mασκ πολύ λιγότερο δημοφιλή στο Κίεβο. Αλλά η άποψή του για τους κινδύνους ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου δεν ήταν τόσο διαφορετική από εκείνη της κυβέρνησης Μπάιντεν.

Εκεί που ο Μασκ και η αμερικανική κυβέρνηση τα έχουν σπάσει στ' αλήθεια είναι όσον αφορά την Κίνα. Το άνοιγμα ενός μεγάλου εργοστασίου της Tesla στη Σαγκάη το 2019, θεωρείται από την Ουάσιγκτον ως σημαντική οπισθοδρόμηση στον στόχο των ΗΠΑ να παραμείνουν μπροστά από την Κίνα στις κρίσιμες τεχνολογίες του μέλλοντος.

Η Κίνα είναι πλέον ο κορυφαίος παραγωγός ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο και Αμερικανοί αξιωματούχοι πιστεύουν ότι Κινέζοι κατασκευαστές μαθαίνουν - και μερικές φορές κλέβουν από - την Tesla.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπαθεί να πείσει τις κορυφαίες τεχνολογικές εταιρείες της Αμερικής να διαφοροποιηθούν, να μείνουν μακριά από την Κίνα, ενώ ενθαρρύνθηκε όταν ο Μασκ προγραμμάτισε επίσκεψη στην Ινδία προ καιρού φέτος, με σκοπό να ανοίξει εκεί εργοστάσιο της Tesla. Όμως, την τελευταία στιγμή, ο Μασκ την ακύρωσε και εμφανίστηκε στο Πεκίνο. Στην Κίνα ανακοίνωσε την εντατικοποίηση της σχέσης της Tesla με τη χώρα. Το εργοστάσιο της Σαγκάης αντιπροσωπεύει τώρα περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής της Tesla.

Αμερικανοί αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η υποστήριξη του Μασκ στην ελευθερία λόγου  - και η προθυμία να προσβάλει παγκόσμιους ηγέτες - δεν επεκτείνεται στην Κίνα. Το X έχει απαγορευτεί εδώ και καιρό στην Κίνα, αλλά ο Μασκ σέβεται πλήρως τον Σι Τζινπίνγκ, δικτάτορα-ηγέτη της Κίνας.

Ένας άλλος ξένος ηγέτης που φαίνεται πως ξέρει να διαπραγματεύεται με τον Μασκ είναι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου του Ισραήλ. Ο Μασκ έχει κατηγορηθεί για προώθηση αντισημιτικών θεωριών συνωμοσίας στο X. Αλλά η ισραηλινή κυβέρνηση ανησύχησε στ' αλήθεια όταν φάνηκε πρόθυμος να παράσχει το Starlink σε οργανώσεις αρωγής στη Γάζα — ισχυριζόμενη ότι κάτι τέτοιο θα βοηθούσε τη Χαμάς. Μετά από επίσκεψη στο Ισραήλ πέρυσι, ο Μασκ συμφώνησε ότι θα λειτουργούσε το Starlink στη Γάζα μόνο με ισραηλινή έγκριση.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι ανήσυχη για πολλές από τις δραστηριότητες του Μασκ. Αλλά οι εταιρείες του έχουν τεχνολογικές δυνατότητες που στερείται ακόμη και η κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Για να κρατήσει την Ουκρανία συνδεδεμένη, όταν ο Μασκ αμφιταλαντεύτηκε, το Πεντάγωνο έπρεπε να συνάψει σύμβαση με τη Starlink. Όταν η Nasa θέλει να μεταφέρει αστροναύτες από και προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, πρέπει η SpaceX να το φέρει σε πέρας.

Αν ο Μασκ συχνά μιλά και ενεργεί σαν να είναι πιο ισχυρός από οποιαδήποτε κυβέρνηση, το κάνει επειδή, από κάποιες απόψεις, αυτό είναι αλήθεια. Αλλά οι κυβερνήσεις διατηρούν μια βασική εξουσία που εξακολουθεί να μη διαθέτει ο Μασκ: την ικανότητα θέσπισης και επιβολής νόμων.

Η σύγκρουση μεταξύ Βραζιλίας και Χ — και η σύλληψη του Ντούροφ στη Γαλλία — αποτελούν σημάδια ότι η εποχή της ατιμωρησίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης πλησιάζει στο τέλος της στον δημοκρατικό κόσμο (δεν υπήρξε ποτέ στον αυταρχικό κόσμο.)

Οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι ολοένα και πιο πιθανό να υπόκεινται σε ρυθμίσεις σαν αυτές που αφορούν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, με δαπανηρές επιπτώσεις. Πέρυσι, το Fox News έπρεπε να πληρώσει 787,5 εκατ. δολάρια στην Dominion Voting Systems για να διευθετήσει αξιώσεις περί δυσφήμησης, ύστερα από αναφορές του Fox σε θεωρίες συνωμοσίας κατά τις προεδρικές εκλογές του 2020.

Το X είναι γεμάτο από θεωρίες συνωμοσίας - μερικές προωθούνται από τον ίδιο τον Μασκ. Παρά τον πλούτο του και την αναμφισβήτητη ικανότητά του ως μηχανικός και επιχειρηματίας, ο Μασκ θα συνεχίσει να υπόκειται στους νόμους των κρατών στα οποία δραστηριοποιείται.

Η βαθμιαία συνειδητοποίηση αυτής της κατάστασης  πιθανώς ευθύνεται για τις ολοένα και πιο οργισμένες εκρήξεις του εναντίον της Βραζιλίας, της Βρετανίας, της ΕΕ και της πολιτείας της Καλιφόρνιας — και όποιου τολμήσει να σταθεί εμπόδιο στο δρόμο του.

Το Χ δεν είναι η πηγή της δύναμης του Μασκ. Αντίθετα, θα μπορούσε να αναδειχθεί στο όριο της δύναμής του.

© The Financial Times Limited 2024. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation