Γιατί όλη η Ευρώπη ζηλεύει το χρηματιστήριο της Σουηδίας

Τον Απρίλιο του περασμένου έτους μια ομάδα περίπου 60 ευρωπαίων αξιωματούχων ταξίδεψε στη Σουηδία για μια διερευνητική αποστολή στη Nasdaq Stockholm, την εταιρεία που διαχειρίζεται το εξαιρετικά επιτυχημένο χρηματιστήριο της χώρας.

Κατά τη διάρκεια μιας δίωρης συνεδρίασης με θέμα τα «οικοσυστήματα των κεφαλαιαγορών», τα στελέχη του χρηματιστηρίου εξήγησαν γιατί τόσες πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις αποφασίζουν να εισαχθούν στη Στοκχόλμη.

Σε μια περίοδο που το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλες ευρωπαϊκές χώρες δυσκολεύονται να προσελκύσουν αρχικές δημόσιες προσφορές  (IPOs) και πάσχουν από τους μειούμενους όγκους συναλλαγών, η Σουηδία ξεχωρίζει διότι, σε σχέση με το μέγεθός της, έχει ακμάζουσες κεφαλαιαγορές που υποστηρίζονται από λεγεώνες επενδυτών και οι οποίες δελεάζουν ξένες εταιρείες να κάνουν εισαγωγή.

«Η Σουηδία έχει τώρα τις βαθύτερες κεφαλαιαγορές στην Ευρώπη» ανέφερε ο William Wright, συνιδρυτής του think tank των αγορών New Financial. «Αυτό που έχουν καταλάβει είναι πως χρειάζεσαι αυτό το οικοσύστημα και χρειάζεται να το ενθαρρύνεις σε κάθε βήμα».

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής σε όλη την Ευρώπη προσπαθούν επειγόντως να αναβιώσουν τις δικές τους αγορές, αλλάζοντας τους κανόνες για τις εισαγωγές και τα κίνητρα για τους ιδρυτές των εταιρειών, και προσπαθώντας να ενθαρρύνουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία και τους μικροεπενδυτές να επενδύσουν σε εγχώριους τίτλους.

Εν τούτοις, η Σουηδία έχει ήδη ένα σημαντικό προβάδισμα έναντι άλλων χωρών, έχοντας εισάγει πολλά από αυτά τα μέτρα πριν από χρόνια, ή ακόμα και δεκαετίες.

Τα τελευταία 10 χρόνια, 501 εταιρείες έχουν κάνει εισαγωγή στη Σουηδία, περισσότερες από τον συνολικό αριθμό των IPOs (σ.μ. αρχική δημόσια προσφορά μετοχών για είσοδο σε Χρηματιστήριο) σε Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία και Ισπανία μαζί, σύμφωνα με τα στοιχεία της Dealogic. Το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται στην κορυφή με 765 εισαγωγές.

Ενώ ο συνολικός όγκος των δημόσιων εγγραφών στη Σουηδία είναι πολύ χαμηλότερος από αυτόν των ΗΠΑ - όπου έχουν εισαχθεί ορισμένες μεγαλύτερες σουηδικές εταιρείες, όπως η Spotify και η εταιρεία παραγωγής ποτών Oatly - η σκανδιναβική χώρα έχει καταφέρει να  ενθαρρύνει τις μικρότερες εγχώριες επιχειρήσεις να παραμείνουν στην πατρίδα τους, ενθαρρυμένες από το βάθος της χρηματιστηριακής της αγοράς.

«Σε σύγκριση με το μέγεθος της χώρας και επίσης το μέγεθος του χρηματιστηρίου, η (σουηδική) αγορά IPO ήταν σίγουρα πιο ζωηρή στο να επιτρέπει σε μικρότερες εταιρείες να εισαχθούν στο χρηματιστήριο σε σχέση με άλλες», δήλωσε ο Tony Elofsson, διευθύνων σύμβουλος της Carnegie Group, μιας σκανδιναβικής τράπεζας και διαχειρίστριας περιουσιακών στοιχείων. Περίπου το 90% των εισαγωγών αποτιμάται σε λιγότερο από 1 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον Adam Kostyál, πρόεδρο του Nasdaq Stockholm.

Ένας βασικός παράγοντας ήταν η επενδυτική κουλτούρα της χώρας, η οποία, σύμφωνα με τον Elofsson της Carnegie, έχει προσελκύσει «τους πάντες, από τον άνθρωπο του δρόμου μέχρι τους πολύ αφοσιωμένους επενδυτές της ιδιωτικής τραπεζικής, τους επιχειρηματίες, αλλά και την επενδυτική κοινότητα που εστιάζει σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις», αναφερόμενος στους θεσμικούς επενδυτές.

Μεταξύ των μεγαλύτερων επενδυτών, τα σουηδικά συνταξιοδοτικά ταμεία από καιρό κατέχουν εγχώριες μετοχές. Τα τέσσερα μεγαλύτερα συνταξιοδοτικά προγράμματα (retirement schemes) της χώρας έχουν σε γενικές γραμμές διατηρήσει ή αυξήσει τη μακροχρόνια διακράτηση εγχώριων μετοχών τα τελευταία χρόνια. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αντιθέτως, η  μακροχρόνια διακράτηση εγχώριων μετοχών από τα συνταξιοδοτικά ταμεία έχει κάνει βουτιά στο περίπου 4% (σ.μ. εννοεί του συνολικού τους χαρτοφυλακίου). Εν τω μεταξύ, οι σουηδικές ασφαλιστικές εταιρείες έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά διακράτησης μετοχών στην ΕΕ.

Οι μεγάλοι επενδυτές συνήθως αναλαμβάνουν τον ρόλο του λεγόμενου βασικού (cornerstone) επενδυτή στα IPOs, σύμφωνα με τον John Thiman, εταίρο της νομικής εταιρείας White and Case στη Στοκχόλμη, δίνοντας σιγουριά στις επιχειρήσεις που ετοιμάζονται να κάνουν το ντεμπούτο τους στην αγορά, αλλά και σε άλλους επενδυτές.

«Κάθε επιτυχημένο IPO περιελάμβανε σε κάποιο επίπεδο cornerstone επενδυτές», είπε. «Υπάρχει ένα πολύ ισχυρό μετοχικό αίσθημα από τους σταθερούς επενδυτές».

Οι μικροεπενδυτές είναι επίσης μεγάλοι αγοραστές σουηδικών μετοχών, με τη βοήθεια ενός πλήθους μεταρρυθμίσεων που έγιναν τις τελευταίες δεκαετίες. Σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, τα σουηδικά νοικοκυριά έχουν από τα υψηλότερα ποσοστά των επενδύσεών τους σε εισηγμένες εταιρείες και από τα χαμηλότερα σε τραπεζικές καταθέσεις, ενώ ο χρηματοοικονομική κουλτούρα είναι ευρύτερη απ’ ό,τι στη Γερμανία, τη Γαλλία ή την Ισπανία.

Το 1984, η κυβέρνηση εισήγαγε το Allemansspar, ένα προϊόν που επιτρέπει στους απλούς Σουηδούς να επενδύουν στα χρηματιστήρια. Μέχρι το 1990 υπήρχαν ήδη 1,7 εκατ. τέτοιοι λογαριασμοί, βοηθώντας στην δημιουργία funds με επικέντρωση στην εγχώρια μικρή και μεσαία κεφαλαιοποίηση.

Τέτοια funds δημιουργήθηκαν «10 με 20 χρόνια προτού οποιαδήποτε άλλη χώρα κάνει κάτι παρόμοιο, τουλάχιστον στην Ευρώπη», ανέφερε ο Carl Rosenius, επικεφαλής του τμήματος equity capital markets της σουηδικής τράπεζας SEB.  «Αυτό ήταν οπωσδήποτε ένα success story στη Σουηδία, το να έχεις μεγάλο αριθμό funds να κοιτάζουν ενεργά εγχώριες ευκαιρίες μικρής και μεγάλης κεφαλαιοποίησης».

Οι αλλαγές στους κανόνες τη δεκαετία του 1990 επέτρεψαν στους πολίτες να επενδύσουν το 2,5% του ποσού που δίνουν για τη σύνταξή τους σε fund της επιλογής τους, με την υποστήριξη μιας εκστρατείας δημόσιας ενημέρωσης.

Και το 2012 το κράτος εισήγαγε τους επενδυτικούς αποταμιευτικούς λογαριασμούς που λέγονται ISK και επιτρέπουν στους ιδιώτες να επενδύουν χωρίς να χρειάζεται να αναφέρουν τα χαρτοφυλάκιά τους ή να ανησυχούν για φόρο κεφαλαιακών κερδών ή μερισμάτων. Αντιθέτως, η συνολική αξία του λογαριασμού φορολογείται –και το 2024 ο φόρος ήταν στο επίπεδο του περίπου 1%.

Ορισμένες φιλανθρωπικές οργανώσεις πάνε στα σχολεία για να μορφώσουν τα άτομα ηλικίας 16 έως 18 ετών για τα χρημαοτοοικονομικά, για παράδειγμα για τη διαφορά μεταξύ μετοχών και αμοιβαίων κεφαλαίων, σύμφωνα με τον Joacim Olsson, διευθύνοντα σύμβουλο του σουηδικού ομίλου μετόχων Aktiespararna.

Άλλες ευρωπαϊκές χώρες κάνουν αγώνα για να ενθαρρύνουν τον πληθυσμό τους να επενδύσει σε μετοχές. Το Ηνωμένο Βασίλειο λανσάρισε τον περασμένο μήνα ένα αφορολόγητο 5.000 στερλινών για να επενδύσουν οι πολίτες σε βρετανικές εταιρείες, ενώ ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, απογοητευμένος από τον ρυθμό των μεταρρυθμίσεων στην ΕΕ, έχει ζητήσει να προχωρήσουν από μόνες τους μερικές χώρες και να δημιουργήσουν ένα νέο επενδυτικό προϊόν.

«Το πραγματικό κλειδί έχει να κάνει με την κινητοποίηση της συμμετοχής μικροεπενδυτών έμμεσα ή άμεσα, και την μακροπρόθεσμη επένδυση», λέει ο Sandro Pierri, πρόεδρος του European Fund and Asset Management Association. «Η Σουηδία αποτελεί μοντέλο από αυτήν την άποψη».

Ο Nasdaq Stockholm προσπαθεί ακόμη και να προσελκύσει ξένες επιχειρήσεις, για παράδειγμα μικρές και μεσαίες εταιρείες από τη Γερμανία, η οποία, όπως είπε ο Kostyál, «δεν εξυπηρετούνται επαρκώς από την τοπική αγορά IPO».

«Είναι σαφές ότι η Γερμανία έχει πρόβλημα υποδομής σε βαθμό που είναι πολύ δύσκολο για τις μικρότερες εταιρείες να εισαχθούν εκεί», δήλωσε ο Joakim Falkner, εταίρος της Baker McKenzie στη Στοκχόλμη. Οι Γερμανοί επενδυτές προτιμούν ιστορικά τα ομόλογα έναντι των μετοχών, καθιστώντας την αύξηση της συμμετοχής σε μετοχές πιο δύσκολη.

Ο Myles Murray, ιδρυτής της ιρλανδικής εταιρείας κατασκευής ιατρικού εξοπλισμού PMD Solutions, επέλεξε να κάνει εισαγωγή στη Στοκχόλμη νωρίτερα φέτος, λέγοντας ότι η πληθώρα συγκρίσιμων εταιρειών υγειονομικής περίθαλψης που είναι εισηγμένες εκεί σήμαινε ότι οι αναλυτές θα μπορούσαν να αξιολογήσουν ευκολότερα την εταιρεία του, σε σύγκριση με την εισαγωγή στο Euronext του Δουβλίνου.

Η πρόσβαση σε μεγάλους επενδυτές ήταν μια μεγάλη βοήθεια. «Ήμασταν μια ξένη εταιρεία, πριν τη φάση της κερδοφορίας και ο μικρότερος χρηματιστής μπορούσε να κλείσει συνάντηση με (τα μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία) και αυτό ήταν πολύ απρόσμενο», δήλωσε ο Murray.

Το σύστημα της Σουηδίας φαίνεται να έχει «μεταφραστεί» σε αποδόσεις για το χρηματιστήριο. Ο βασικός του δείκτης έχει καταγράψει κέρδη 85% την τελευταία δεκαετία, ενώ ο δείκτης Euro Stoxx 600 έχει σημειώσει άνοδο 49% και ο FTSE 100 του Λονδίνου μόλις 17%.

Και αυτό βοηθά ώστε να πειστούν οι σουηδικές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να παραμείνουν στη χώρα τους. «Γιατί να περάσεις το ποτάμι για να πάρεις νερό, όπως λέμε στη Σουηδία», σχολιάζει ο Elofsson της Carnegie.

© The Financial Times Limited 2024. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation