Το… τρίλημμα που καλούνται να λύσουν οι κεντρικοί τραπεζίτες

Ο Ιούνιος ήταν ένας ασυνήθιστος μήνας για τον κόσμο των κεντρικών τραπεζών, ένας μήνας που θα μπορούσε ενδεχομένως να μείνει στην ιστορία ως μια καθοριστική στιγμή για την αξιοπιστία των κεντρικών τραπεζών στις προηγμένες χώρες. Είναι πιθανό να είναι σημαντικός για την πολιτική αυτονομία των επιμέρους κεντρικών τραπεζών και τις προοπτικές για τον πληθωρισμό, την ανάπτυξη και την ανισότητα.

Σπανίως γινόμαστε μάρτυρες ενός τέτοιου συνδυασμού γεγονότων μέσα σε λίγες ημέρες. Η Τράπεζα της Αγγλίας, μια σημαντική κεντρική τράπεζα, αιφνιδίασε τις αγορές αυξάνοντας τα επιτόκιά της για 13η συνεχή φορά κατά το απροσδόκητα μεγάλο ποσοστό των 0,50 ποσοστιαίων μονάδων.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα επιτόκια και σηματοδότησε ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες, παρά τη συρρίκνωση της οικονομίας της ευρωζώνης και τις προειδοποιητικές ενδείξεις των πρόδρομων δεικτών.

Οι κεντρικές τράπεζες της Αυστραλίας και του Καναδά, που αμφότερες παρακολουθούνται στενά για τη διορατικότητά τους σχετικά με τη νομισματική πολιτική, συνέχισαν τις αυξήσεις των επιτοκίων μετά από μια παύση στον κύκλο σύσφιξης.

Οι μικρότερες κεντρικές τράπεζες της Νορβηγίας και της Ελβετίας συνέχισαν την πορεία τους προς την αύξηση των επιτοκίων. Και η νέα ηγέτιδα της κεντρικής τράπεζας της Τουρκίας απομακρύνθηκε με τόλμη από τη μυστήρια στάση νομισματικής πολιτικής που υποστήριζε ο πρόεδρος της χώρας, αυξάνοντας απότομα τα επιτόκια.

Αντιθέτως, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ επέλεξε να μην αυξήσει τα επιτόκια, παρά το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι ανέβασαν τις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό και οδήγησαν τις αγορές προς μια παρατεταμένη περίοδο υψηλότερων επιτοκίων.

Αυτός ο συνδυασμός γεγονότων δεν είναι συνηθισμένος. Στο πλαίσιο της διετούς μάχης κατά του πληθωρισμού, παρουσιάζει μια κατάσταση που προκαλεί σύγχυση και ρίχνει ένα δυσάρεστα έντονο φως στις κεντρικές τράπεζες, τόσο μεμονωμένα όσο και συλλογικά. Πολλές από αυτές προκαλούν τώρα την οργή των ανυπόμονων πολιτικών και των απλών πολιτών που πιέζονται από τις υψηλότερες τιμές και τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων.

Το θέμα που διέπει όλες αυτές τις εξελίξεις είναι η επιμονή του πληθωρισμού. Αυτή έχει οδηγήσει σε συναίνεση μεταξύ των κεντρικών τραπεζών ότι τα επιτόκια πρέπει να παραμείνουν αυξημένα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ακόμη και η παύση της Fed θεωρείται από τους περισσότερους ως μια προσωρινή μόνο διακοπή πριν από την επανάληψη της αύξησης των επιτοκίων.

Αυτό που κάνει την κατάσταση αυτή ακόμη πιο ασυνήθιστη είναι ότι έρχεται μετά από έναν από τους πιο συγκεντρωμένους κύκλους αυξήσεων των τελευταίων δεκαετιών. Κατά συνέπεια, οι καμπύλες αποδόσεων σε αρκετές αγορές κρατικών ομολόγων δείχνουν ότι οι επενδυτές αναμένουν όλο και περισσότερο μια περίοδο στασιμοπληθωρισμού -όπου μια οικονομία χαρακτηρίζεται από στασιμότητα στην ανάπτυξη και υψηλό πληθωρισμό. Για παράδειγμα, με την πρόσφατη άνοδό της, η απόδοση του διετούς ομολόγου των ΗΠΑ διαπραγματεύεται στην εκπληκτική 1 ποσοστιαία μονάδα πάνω από το 10ετές ομόλογο αναφοράς, υποδηλώνοντας την προθυμία των επενδυτών να αποδεχθούν σημαντικά χαμηλότερες αποδόσεις για οκτώ επιπλέον έτη.

Αυτό όχι μόνο ενισχύει την εστίαση στις κεντρικές τράπεζες, αλλά τροφοδοτεί ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών, το οποίο υπονομεύει την πολιτική αυτονομία που χρειάζεται απεγνωσμένα για την αποκατάσταση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής και της δημόσιας αξιοπιστίας.

Επιπλέον, αποσπά την προσοχή από το γεγονός ότι οι κεντρικές τράπεζες, ενεργώντας μόνες τους, δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν όλες τις προκλήσεις του τρέχοντος τριλήμματος πολιτικής: διατήρηση χαμηλού και σταθερού πληθωρισμού, προώθηση ισχυρής και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης και διασφάλιση της σταθερότητας της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Όπως σημειώνεται στην πρόσφατη ετήσια έκθεση της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, οι χώρες μπορεί ήδη να «δοκιμάζουν τα όρια αυτού που θα μπορούσε να ονομαστεί περιοχή σταθερότητας».

Δυστυχώς, οι κεντρικές τράπεζες φέρουν σημαντική ευθύνη για την κατάσταση αυτή και τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα πιο προβληματικά, εάν υπάρξει αναζωπύρωση του πληθωρισμού αγαθών που μετριάζεται σταθερά, ενώ ο πληθωρισμός υπηρεσιών παραμένει ανεξέλεγκτος.

Ενώ η εστίαση στις κεντρικές τράπεζες είναι κατανοητό ότι εντείνεται, η επίλυση του τριλήμματος της πολιτικής για πολλές χώρες δεν εμπίπτει πλέον αποκλειστικά στη στενή αρμοδιότητά τους. Απαιτούνται επειγόντως δύο πρόσθετες πρωτοβουλίες:

Πρώτον, μια ιδιαίτερα συντονισμένη προσέγγιση πολιτικής, η οποία θα διατηρεί τη δημοσιονομική σταθερότητα και, κυρίως, θα ενισχύει σημαντικά την ανταπόκριση της προσφοράς, την παραγωγικότητα, τη λειτουργία της αγοράς εργασίας και τον περιφερειακό/παγκόσμιο συντονισμό της πολιτικής.

Δεύτερον, θα πρέπει να υπάρξει μια ολοκληρωμένη επανεξέταση σε ανώτατο επίπεδο ορισμένων κεντρικών τραπεζών από ανεξάρτητα όργανα που διορίζονται από τις κυβερνήσεις. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει τις διαδικασίες χάραξης πολιτικής τους, καθώς και να εξετάζει, σε ορισμένες σημαντικές περιπτώσεις, όπως η Fed, τα παρωχημένα πλαίσια πολιτικής και τον καθορισμό στόχων, την έλλειψη γνωστικής ποικιλομορφίας και την ελλιπή λογοδοσία. Μια τέτοια ολοκληρωμένη, διορθωτική προσέγγιση είναι απαραίτητη, εάν οι κεντρικές τράπεζες πρόκειται να συμβάλουν στις αναγκαίες προσπάθειες πολλών φορέων για την επίτευξη μακροπρόθεσμης οικονομικής ευημερίας, κοινωνικής ευημερίας και πραγματικής χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation