Το δίλημμα του ΝΑΤΟ: Τι να κάνει με την ένταξη της Ουκρανίας

Όταν ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι μπει στην ετήσια σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους την Τετάρτη, η χώρα του θα πολεμά ήδη 503 ημέρες για την επιβίωσή της ενάντια στη Ρωσία.

Καθώς οι καταταλαιπωρημένοι στρατιώτες του συνεχίζουν να αποκρούουν μια αδυσώπητη εισβολή και προσπαθούν να ανακαταλάβουν εδάφη στα νότια και ανατολικά της χώρας, ο Ζελένσκι έρχεται στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας με έναν άλλον στρατηγικό στόχο: να αποκτήσει μια θέση στο τραπέζι του ΝΑΤΟ.

Για τον Ζελένσκι και την κυβέρνησή του, η ηγούμενη από τις ΗΠΑ συμμαχία αντιπροσωπεύει τη μακροπρόθεσμη ειρήνη και ασφάλεια. Το Άρθρο 4 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ είναι μια ακλόνητη ρήτρα αμοιβαίας άμυνας που υποστηρίζεται από αμερικανικά, βρετανικά και γαλλικά πυρηνικά όπλα.

Αλλά ο στόχος του Κιέβου πάει πέρα από την άμυνα. Μέσω της ένταξης στο ΝΑΤΟ, η Ουκρανία θα λάμβανε ένα αδιαμφισβήτητο εισιτήριο για «τη Δύση», σπάζοντας τους αιώνες υποταγής στη Ρωσία, και για την ασφάλεια που απαιτείται για την ανοικοδόμηση και οικονομική της αναβίωση.

Ωστόσο, η Ουκρανία θέτει μια σειρά από ερωτήματα για τα 31 μέλη του ΝΑΤΟ. Τα ερωτήματα αυτά φτάνουν στην «καρδιά» του σκοπού της συμμαχίας, από το πόσο έτοιμα είναι τα μέλη της να πολεμήσουν εναντίον της Ρωσίας, μέχρι το αν η ρήτρα αμοιβαίας άμυνας του ΝΑΤΟ είναι μια κουβέρτα ασφαλείας που πρέπει να ρίχνεται γύρω από τα κράτη ή μια διάκριση που πρέπει να κερδηθεί.

«Αυτό που πιστεύω, είναι ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος αυτής της συμμαχίας και ότι η δικαιωματική θέση της Ουκρανίας είναι στο ΝΑΤΟ», δηλώνει στους FT ο γενικός γραμματέας της συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ. «Εναπόκειται στους συμμάχους να αποφασίσουν πότε είναι η κατάλληλη στιγμή».

«Σε σύγκριση με το 2008, η Ουκρανία είναι τώρα πολύ πιο κοντά στο ΝΑΤΟ», προσθέτει, αναφερόμενος στη χρονιά που ανακοινώθηκε επίσημα η πιθανή ένταξη της Ουκρανίας χωρίς χρονοδιάγραμμα. «Αυτό είναι ένα γεγονός».

«(Αλλά) φυσικά υπάρχουν διαφορετικές ιδέες, διαφορετικές προτάσεις στο τραπέζι, όπως συμβαίνει πάντα όταν συζητούνται σημαντικά θέματα», λέει ο Στόλτενμπεργκ, η θητεία του οποίου ως γενικού γραμματέα θα παραταθεί επίσημα για ένα δέκατο έτος αυτή την εβδομάδα. «Είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα καταλήξουμε σε κάτι που θα ενώσει τους συμμάχους και θα στείλει ένα σαφές μήνυμα».

Όταν τα κράτη της Βαλτικής, Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία, προσχώρησαν στο ΝΑΤΟ το 2004, είχε περάσει πάνω από μια δεκαετία από τότε που είχαν ανακτήσει την ανεξαρτησία τους από την ΕΣΣΔ. Η Ρωσία βρισκόταν τότε σε κατάσταση χάους, παγιδευμένη μεταξύ οικονομικής κατάρρευσης και πολιτικής αναταραχής, με κακώς εξοπλισμένες και κακοδιαχειριζόμενες ένοπλες δυνάμεις.

Σήμερα η κατάσταση είναι σαφώς διαφορετική. Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και έχει αναγκάσει περισσότερους από 10 εκατομμύρια Ουκρανούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, σε μια τρανή επίδειξη της προθυμίας του προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν να χρησιμοποιήσει βία για να επιτύχει μιλιταριστικές φιλοδοξίες.

Τώρα, μετά από περισσότερους από 17 μήνες πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ παρείχαν στην Ουκρανία πάνω από 160 δισ. δολάρια σε στρατιωτική και οικονομική υποστήριξη, οι δυτικές πρωτεύουσες παλεύουν με ένα πολύ μεγαλύτερο ερώτημα. Αφού έδωσαν στην Ουκρανία τα μέσα για να σταματήσει την κατάκτηση της Ρωσίας, είναι τώρα έτοιμες να υποσχεθούν ότι αν αυτό συνέβαινε ξανά, τα στρατεύματά τους επίσης θα πολεμούσαν και θα πέθαιναν; Και αν όχι, τι θα μπορούσαν να είναι πρόθυμοι να προσφέρουν αντ' αυτού;

«Το μοναδικό καθήκον εδώ (στο Βίλνιους), και σε αυτό συμφωνούν όλοι οι σύμμαχοι, είναι ότι αφήσαμε γκρίζες ζώνες στον χάρτη πριν από 15 χρόνια, τις οποίες εκμεταλλεύτηκε ο Πούτιν, και τώρα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι δεν θα υπάρχουν άλλες γκρίζες ζώνες», λέει ένας ανώτερος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ. «Το θέμα είναι να καταστήσουμε απόλυτα ξεκάθαρο το πού βρίσκονται οι γραμμές».

Ένα μοιραίο πρωινό

Ήταν κατά τη διάρκεια πρωινού στο Βουκουρέστι το 2008, που φυτεύτηκαν οι σπόροι του τρέχοντος διλήμματος του ΝΑΤΟ. Σε μια πρωινή συνάντηση τη δεύτερη ημέρα της συνόδου κορυφής της συμμαχίας εκείνης της χρονιάς, ο τότε γενικός γραμματέας Γιάαπ ντε Κοοπ Σέφερ συναντήθηκε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους και τους ομολόγους του, Γαλλίας και Γερμανίας, Νικολά Σαρκοζί και Άνγκελα Μέρκελ.

Το αποτέλεσμα εκείνου του πρωινού, και ως αποτέλεσμα του ότι η Μέρκελ άμβλυνε την αντίθεσή της στην πρόταση του Μπους να προσφέρει την ένταξη στην Ουκρανία και τη Γεωργία, ήταν μια δήλωση ολόκληρης της συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Και οι δύο χώρες «θα γίνουν μέλη του ΝΑΤΟ», ανέφερε, χωρίς να παρέχει χρονοδιάγραμμα. Η δήλωση αυτή, που ήταν ταυτόχρονα ξεκάθαρη και μη δεσμευτική, χαιρετίστηκε ως σημαντικό επίτευγμα. Έκτοτε βυθίστηκε στην ατίμωση.

Όσοι, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, αντιτάχθηκαν στην ένταξη της Ουκρανίας -ο καθένας από τους οποίους είχε δικαίωμα βέτο, δεδομένης της ομόφωνης απαίτησης του ΝΑΤΟ για τα νέα μέλη- πίστευαν ότι έθεσε επ' αόριστον παύση στις φιλοδοξίες της χώρας.

Αλλά στη Μόσχα, θεωρήθηκε ως το άλλο άκρο: ισοδυναμούσε με προσάρτηση των δύο δημοκρατιών από το ΝΑΤΟ. Αυτό, είπε ο Πούτιν την επόμενη ημέρα, αποτελούσε «άμεση απειλή» για τη Ρωσία και παραβίαζε αυτό που αντιλαμβανόταν ως δέσμευση του ΝΑΤΟ να μην προσθέσει μέλη από την πρώην ΕΣΣΔ.

Το Κίεβο και η Τιφλίδα βρέθηκαν παγιδευμένες μεταξύ των δύο θέσεων: εκτεθειμένες ως μελλοντικά μέλη του ΝΑΤΟ, αλλά χωρίς καμία από τις προστασίες της συμμαχίας που συνοδεύει την ένταξη.

Τέσσερις μήνες αργότερα, τα τανκς του Πούτιν εισέβαλαν στη βόρεια Γεωργία. Το 2014, οι ειδικές δυνάμεις του προσάρτησαν την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας. Το ΝΑΤΟ, όπως γνώριζε καλά ο Πούτιν, αρνείται να δεχτεί νέα μέλη με «παγωμένες συγκρούσεις» στο έδαφός τους. Εκτός από την καταδικαστική ρητορική, το ΝΑΤΟ έκανε ελάχιστα για να τιμωρήσει τη Μόσχα. Ο Πούτιν, ο οποίος ήταν παρών στη σύνοδο κορυφής του Βουκουρεστίου ως προσκεκλημένος, είχε δει την μπλόφα του ΝΑΤΟ.

«Το πιο επικίνδυνο μέρος για τις γειτονικές χώρες της Ρωσίας είναι να κάθονται στην αίθουσα αναμονής του ΝΑΤΟ», λέει ο Μάργκους Τσάκνα, υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας. «Και αυτό ακριβώς κάναμε πριν από 15 χρόνια με τη Γεωργία και την Ουκρανία».

Είναι σαν να φτάνει κανείς στη διαλογή σε μια αίθουσα επείγοντων περιστατικών ενός νοσοκομείου, προσθέτει: «... μπαίνεις μέσα, αλλά περιμένεις και δεν έχεις ακόμη ταμπέλα. Είσαι πράσινος, κίτρινος ή κόκκινος ασθενής; Πρέπει να βάλουμε ταμπέλα (στην Ουκρανία). Πρέπει να ξεκινήσουμε τη διαδικασία».

Το ΝΑΤΟ έχει μια αυτοαποκαλούμενη πολιτική «ανοικτών θυρών» απέναντι στα υποψήφια νέα μέλη. Από το 2008 δεν έχει μείνει στάσιμο, αποδεχόμενο πέντε νέα μέλη στα 15 χρόνια που έχουν περάσει. Πέρυσι, ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας, η Φινλανδία και η Σουηδία ξεκίνησαν με ταχείς ρυθμούς αιτήσεις για να ενταχθούν στη συμμαχία. Η Φινλανδία προσχώρησε τον Απρίλιο· η Σουηδία ελπίζει να γίνει μέλος τους επόμενους μήνες, αφού η Τουρκία άρει το βέτο της.

Σημασία στις λεπτομέρειες

Η επικαιροποίηση της γλώσσας για την Ουκρανία που συμφωνήθηκε στο Βουκουρέστι είναι το πιο ακανθώδες θέμα που πρέπει να αντιμετωπίσει αυτή την εβδομάδα το ΝΑΤΟ. Ενώ κανένα μέλος της συμμαχίας δεν πιστεύει πως το Κίεβο μπορεί να ενταχθεί ενόσω βρίσκεται σε πόλεμο, ωστόσο οι συζητήσεις για το αν θα πρέπει να προχωρήσει το status της και πώς θα εκφραστεί αυτό, είναι έντονες και συναισθηματικές.

«Υπάρχει αυτό το τεράστιο φάσμα από τη γλώσσα του 2008 μέχρι την πλήρη ένταξη. Ως συμμαχία, ανεβοκατεβήκαμε σε αυτό το φάσμα κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους της συζήτησης», λέει ανώτερος Αμερικανός διπλωμάτης. «Είμαστε πολύ κοντά στο να γνωρίζουμε πού θα καταλήξουμε ως 31 (μέλη) και όλοι συμφωνούν ότι η ενότητα είναι ο πρωταρχικός στόχος εδώ».

Λίγοι αξιωματούχοι είναι πρόθυμοι να αποκαλύψουν ποια γλώσσα έχει προτείνει ή θα αποδεχόταν η κυβέρνησή τους, τόσο μεγάλη είναι η ευαισθησία για αυτό που πιθανώς θα καταλήξει ως μία φράση σε συμπεράσματα συνόδου κορυφής που θα μετρούν αρκετές σελίδες.

Εκείνοι όπως οι Αμερικανοί και οι Γερμανοί, οι οποίοι είναι πιο έντονα αντίθετοι σε κάθε είδους γλώσσα που θα συνεπαγόταν άμεσες δεσμεύσεις βάσει του Αρθρου 5, θέλουν να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία θα συμμετάσχει μόνο όταν μπορέσει να κάνει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.

Ο Μπάιντεν δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι δεν θα επισπεύσει την πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη. «Δεν πρόκειται να το κάνω ευκολότερο. Νομίζω ότι έχουν κάνει τα πάντα σχετικά με την επίδειξη της ικανότητας στρατιωτικού συντονισμού, αλλά υπάρχουν ολόκληρα ζητήματα: είναι το σύστημά τους ασφαλές; Είναι μη διεφθαρμένο; Πληροί όλα τα πρότυπα που πληρούν όλα τα άλλα έθνη του ΝΑΤΟ; … δεν γίνεται αυτόματα».

Άλλοι έχουν αλλάξει την προηγούμενη θέση τους. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε τον Μάιο ότι η Ουκρανία θα πρέπει να αποκτήσει μια «πορεία προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ».

Η παρέμβαση του Μακρόν, ο οποίος μόλις πριν από τέσσερα χρόνια εξέφραζε την πεποίθησή του ότι το ΝΑΤΟ ήταν «εγκεφαλικά νεκρό», υπήρξε κρίσιμη για όσους αγωνίζονται για πιο φιλόδοξη γλώσσα στο Βίλνιους.

«Φυσικά, οι Ουκρανοί θέλουν να δουν τη λέξη «πρόσκληση» κάπου εκεί μέσα», λέει ένας Ευρωπαίος αξιωματούχος που συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις. «Αλλά δεν θα είναι ανεπιφύλακτη· αντίθετα, θα βρεθούν κάποιου είδους λέξεις που δεν επιτρέπουν να είναι αυτόματη».

Έχοντας αναγνωρίσει ότι μια πρόσκληση ένταξης δεν θα μπορούσε να τύχει της έγκρισης των ΗΠΑ και της Γερμανίας, σε μια ιδιωτική συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ τον Μάιο, ο Στόλτενμπεργκ προσέφερε ένα εναλλακτικό «γλυκαντικό». Όταν η πρόσκληση τελικά παρουσιαστεί στην Ουκρανία, πρότεινε, θα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από τη γραφειοκρατία που συνοδεύει το επίσημο Σχέδιο Δράσης για την ένταξη, από το οποίο περνούν τα περισσότερα κράτη για να ενταχθούν.

Αυτό θα πρέπει να επιταχύνει τη διαδικασία, λένε αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ. Αλλά δεν θα έχει παραλείψεις σε μη διαπραγματεύσιμα ζητήματα, όπως οι μεταρρυθμίσεις κατά της διαφθοράς, η χρήση σύγχρονων, νατοϊκών προδιαγραφών όπλων που θα είναι διαλειτουργικά με τους στρατούς των συμμάχων και οι δομές για την προστασία των μυστικών πληροφοριών της συμμαχίας.

«Εάν το Σχέδιο Δράσης για τη συμμετοχή στο ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον ο δρόμος προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ, δεν μπορεί να υπάρξει η λεγόμενη συντομότερη οδός», προσθέτει ο Ευρωπαίος αξιωματούχος. «Οι προϋποθέσεις πρέπει να εξακολουθήσουν να πληρούνται».

Το πόσο καιρό μπορεί να πάρει αυτό εξαρτάται από το ποιος ερωτάται. Τα γεράκια της Ρωσίας, όπως η Πολωνία, για παράδειγμα, λένε ότι η Ουκρανία πληροί ήδη κάποιες από αυτές τις προϋποθέσεις.

«Η Πολωνία είναι πολύ σαφές ότι θέλουμε η Ουκρανία να έρθει πιο κοντά στο ΝΑΤΟ σε θεσμικό επίπεδο», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Ζμπίγκνιεφ Ράου στους δημοσιογράφους την περασμένη εβδομάδα. «Όταν (οι προϋποθέσεις) εκπληρωθούν, μπορούμε να σκεφτούμε έναν σχετικά γρήγορο ρυθμό για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ».

Ένα «μοντέλο Ισραήλ»;

Η Ουκρανία έχει ρεαλιστικές προσδοκίες για το τι θα συμβεί αυτή την εβδομάδα. «Η ένταξη δεν είναι στο τραπέζι και είναι πολύ αργά για να αλλάξουμε την ατζέντα», λέει ένας Ουκρανός σύμβουλος του υπουργείου Άμυνας της χώρας του.

Αλλά οι ηγέτες του ΝΑΤΟ γνωρίζουν ότι θα σταλεί ένα μήνυμα, αν ο Ζελένσκι φύγει από το Βίλνιους με άδεια χέρια. Έχουν ένα σχέδιο: την επισημοποίηση των δεσμεύσεων ασφαλείας.

Το ΝΑΤΟ φροντίζει να τονίσει ότι οι προτεινόμενες διαβεβαιώσεις ασφαλείας είναι εντελώς ξεχωριστές από το ζήτημα της ένταξης στη συμμαχία, για να προστατεύσει τη διάκριση του Αρθρου 5. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι γενικά θεωρούνται ως ένα σκαλοπάτι προς την ένταξη.

Όχι μόνο επειδή οι χώρες του πυρήνα που έχουν οριστεί να τις παράσχουν -η λεγόμενη τετράδα των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Γερμανίας- είναι τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ.

Ενώ οι επίσημες υποσχέσεις δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί ή δηλωθεί δημοσίως, αξιωματούχοι που συμμετέχουν στις συζητήσεις δηλώνουν στους FT ότι θα επικεντρωθούν στην κωδικοποίηση των υφιστάμενων στρατιωτικών προμηθειών και στη σαφή δέσμευση ότι θα συνεχιστούν. Επιπλέον, θα υπάρξουν εγγυήσεις για την εκπαίδευση των ουκρανικών στρατευμάτων, την ανταλλαγή πληροφοριών και τη βοήθεια στις μεταρρυθμίσεις της αμυντικής πολιτικής. Είναι επίσης πιθανό να υπάρξει κάποιου είδους πολυμερής διακήρυξη με τις χώρες να δίνουν μεμονωμένες δεσμεύσεις.

Το ΝΑΤΟ θα αναβαθμίσει επίσης την υφιστάμενη επιτροπή Ουκρανίας-ΝΑΤΟ σε συμβούλιο. Αυτό δίνει στο Κίεβο ισότιμη θέση στο τραπέζι με τα μέλη του ΝΑΤΟ και του επιτρέπει να συγκαλεί συνεδριάσεις για «διαβουλεύσεις κρίσης». Η εναρκτήρια συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη στο Βίλνιους.

Οι υποστηρικτές λένε ότι τα μέτρα αυτά όχι μόνο βοηθούν στην προστασία της Ουκρανίας βραχυπρόθεσμα, αλλά και αυξάνουν τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και προετοιμάζουν καλύτερα τη χώρα για την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Όμως οι σκεπτικιστές, όπως η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλλας, προειδοποιούν ότι «θολώνουν την εικόνα» και αποσπούν την προσοχή από την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Κάλλας αρέσκεται να αστειεύεται ότι σε κάποιον που δεν έχει ως μητρική γλώσσα τα αγγλικά, οι «διαβεβαιώσεις», οι «δεσμεύσεις» και οι «εγγυήσεις» μπορούν να περάσουν ως συνώνυμα, ενώ μόνο στο Αρθρο 5 μπορεί να βασιστεί κανείς.

Η Ουκρανία είναι δικαιολογημένα επιφυλακτική απέναντι στις υποσχέσεις επί χάρτου. Το 1994, στο πλαίσιο μιας συμφωνίας που ονομάζεται Μνημόνιο της Βουδαπέστης, εγκατέλειψε το οπλοστάσιο των πυρηνικών όπλων της σοβιετικής εποχής, το τρίτο μεγαλύτερο στον κόσμο, σε αντάλλαγμα για διαβεβαιώσεις ασφαλείας από τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτές δεν μέτρησαν καθόλου το 2014 και το 2022.

Ορισμένοι αξιωματούχοι έχουν παρουσιάσει τις δεσμεύσεις ως ένα «ισραηλινό μοντέλο» που μοιάζει με την ανοιχτή στρατιωτική υποστήριξη που παρέχει η Ουάσιγκτον στο εβραϊκό κράτος.

Οι ΗΠΑ δεσμεύονται σήμερα να διασφαλίσουν ότι το Ισραήλ έχει «ποιοτικό στρατιωτικό πλεονέκτημα» στη Μέση Ανατολή και υπογράφουν μνημόνια κατανόησης κάθε 10 χρόνια. Οι αξιωματούχοι οραματίζονται ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να έχει κάτι παρόμοιο, θέτοντας την άμυνα της χώρας σε κατάλληλη βάση -θα ήταν αδύνατο να δεσμευτεί για ισοτιμία με τη Ρωσία.

Ο Μπεν Τάλις, ανώτερος ερευνητής στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, λέει ότι τέτοιες δεσμεύσεις έχουν ένα επιπλέον όφελος για τις ΗΠΑ. «Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να μπλοκάρουν (την ένταξη της Ουκρανίας), και μπλοκάρουν για λόγους όχι εντελώς άδικους, αν και ακόμα εθελοτυφλούν: θέλουν οι Ευρωπαίοι να φροντίσουν περισσότερο για τη δική τους άμυνα και να μην προσθέσουν απλώς άλλη μια ευρωπαϊκή χώρα που εξαρτάται από αυτούς», λέει ο Τάλις.

Αλλά ορισμένες χώρες αισθάνονται νευρικότητα για το πιθανό κόστος των δεσμεύσεων, δεσμεύοντας δεκάδες δισεκατομμύρια από χρήματα των φορολογουμένων σε μια εποχή αυξανόμενου πληθωρισμού και δημοσιονομικών πιέσεων.

«Η ανησυχία είναι ότι όσο περισσότερο μιλάμε για εγγυήσεις ασφαλείας, ή διαβεβαιώσεις, ή δεσμεύσεις, τόσο περισσότερο γίνεται φανερό ότι αυτό είναι πραγματικά ακριβό», λέει ένας ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος που μιλάει τακτικά στο υπουργικό συμβούλιο του Ζελένσκι για θέματα ασφαλείας.

Η επιλογή για τα μέλη του ΝΑΤΟ, προσθέτει ο αξιωματούχος, είναι «είτε το μοντέλο του Ισραήλ, που σημαίνει ότι αυτοί (η Ουκρανία) θα μπορούν να αμυνθούν μόνοι τους, το οποίο είναι ακριβό από άποψη επενδύσεων, είτε το μοντέλο του ΝΑΤΟ που σημαίνει ότι εμείς τους υπερασπιζόμαστε αν το χρειαστούν, το οποίο είναι ακριβό από την άποψη της ευθύνης που αναλαμβάνουμε».

«Πολύς δισταγμός»

Οι χερσαίες δυνάμεις της Ρωσίας μπορεί να σφυροκοπήθηκαν στην Ουκρανία, με τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών να εκτιμούν πως περισσότεροι από 200.000 στρατιώτες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί από τον περασμένο Φεβρουάριο. Αλλά οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας παραμένουν μια ισχυρή δύναμη. Και μαθαίνουν πολύτιμα μαθήματα για τον σύγχρονο πόλεμο στα πεδία μάχης της Ουκρανίας.

Οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της Ουκρανίας, ιδίως στην ανατολική Ευρώπη, λένε ότι αυτός ο φόβος θα πρέπει να αναγκάσει το ΝΑΤΟ να κινηθεί ταχύτερα. Μόνο με την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και οπλισμένη μέχρι τα μπούνια μπορεί η Ευρώπη να κοιμάται ήσυχη, υποστηρίζουν.

«Υπάρχει πάρα πολύς δισταγμός, και πολύς από αυτόν περνάει μέσα από το Βερολίνο», λέει ο Τάλις. «Αυτό που βλέπουμε είναι μια ενδιαφέρουσα ιστορική λήθη, από τη Γερμανία ειδικότερα, δεδομένου ότι βασίστηκε στο ΝΑΤΟ και τους Αμερικανούς για να την προστατεύσουν καθώς ανοικοδομήθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο στο κράτος που βλέπουμε σήμερα.

«Δεν συνειδητοποιούν το πραγματικό κόστος της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η βραχυπρόθεσμη εξοικονόμηση δεν είναι πραγματική αν συνοδεύεται από μακροπρόθεσμη ανασφάλεια», λέει ο Τάλις. «Πρέπει να το δουν ως επένδυση, όχι ως κόστος».

Για τον Σόλτενμπεργκ, η απάντηση στο δίλημμα του Βίλνιους της συμμαχίας για την Ουκρανία μπορεί να καθορίσει τη θητεία του.

Αφού διατήρησε την ενότητα του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια του πολέμου μέχρι στιγμής -και εξασφάλισε ότι οι σύμμαχοι παρείχαν την υποστήριξη που επέτρεψε στην Ουκρανία να αντεπιτεθεί- πρέπει τώρα να βρει συμφωνία σε ένα ζήτημα που θα καθορίσει πώς θα είναι η μελλοντική ασφάλεια της Ουκρανίας, της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ.

Ένα μεγάλο πράγμα που άλλαξε ο πόλεμος, σύμφωνα με τον Εσθονό υπουργό Τσακνα, είναι η θέση της Ουκρανίας στον δυτικό κόσμο. Πριν από την εισβολή, παρέμεναν αμφιβολίες σχετικά με το αν η Ουκρανία είχε αποβάλει πλήρως το σοβιετικό της παρελθόν -αν βρισκόταν ακόμη στην τροχιά της Μόσχας. «Τώρα, είναι ξεκάθαρο για γενιές, το ουκρανικό έθνος έχει κάνει τη δική του επιλογή», λέει. «Το ερώτημά μας είναι αν θα τους ζητήσουμε να ενταχθούν. Μοιράζονται τις ίδιες αξίες... Ανήκουν σε εμάς, στη Δύση».

«Έχουν αποφασίσει», προσθέτει. «Και νομίζω ότι και εμείς πρέπει να έχουμε το θάρρος να πάρουμε ιστορικές αποφάσεις».

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation