Μονοπάτι γεμάτο νάρκες αυτό της μείωσης των επιτοκίων

Οι αποφάσεις για τα επιτόκια που ελήφθησαν την τελευταία εβδομάδα αντανακλούν τους διάφορους συμβιβασμούς που αντιμετωπίζουν οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο.

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Τράπεζα της Αγγλίας συνεδρίασαν και η καθεμία άλλαξε την πολιτική της προς διαφορετική κατεύθυνση.

Την Πέμπτη η Τράπεζα της Αγγλίας μείωσε τα επιτόκια, για πρώτη φορά από το 2020, κατά 25 μονάδες βάσης. Το κόστος δανεισμού βρισκόταν στο 5,25%, σε υψηλό 16 ετών, από τον περασμένο Αύγουστο. Την προηγούμενη ημέρα, η Fed διατήρησε τα επιτόκια, αλλά σηματοδότησε ότι μπορεί να ακολουθήσει τη Τράπεζα της Αγγλίας και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (που μείωσε τα επιτόκια τον Ιούνιο), προβαίνοντας στην πρώτη της μείωση τον Σεπτέμβριο. Νωρίτερα την Τετάρτη, η Τράπεζα της Ιαπωνίας αύξησε τα επιτόκια -για δεύτερη μόλις φορά από το 2007- σε περίπου 0,25%.

Με εξαίρεση την Ιαπωνία, ο παγκόσμιος κύκλος μείωσης των επιτοκίων βρίσκεται σε εξέλιξη. Οι περισσότερες μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη προβεί στις πρώτες τους μειώσεις ή βρίσκονται στα πρόθυρα να το πράξουν.

Η Τράπεζα της Ιαπωνίας ανταποκρίνεται στο αδύναμο γεν και στις ενδείξεις ότι η χώρα μπορεί τελικά να κερδίσει τη μακρά μάχη της με την αποπληθωριστική δυναμική. Αλλά αλλού, το παγκόσμιο πληθωριστικό τζίνι -που πυροδοτήθηκε από την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία- φαίνεται να έχει περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό. Η σύνθετη ετήσια αύξηση των τιμών στις προηγμένες οικονομίες μειώθηκε από 7,9% τον Οκτώβριο του 2022, σε περίπου 3% πρόσφατα.

Τα υψηλότερα επιτόκια έχουν συμπιέσει τη ζήτηση και οι κεντρικοί τραπεζίτες αξίζουν τα εύσημα για τη συμβολή τους στον περιορισμό και τη μείωση των πληθωριστικών πιέσεων. Η προσοχή στρέφεται τώρα στο πώς θα μπορούσε να μοιάζει η κατάβαση. Αντί για μια ήπια σειρά μειώσεων κατά ένα τέταρτο, είναι πιθανό να χαρακτηρίζεται από αναβολές και άλματα.

Πάρτε για παράδειγμα τη Fed. Ο πρόεδρος Τζέι Πάουελ δήλωσε την Τετάρτη ότι η κεντρική τράπεζα χρειάζεται περαιτέρω αποδείξεις ότι ο πληθωρισμός μειώνεται επίμονα προτού προβεί σε περικοπές. Ο κίνδυνος είναι να περιοριστεί υπερβολικά η οικονομική δραστηριότητα των ΗΠΑ. Το προτιμώμενο από τη Fed μέτρο του πληθωρισμού υποχώρησε στο 2,5% τον Ιούνιο και οι πιέσεις στις τιμές χαλαρώνουν. Η αγορά εργασίας «ψύχεται» και η αύξηση των μισθών μειώνεται.

Όμως, η ανεργία στις ΗΠΑ, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές πιστωτικών καρτών και οι αιτήσεις ανεργίας αυξάνονται υπό την πίεση των υψηλότερων επιτοκίων. Και οι οικονομικές επιβραδύνσεις έχουν την τάση να δημιουργούν σπιράλ. Αυτό καθιστά δύσκολη τη βαθμονόμηση του κύκλου χαλάρωσης με την οικονομική δραστηριότητα, ιδίως επειδή οι μεταβολές των επιτοκίων δρουν με καθυστέρηση. Είναι πιθανό να γίνουν λανθασμένα βήματα και οι ήπιες περικοπές μπορεί να μην είναι πάντα κατάλληλες.

Στην Ευρώπη οι υπολογισμοί είναι ελαφρώς διαφορετικοί. Η απόφαση να αρχίσει η μείωση των επιτοκίων στο Ηνωμένο Βασίλειο, με τον πληθωρισμό να βρίσκεται στο στόχο, ήταν λογική. Ήταν επίσης λογικό ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας, Άντριου Μπέιλι να προειδοποιήσει ενάντια σε διαδοχικές μειώσεις, με τον πληθωρισμό των υπηρεσιών στο 5,7%.

Ο ίδιος απηχούσε την πρόεδρο της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία δήλωσε ότι η επόμενη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας της Ευρωζώνης τον Σεπτέμβριο είναι ακόμη «ορθάνοιχτη», ακόμη και μετά τη διατήρηση των επιτοκίων τον Ιούλιο. Πράγματι, η αύξηση των μισθών είναι ταχύτερη στην ευρωπαϊκή πλευρά του Ατλαντικού.

Άλλοι παράγοντες περιπλέκουν επίσης το ταξίδι προς τα κάτω. Πρώτον, οι κεντρικοί τραπεζίτες εξακολουθούν να συζητούν πώς η πανδημία, η γεωπολιτική και η γήρανση του πληθυσμού μπορεί να έχουν επηρεάσει το ουδέτερο επίπεδο των επιτοκίων -ή το σημείο όπου η πολιτική δεν είναι ούτε τονωτική ούτε περιοριστική- το οποίο θα καθορίσει τον ρυθμό και τη διάρκεια του κύκλου μείωσης. Η Τράπεζα της Αγγλίας και η Fed παλεύουν επίσης με αποσπασματικά στοιχεία για την απασχόληση, λόγω των χαμηλών ποσοστών ανταπόκρισης σε έρευνες.

Δεύτερον, οι φορείς καθορισμού των επιτοκίων θα πρέπει να συνυπολογίσουν τον τρόπο με τον οποίο οι διαφορές στις πολιτικές των κεντρικών τραπεζών μπορεί να ανατροφοδοτηθούν στις εγχώριες οικονομίες μέσω των συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Και τέλος, υπάρχουν πολιτικοί κίνδυνοι. Μια δεύτερη προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να έχει επιπτώσεις στην ανεξαρτησία της Fed.

Παρ' όλα αυτά, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά -που εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα τιμών- θα καλωσορίσουν τη στροφή προς χαμηλότερα επιτόκια, μετά από τέσσερα χρόνια αυξήσεων των επιτοκίων και κρατήσεων. Απλώς μην περιμένετε ότι η πορεία προς τα κάτω θα είναι πιο προβλέψιμη από την πορεία προς τα πάνω.

© The Financial Times Limited 2024. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation