Editorial FT: Μεγάλη ευκαιρία η αναπτυξιακή έκρηξη της Νότιας Ευρώπης

Η πρόσφατη «έκρηξη» της ανάπτυξης στη Νότια Ευρώπη αναβιώνει τις ελπίδες για μια ταχύτερη σύγκλιση μεταξύ των παραδοσιακά υποτονικών μεσογειακών οικονομιών της ευρωζώνης και των βιομηχανικών δυνάμεών της στον Βορρά.

Η Πορτογαλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία έχουν συλλογικά ξεπεράσει την ανάπτυξη της Γερμανίας –της μεγαλύτερης οικονομίας του μπλοκ- κατά περίπου 5% από το 2017. Μαζί έχουν προσθέσει πάνω από 200 δις. ευρώ στο ΑΕΠ τους, σε όρους προσαρμοσμένων τιμών.

Αυτή είναι μια καλοδεχούμενη εξέλιξη για την ευρωζώνη. Μετά τη χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2008, οι οικονομίες του Νότου υπέστησαν κρίσεις κρατικού χρέους και τραπεζών, και ορισμένες χρειάστηκαν μεγάλες διασώσεις. Η επακόλουθη δημοσιονομική πίεση περιόρισε τις οικονομίες τους ακόμα περισσότερο.

Η πρόσφατη ανάπτυξη βοηθά ώστε να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος. Υποστηρίζει επίσης την οικονομική επίδοση της περιοχής του κοινού νομίσματος συνολικά, καθώς αντιμετωπίζει τον ανταγωνισμό από τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Η ανάπτυξη στην ευρωπαϊκή περιφέρεια έρχεται επίσης μετά από θετικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Μετά από περισσότερο από μια δεκαετία, πέρυσι οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης επέστρεψαν τα ελληνικά ομόλογα στην «επενδυτική βαθμίδα», μετά από βελτιώσεις στη δημοσιονομική διαχείριση της χώρας. Η Ισπανία εφάρμοσε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που έχουν βοηθήσει ώστε να μειωθεί η ανασφάλιστη εργασία. Οι εξαγωγικές επιδόσεις και τα κόστη ανά μονάδα εργασίας των χωρών του Νότου έχουν επίσης βελτιωθεί.

Αλλά υπάρχουν ερωτήματα ως προς το πόσο βιώσιμη είναι η πρόσφατη οικονομική ανάπτυξη της περιφέρειας. Πρώτον, ενισχύθηκε από μια μεγάλη κεφαλαιακή επένδυση από το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 800 δισ. ευρώ της ΕΕ. Οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχουν επικεντρωθεί στις νότιες οικονομίες, με ορισμένες χώρες να λαμβάνουν στήριξη αξίας άνω του 10% του ΑΕΠ τους μέχρι το 2026.

Δεύτερον, μέρος της πρόσφατης ισχύος των χωρών της Μεσογείου προέρχεται από προσωρινούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης μιας ανάκαμψης του τουρισμού, μετά την άρση των περιορισμών που επιβλήθηκαν για την πανδημία. Η ανάπτυξη της Ιταλίας έχει υποστηριχθεί επίσης από μια χαλαρή δημοσιονομική στάση, ιδιαίτερα με υψηλότατου κόστους φορολογικά κίνητρα που έχουν δώσει ώθηση στις κατασκευές. Πέρυσι το έλλειμα του προϋπολογισμού της χώρας ήταν 7,2% του ΑΕΠ.

Οι ισχυρές επιδόσεις τους έχουν έρθει μαζί με μια αποδυνάμωση των βόρειων οικονομιών. Η οικονομία της Γερμανίας, που είναι περισσότερο προσανατολισμένη στις εξαγωγές, δέχθηκε μεγαλύτερο πλήγμα από την πανδημία, τις αυξήσεις στις τιμές του φυσικού αερίου, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, και την κλιμάκωση των εντάσεων στο παγκόσμιο εμπόριο.

Φέτος, ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Αυστρίας αναμένεται να είναι χαμηλότερος από κάθε μία από τις τέσσερις χώρες του Νότου, σύμφωνα με προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η Γαλλία αναμένεται να αναπτυχθεί λίγο ταχύτερα από την Ιταλία.

Η μεγάλη εικόνα εξακολουθεί να είναι μια εικόνα μεγάλων ανισοτήτων στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ του Βορρά και του Νότου. Αυτό που χρειάζεται η ευρωζώνη είναι βιώσιμα υψηλότερη ανάπτυξη στα κράτη της Μεσογείου, μαζί με ανάκαμψη στον Βορρά.

Πράγματι, αν η γερμανική οικονομία παραμείνει αδύναμη, θα υπονομεύσει το εμπόριο και τις επενδύσεις σε όλη την ευρωζώνη. Το Βερολίνο πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειες να εκσυγχρονίσει το οικονομικό μοντέλο της χώρας.

Εν τω μεταξύ, τα κράτη του Νότου πρέπει να ενισχύσουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της βελτίωσης της αποδοτικότητας του δημόσιου τομέα, της ανταγωνιστικότητας του ιδιωτικού τομέα, και της καινοτομίας –και να διασφαλίσουν πως οι υπόλοιποι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ θα χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά. Μόλις την Πέμπτη οι ιταλικές αρχές είπαν πως προχώρησαν σε συλλήψεις και κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων αξίας περίπου 600 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο εξεταζόμενης απάτης που σχετίζεται με το Ταμείο.

Αλλά οι εθνικές μεταρρυθμίσεις μπορεί να φτάσουν μόνο μέχρι ένα σημείο. Σημαντικές πρωτοβουλίες για την υποστήριξη της ανάπτυξης σε όλη την ευρωζώνη θα πρέπει να προέλθουν από μια πιο αποτελεσματικά συντονισμένη κοινή οικονομική πολιτική.

Για παράδειγμα, μια πραγματική Τραπεζική Ενωση και Ενωση Κεφαλαιαγορών θα βοηθούσε τη ροή επενδύσεων και αποταμιεύσεων μεταξύ του Βορρά και του Νότου. Επιπλέον προσπάθειες για την ενσωμάτωση των ενεργειακών δικτύων, τη βελτίωση της ανθεκτικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας και την ενίσχυση των ψηφιακών και πράσινων επενδύσεων, επίσης θα υποστηρίξουν την ανταγωνιστικότητα.

Οι πρόσφατες οικονομικές επιδόσεις της Νότιας Ευρώπης πρέπει τώρα να αξιοποιηθούν, τόσο για να εδραιωθεί η έξοδος της περιοχής από μια μακρά περίοδο χαμηλής ανάπτυξης, όσο και για να βελτιωθούν οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της ευρωζώνης στο σύνολό της.

Αυτό θα απαιτήσει τη συνεργασία του Βορρά και του Νότου.

© The Financial Times Limited 2024. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation