Αργεντινή: Οι μεγάλες προκλήσεις του «αναρχοκαπιταλιστή» Μιλέι

Ο Χαβιέ Μιλέι κέρδισε μια αναπάντεχα μεγάλη πλειοψηφία στις προεδρικές εκλογές της Αργεντινής αλλά ο αυτοανακηρυγμένος «αναρχοκαπιταλιστής» είναι αντιμέτωπος με τεράστια εμπόδια για την εφαρμογή του ριζικού του προγράμματος για συρρίκνωση της κυβέρνησης και δολαριοποίηση της οικονομίας.

Η δεινή κατάσταση της Αργεντινής, με τον πληθωρισμό να βρίσκεται στο 143%, μια μη ρεαλιστική επίσημη συναλλαγματική ισοτιμία και μη βιώσιμα δημόσια οικονομικά, θα αποτελούσε μια πολύ μεγάλη πρόκληση για οποιονδήποτε επικεφαλής κράτους.

Αλλά ο Μιλέι, o οποίος έχει εκλεγεί μια φορά βουλευτής αλλά δεν έχει κυβερνητική εμπειρία, απέχει πολύ από την απαιτούμενη πλειοψηφία στο Κογκρέσο. Το κόμμα του «Η Ελευθερία Προχωρά» (La Libertad Avanza), το οποίο αντιμετώπισε προβλήματα στις βουλευτικές εκλογές από την έλλειψη πανεθνικής οργάνωσης, θα έχει μόλις 39 από τις 257 έδρες στη νέα Κάτω Βουλή. Στη Γερουσία, στην οποία ανανεώνεται το ένα τρίτο των μελών κάθε δύο χρόνια, τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα: ο Μιλέι έχει μόλις οκτώ από τις 72 έδρες.

«Ο Μιλέι θα αναλάβει καθήκοντα ως ο πιο αδύναμος πρόεδρος στην ιστορία της Αργεντινής, παρά την ξεκάθαρη νίκη του στον δεύτερο γύρο», τόνισε ο πολιτικός αναλυτής και σύμβουλος Σέρτζιο Μπερενστάιν, αναφερόμενος στην πολύ μικρή δύναμη του εκλεγμένου προέδρου στο Κογκρέσο. «Το πρώτο ερώτημα όσον αφορά την κυβερνησιμότητα θα είναι το σύστημα των συμμαχιών και συμφωνιών που θα οικοδομήσει ο Μιλέι».

Οι δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι πολλές από τις πιο ακραίες ελευθεριστικές (libertarian) ιδέες του Μιλέι, όπως το να επιτρέπεται η πώληση ανθρώπινων οργάνων, δεν είναι δημοφιλείς μεταξύ των Αργεντινών. Αυτό που βρήκε μεγάλη απήχηση ήταν η έκκλησή του για την απόρριψη του πολιτικού κατεστημένου, το οποίο έχει απογοητεύσει κατ' εξακολούθηση τους ψηφοφόρους μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα της Λατινικής Αμερικής το 1983.

Το παράδοξο είναι ότι ο Μιλέι χρειάζεται τώρα τη στήριξη τουλάχιστον ενός μέρους του πολιτικού κατεστημένου για να κυβερνήσει.

O πρώην κεντροδεξιός πρόεδρος Μαουρίσιο Μάκρι έχει ήδη προσφέρει τη στήριξή του στον εκλεγμένο πρόεδρο. Αυτό θα μπορούσε να διασφαλίσει μια πλειοψηφία στην Κάτω Βουλή, αν όλοι οι βουλευτές του απείθαρχου συνασπισμού «Μαζί για την Αλλαγή» του Μάκρι ακολουθήσαν το παράδειγμά του, κάτι που δεν είναι εγγυημένο. Ακόμα και τότε, ο Μιλέι θα χρειαζόταν και πάλι μερικές ψήφους από τους ηττημένους περονιστές ή τους συμμάχους τους για να περάσει μέτρα στη Γερουσία.

Αυτό σημαίνει ότι πολλές από τις πιο ριζικές προτάσεις του εκλεγμένου προέδρου, όπως η κατάργηση της κεντρικής τράπεζας ή η αντικατάσταση του πέσο με το αμερικανικό δολάριο, δύσκολα θα υλοποιηθούν, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Ο Μιλέι άλλωστε είχε τις τελευταίες εβδομάδες της εκστρατείας του κάνει ήδη πίσω από τις πιο αντιδημοφιλείς ιδέες του για να εκλεγεί. Στο τελευταίο του προεκλογικό βίντεο υποσχέθηκε να μην ιδιωτικοποιήσει την εκπαίδευση ή την υγεία, να μην άρει τους περιορισμούς στην οπλοκατοχή και να μην επιτρέψει την πώληση ανθρώπινων οργάνων. Σεβόμενος επίσης το πάθος των Αργεντινών για το ποδόσφαιρο, υποσχέθηκε να μην ιδιωτικοποιήσει το ποδόσφαιρο.

Στον νικητήριο λόγο του το βράδυ της Κυριακής, ο Μιλέι επανήλθε στις υποσχέσεις για «δραστική αλλαγή, χωρίς σταδιακές προσεγγίσεις», αν και μετρίασε λίγο τη φρασεολογία του, κάνοντας λόγο για «επιδιόρθωση» των προβλημάτων στην κεντρική τράπεζα αντί για κατάργησή της.

«Ο Μιλέι έχει μεγάλη ευθύνη και μένει να δούμε ποια από τις δύο πλευρές του θα επικρατήσει», τόνισε ο Κάρλος Μαλαμούντ, επικεφαλής ερευνητής στο Elcano Royal Institute στη Μαδρίτη. «Αυτήν που έχει δείξει σε όλη την πολιτική του σταδιοδρομία ή αυτήν που υιοθέτησε για τον δεύτερο γύρο των εκλογών. Θα πρέπει να κάνει συμφωνίες με τον Μάκρι και άλλους», πρόσθεσε.

Οι Λατινοαμερικανοί πρόεδροι που δεν είχαν πλειοψηφία στο Κογκρέσο τα έχουν κατά κανόνα πάει άσχημα, ακόμα και σε πολύ καλύτερες οικονομικές συνθήκες από αυτές που αντιμετωπίζει ο Μιλέι. Πολλοί δεν κατόρθωσαν να ολοκληρώσουν τις θητείες τους. Η εκκεντρική και ενίοτε ευερέθιστη προσωπικότητα του Μιλέι μπορεί να αποτελέσει ένα εμπόδιο στις επερχόμενες εβδομάδες υπομονετικών διαπραγματεύσεων για τη συγκρότηση νομοθετικής πλειοψηφίας.

H οικονομία αποτελεί μακράν τη μεγαλύτερη πρόκληση. Οι ψηφοφόροι παρασύρθηκαν από τις υποσχέσεις του οικονομολόγου στα τηλεοπτικά πάνελ ότι θα σκοτώσει τον πληθωρισμό και θα βάλει τέλος στα προνόμια του πολιτικού κατεστημένου. Αναμένει να φανεί πόσο ενθουσιώδεις θα είναι για τις περικοπές θέσεων εργασίας στο δημόσιο ή τις μειώσεις στα γενναιόδωρα επιδόματα ενέργειας και στα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας που απαιτούνται για τον ισοσκελισμό του προϋπολογισμού.

Παρά το φαινομενικά φιλικό προς τις αγορές πρόγραμμα του Μιλέι για μείωση των δαπανών κατά 15% του ΑΕΠ, οι επενδυτές φοβούνται για προβλήματα κυβερνησιμότητας, ειδικά σε μια χώρα όπως η Αργεντινή, με πλούσια ιστορία ισχυρών εργατικών κινημάτων και κοινωνικής διαμαρτυρίας.

Ο Μιλέι γνωρίζει ότι έχει πιθανότατα μόνο μια ευκαιρία να διορθώσει την οικονομία. Αν τα σχέδιά του αποτύχουν, η ισχυρή περονιστική πολιτική μηχανή θα περιμένει στη γωνία για να το εκμεταλλευτεί.

Ο Σέρτζιο Μάσα, ο περονιστής υπουργός Οικονομικών και ηττημένος υποψήφιος για την προεδρία, αναμένεται να αποχωρήσει από το προσκήνιο μετά την πανωλεθρία στις εκλογές. Ήδη κυκλοφορούσαν δημοσιεύματα το βράδυ της Κυριακής στην Αργεντινή ότι ο Μάσα θα πάρει «άδεια», αντί να διαχειριστεί τη δύσκολη μετάβαση στη νέα κυβέρνηση στις 10 Δεκεμβρίου.

Ο Μιλέι έχει βάλει από την αρχή ψηλά τον πήχη. «Αυτό που θα κάνουμε είναι να τελειώσουμε τον πληθωρισμό για πάντα», υποσχέθηκε στο τελευταίο του προεκλογικό μήνυμα.

H άμεση πρόκληση είναι πιο τετριμμένη: να αποτραπεί μια διολίσθηση στον υπερπληθωρισμό. Το ατελείωτο μωσαϊκό από μέτρα ελέγχου των τιμών και επιδοτήσεις που δημιούργησε ο Μάσα για να κρατήσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό δεν θα είναι σε ισχύ μετά τις εκλογές, μια μεγάλη υποτίμηση είναι αναπόφευκτη και η τρέχουσα κυβέρνηση των περονιστών δεν έχει κίνητρα να εγγυηθεί τη σταθερότητα μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου.

Ακόμα και αν ο Μιλέι περάσει αυτό το εμπόδιο, υπάρχουν πολλά ακόμα. Το χρέος των 44 δισ. δολαρίων της Αργεντινής με το ΔΝΤ πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί και η συμφωνία με τους ιδιώτες πιστωτές δείχνει επίσης μη βιώσιμη. Ο Μάσα θα κληροδοτήσει έναν μεγάλο όγκο χρέους, ένα μεγάλο μέρος του οποίου έχει τριψήφια επιτόκια. «Μη φοβάστε» τόνισε ο Μιλέι στους ψηφοφόρους στο τελευταίο προεκλογικό του βίντεο.

Οι Αργεντινοί επέλεξαν το μεγάλο άλμα στο άγνωστο. Είναι λογικό να νιώθουν φοβισμένοι για το τι θα ακολουθήσει.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation