Στους Ρώσους ολιγάρχες μοιράζονται τα ιμάτια Carlsberg και Danone

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε την κατάσχεση των ρωσικών δραστηριοτήτων της Danone και της Carlsberg, όταν επιχειρηματίες που πρόσκεινται στο Κρεμλίνο εξέφρασαν ενδιαφέρον για τα περιουσιακά στοιχεία, σύμφωνα με άτομα με γνώση της απόφασης.

Την Τρίτη, η κυβέρνηση διόρισε τον Γιακούμπ Ζακρίεφ, υπουργό Γεωργίας της Τσετσενίας, ως επικεφαλής της δραστηριότητας της Danone και τοποθέτησε τον Ταϊμουράζ Μπολόεφ, παλιό φίλο του Πούτιν, ως διευθυντή της θυγατρικής της Carlsberg, Baltika.

Ο 34χρονος Ζακρίεφ είναι στενός σύμμαχος του ισχυρού ηγέτη της περιοχής Ραμζάν Καντίροφ, ενώ ο Μπολόεφ, ο οποίος προηγουμένως διηύθυνε την Baltika τη δεκαετία του 1990, φέρεται να βρίσκεται κοντά στους δισεκατομμυριούχους Γιούρι και Μιχαήλ Κοβάλτσουκ.

Οι αδελφοί Κοβάλτσουκ, οι οποίοι συγκαταλέγονται μεταξύ των στενότερων έμπιστων του Πούτιν, είχαν προηγουμένως εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους για την Baltika, η οποία εδρεύει στη γενέτειρά τους, την Αγία Πετρούπολη, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν το θέμα.

Και τα δύο αδέλφια βρίσκονται υπό δυτικές κυρώσεις, όπως και ο Καντίροφ και το μεγαλύτερο μέρος του κύκλου του.

Οι απαλλοτριώσεις, που ανακοινώθηκαν την Κυριακή και στη συνέχεια έγινε η μεταφορά των δραστηριοτήτων της Danone δύο ημέρες αργότερα, αποτελούν προοίμιο για περαιτέρω διανομές ξένων περιουσιακών στοιχείων σε πιστούς του καθεστώτος, ανέφεραν αναλυτές και γνώστες, προσθέτοντας ότι πρόθεση του Κρεμλίνου είναι να προκαλέσει πόνο στη Δύση και να ανταμείψει τους υποστηρικτές του Πούτιν με τα λάφυρα.

«Πρόκειται για μια νέα αναδιανομή πλούτου» στον κύκλο του Πούτιν, δήλωσε ένας Ρώσος ολιγάρχης που γνωρίζει τον πρόεδρο εδώ και δεκαετίες.

Ο Ντμίτρι Πατρούσεφ, υπουργός Γεωργίας της Ρωσίας και γιος του κορυφαίου αξιωματούχου ασφαλείας του Πούτιν, Νικολάι Πατρούσεφ, έπαιξε ενεργό ρόλο στον τορπιλισμό της εξόδου της Danone και της Carlsberg, σύμφωνα με άτομα που βρίσκονται κοντά στην απόφαση. Ο πατέρας του Πατρούσεφ γνώρισε τον Πούτιν όταν και οι δύο εργάζονταν για την KGB τη δεκαετία του 1970.

«Ο υπουργός θέλει να τοποθετήσει τους δικούς του ανθρώπους εκεί για να πάρουν τον έλεγχο της επιχείρησης», δήλωσε άτομο που βρίσκεται κοντά στον διαγωνισμό για την Danone.

Η κίνηση του Κρεμλίνου για τους δύο ομίλους δείχνει ότι «κανένα δυτικό περιουσιακό στοιχείο δεν είναι πλέον ασφαλές στη Ρωσία», δήλωσε η Αλεξάνδρα Προκοπένκο, μη μόνιμη ερευνήτρια στο Carnegie Russia Eurasia Center και πρώην αξιωματούχος κεντρικής τράπεζας.

Η Μόσχα είναι πλέον σε θέση «να παίρνει περιουσιακά στοιχεία από τους ξένους και να τα δίνει σε ιδιοκτήτες φιλικούς προς το καθεστώς. Αυτό είναι ένα μήνυμα ότι όλα επιτρέπονται. Αν μπορείτε να το κάνετε σε αυτούς, μπορείτε να το κάνετε και σε άλλους», πρόσθεσε.

Η Danone και η Carlsberg ήταν μεταξύ των χιλιάδων δυτικών εταιρειών που προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη Ρωσία, μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία. Ενώ οι εκποιήσεις ήταν αρχικά σχετικά εύκολες, οι όροι έγιναν πιο επαχθείς και αυθαίρετοι.

Το Κρεμλίνο απαιτεί από τις εταιρείες να εξασφαλίζουν έγκριση από κυβερνητική υποεπιτροπή, να πωλούν με έκπτωση 50% σε σχέση με την αγοραία αξία και να συνεισφέρουν το 10% των εσόδων στον προϋπολογισμό της Ρωσίας.

Τον Απρίλιο, ο Πούτιν διέταξε την κατάσχεση των θυγατρικών της γερμανικής Uniper και της φινλανδικής Fortum. Η Ρωσία διόρισε γρήγορα στελέχη της Rosneft, της κρατικής εταιρείας πετρελαίου της οποίας ηγείται ο στενός σύμμαχος του Πούτιν, Ιγκόρ Σέτσιν, για να διαχειριστούν τα περιουσιακά στοιχεία. Δύο μήνες αργότερα, ο Πούτιν εξέδωσε νομοθεσία που επιτρέπει την αρπαγή περιουσιακών στοιχείων δυτικών εταιρειών που θεωρούνται «άτακτες».

Οι εταιρείες που παραβιάζουν τους κανόνες της Ρωσίας «εντάσσονται στην κατηγορία των άτακτων εταιρειών», δήλωσε τον περασμένο μήνα ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ. «Αποχαιρετούμε αυτές τις εταιρείες. Και το τι θα κάνουμε με τα περιουσιακά τους στοιχεία μετά από αυτό είναι δική μας δουλειά».

Το Κρεμλίνο δεν έχει εξηγήσει γιατί κατέσχεσε περιουσιακά στοιχεία της Danone και της Carlsberg. Ο Πεσκόφ δεν απάντησε σε αίτημα σχολιασμού για το θέμα αυτό.

«Κάποιος αποφάσισε να πάρει αυτά τα περιουσιακά στοιχεία στα χέρια του», δήλωσε ένας από τους ανθρώπους, σημειώνοντας ότι οι επιχειρήσεις ήταν τόσο κερδοφόρες και καλά διοικούμενες που «οποιοσδήποτε αγοραστής μπορεί απλά να απομυζήσει τη ροή μετρητών χωρίς να κάνει τίποτα».

Η Danone δήλωσε ότι «ετοιμάζεται να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προστατεύσει τα δικαιώματά της ως μετόχου». Η Carlsberg χαρακτήρισε την απαλλοτρίωση «απροσδόκητη» και δήλωσε ότι διερευνά τη δυνατότητα νομικής προσφυγής.

Η γαλλική εταιρεία παραγωγής γιαουρτιού βρισκόταν λίγες ημέρες πριν από την ολοκλήρωση της πώλησης της ρωσικής της επιχείρησης, της μεγαλύτερης γαλακτοβιομηχανίας της χώρας, και είχε προγραμματίσει να υποστεί ζημία έως και 1 δισ. ευρώ.

Ο όμιλος, ο οποίος είχε επιλέξει τρία ονόματα από περισσότερους από 40 πιθανούς πλειοδότες, προσέλκυσε επίσης μέλη της ρωσικής ελίτ, στα οποία είχαν επιβληθεί κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένων τσετσενικών επιχειρηματικών συμφερόντων που συνδέονται με τον Καντίροφ, σύμφωνα με δύο άτομα που γνωρίζουν την πώληση.

Ο πολέμαρχος -ο οποίος έχει ισχυριστεί ότι ο πλούσιος τρόπος ζωής του χρηματοδοτείται από τον θεό και κάποτε χαρακτήρισε τον εαυτό του ως τον άνθρωπο με τις περισσότερες κυρώσεις στον κόσμο- έχει αναπτύξει ενδιαφέρον για δυτικά περιουσιακά στοιχεία τροφίμων, σύμφωνα με δύο άτομα που παρέχουν συμβουλές για εταιρικές εξόδους από τη Ρωσία.

«Γιατί τρόφιμα; Επειδή έχουν σταθερό όγκο πωλήσεων και περιθώρια κέρδους», δήλωσε ένας από αυτούς.

Τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, ο Τσετσένος επιχειρηματίας Βαλίντ Κορτσάγκιν -που βρίσκεται κοντά στον σύμμαχο του Καντίροφ, Αντάμ Ντελιμχάνοφ, σύμφωνα με τη ρωσική υπηρεσία του BBC- πήρε το 21% της Stars Coffee, της μάρκας της πρώην μονάδας της Starbucks στη Ρωσία.

Ο Τιμούρ Γιουνούσοφ, ένας ράπερ γνωστός ως Timati που είναι φίλος του Καντίροφ και του οποίου οι επιτυχίες περιλαμβάνουν το «My Best Friend is President Putin», πήρε ένα αντίστοιχο μερίδιο και έγινε το δημόσιο πρόσωπο της αλυσίδας.

Το υπουργείο Πληροφοριών της Τσετσενίας δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.

Η Carlsberg ανακοίνωσε συμφωνία για την πώληση της πιο δημοφιλούς μπίρας της Ρωσίας τον περασμένο μήνα, χωρίς να κατονομάσει τον αγοραστή. Ο προτιμώμενος πλειοδότης ήταν η Arnest, ένας κορυφαίος κατασκευαστής μεταλλικών συσκευασιών και αερολυμάτων στη Ρωσία, σύμφωνα με άτομα με άμεση γνώση των συνομιλιών.

Η Carlsberg αρνήθηκε να σχολιάσει.

Η Arnest δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.

«Τι χάλι», είπε άτομο που βρίσκεται κοντά στη διαδικασία υποβολής προσφορών της Carlsberg. «Οι αρχές καθιστούν σχεδόν αδύνατη την αποχώρηση (των δυτικών εταιρειών)».

Οι δραστηριότητες της Danone και της Carlsberg στη Ρωσία

Carlsberg

Πριν από τον πόλεμο, η Carlsberg έβγαζε το 9% των συνολικών εσόδων της στη Ρωσία και απασχολούσε 8.400 υπαλλήλους σε οκτώ ζυθοποιεία. Η εταιρεία αγόρασε για πρώτη φορά μερίδιο της Baltika το 2000 και έγινε ο κύριος μέτοχος το 2008, προτού εξαγοράσει πλήρως τον όμιλο.

Μέχρι το 2012, η εταιρεία είχε μερίδιο αγοράς 40% στη Ρωσία, σε σύγκριση με το 27% σήμερα. Αγωνίστηκε να διατηρήσει τη θέση της, αφού η ρωσική κυβέρνηση προχώρησε σε καταστολή του αλκοολισμού με τη μορφή αυξήσεων της φορολογίας και διαφημιστικών περιορισμών. Οι πωλήσεις μειώθηκαν περαιτέρω κατά τη διάρκεια μιας περιόδου οικονομικής ύφεσης μετά την επιβολή κυρώσεων από τη Δύση στη Ρωσία, λόγω της προσάρτησης της Κριμαίας. Το 2015 η Carlsberg έκλεισε δύο από τα ρωσικά ζυθοποιεία της, με περίπου 5.000 εργαζόμενους να χάνουν τη δουλειά τους.

Danone

Η Danone ήταν από τις πρώτες δυτικές εταιρείες που εισήλθαν στη Ρωσία τη δεκαετία του 1990 και, όπως και η Carlsberg, πόνταρε πολλά στην αναδυόμενη αγορά. Το 2010 η εταιρεία δημιούργησε τον μεγαλύτερο γαλακτοκομικό όμιλο της Ρωσίας, μετά τη συγχώνευση με τον τοπικό παραγωγό Unimilk, εξασφαλίζοντας το 21% της αγοράς γαλακτοκομικών προϊόντων της χώρας με σχέδιο επένδυσης 500 εκατ. δολαρίων σε διάστημα πέντε ετών.

Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η εταιρεία παραγωγής γιαουρτιού είχε 8.000 υπαλλήλους σε περισσότερες από δώδεκα εγκαταστάσεις παραγωγής στη Ρωσία. Η χώρα αποτελούσε περίπου το 5% των παγκόσμιων εσόδων της ύψους 24 δισ. ευρώ και ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη αγορά της. Τον Οκτώβριο η Danone δήλωσε ότι η πώληση της ρωσικής επιχείρησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαγραφή 1 δισ. ευρώ.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation