Η Παγκόσμια Τράπεζα χρειάζεται επειγόντως... μεταρρύθμιση

Η Παγκόσμια Τράπεζα βρίσκεται υπό κλιμακούμενη πίεση. Οι διεθνείς απειλές για τη φτώχεια -από την υπερθέρμανση του πλανήτη, την εξάπλωση ασθενειών και τον πόλεμο- έχουν γίνει όλο και πιο εμφανείς τα τελευταία χρόνια.

Εν τω μεταξύ, το παγκόσμιο χρέος έχει εκτιναχθεί, οι γεωπολιτικές ρίξεις δημιουργούν προβλήματα στην συνεργασία, και οι εκτιμήσεις λένε πως προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι για το net zero μέχρι το 2050, απαιτούνται κλιματικές επενδύσεις ύψους 125 τρις. δολαρίων. Ο κόσμος στρέφεται προς την πολυμερή αναπτυξιακή τράπεζα (MDB) για ηγεσία και χρηματοδότηση. Με τον πρόεδρό της David Malpass να αποχωρεί πρόωρα, τώρα είναι μια κρίσιμης σημασίας στιγμή για να μεταρρυθμιστεί η τράπεζα και να βρει τον σωστό ηγέτη για να την πάει παρακάτω.

Από την έναρξή της ως μέρος του συστήματος Bretton Woods το 1944, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει υποστεί αρκετές αλλαγές στην επικέντρωσή της: από την ανοικοδόμηση των οικονομιών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μέχρι την αντιμετώπιση της φτώχειας και την υποστήριξη των Αναπτυξιακών Στόχων της Χιλιετίας του ΟΗΕ.

Η στρατηγική της κατεύθυνση χρειάζεται για μια ακόμα φορά να ανανεωθεί. Η προσέγγισή της σε επίπεδο χωρών κινδυνεύει να υποεπενδύσει σε πιεστικά διασυνοριακά ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή και η δημόσια υγεία. Αυτό δεν σημαίνει πως οι υφιστάμενοι στόχοι της τράπεζας για τον τερματισμό της ακραίας φτώχειας και της ενίσχυσης της μοιρασμένης ευημερίας θα πρέπει να αραιωθούν. Αλλά τώρα χρειάζεται μια βαθύτερη αναγνώριση του πώς οι παγκόσμιες προκλήσεις είναι συνυφασμένες με τους στόχους αυτούς.

Η Παγκόσμια Τράπεζα πρέπει, λοιπόν, να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής σε κλίμακα και με επείγοντα χαρακτήρα. Οι δικές της εκτιμήσεις δείχνουν ότι αν δεν ελεγχθεί, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας, η ξηρασία και άλλες επιβλαβείς επιπτώσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν πάνω από 130 εκατομμύρια ανθρώπους στη φτώχεια την επόμενη δεκαετία. Η αύξηση των προσπαθειών της για την πράσινη μετάβαση και την προσαρμογή είναι το κλειδί. Η τράπεζα υστερεί σε σχέση με άλλες μεγάλες πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες όσον αφορά τον στόχο της για το μερίδιο της χρηματοδότησης που πηγαίνει σε έργα για το κλίμα. Ο ειδικός σύμβουλος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ για τη δράση για το κλίμα την κατηγόρησε πρόσφατα ότι παίζει «την ώρα που ο αναπτυσσόμενος κόσμος καίγεται».

Η ικανοποίηση των απαιτήσεων για βιώσιμη, χωρίς αποκλεισμούς και ανθεκτική ανάπτυξη σημαίνει την κινητοποίηση περισσότερης χρηματοδότησης. Οι φτωχότερες χώρες, που βαρύνονται με πανδημικά χρέη, πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Η Παγκόσμια Τράπεζα θα πρέπει να αξιοποιήσει καλύτερα τα υπάρχοντα κεφάλαιά της, εξετάζοντας τις προτάσεις που περιέχονται σε πρόσφατη έκθεση που ανέθεσε η G20 και δείχνει ότι οι πολυμερείς αναπτυξιακές τράπεζες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε νέες δανειοδοτήσεις απλά και μόνο μέσω της αποτελεσματικότερης χρήσης των ισολογισμών τους. Δεν θα πρέπει, ωστόσο, να αναλαμβάνουν αδικαιολόγητους κινδύνους που υπονομεύουν την πιστοληπτική αξιολόγηση με ΑΑΑ.

Η ενθάρρυνση των πλουσιότερων μετόχων να εισφέρουν περισσότερα κεφάλαια θα μπορούσε επίσης να ενισχύσει σημαντικά τη δανειοδοτική ικανότητα της Παγκόσμιας Τράπεζας με μέτριες μόνο αυξήσεις. Πιο κρίσιμη θα είναι η αξιοποίηση της χρηματοδότησης και της εμπειρογνωμοσύνης του ιδιωτικού τομέα, μεταξύ άλλων μέσω συνεργασιών με επενδυτικά ταμεία, καινοτόμων χρηματοδοτήσεων και με την απομείωση του κινδύνου των έργων.

Αλλαγές χρειάζονται και σε λειτουργικό επίπεδο. Η τράπεζα έχει επικριθεί πως είναι υπερβολικά αργή: ο μέσος χρόνος που χρειάζεται για να κατανείμει πόρους είναι 465 μέρες, αν και υπάρχουν συχνά καθυστερήσεις που είναι πέραν του ελέγχου της. Όπως και να έχει, η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας και η στενότερη συνεργασία με τους ειδήμονες του ιδιωτικού τομέα –από fund managers μέχρι εταιρείες καθαρής τεχνολογίας και κατασκευών- για να αναπτύξει και να χρηματοδοτήσει εγχειρήματα γρήγορα είναι σημαντικό. Με τον μετασχηματιστικό αντίκτυπο της τεχνολογικής αλλαγής και της ενεργειακής μετάβασης, η τράπεζα θα πρέπει επίσης να υπερβεί την εθνική της προσέγγιση και να λειτουργήσει σε περιφερειακό και υποεθνικό επίπεδο, συντονίζοντας παράλληλα τις αναπτυξιακές προσπάθειες στο επίκεντρο του συστήματος πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών.

Ο αντικαταστάτης του Malpass πρέπει να χαίρει του σεβασμού των μετόχων της τράπεζας, η υποστήριξη των οποίων είναι κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση ζητημάτων πέραν των συνόρων τους. Θα πρέπει να κατέχει άριστα τα χρηματοοικονομικά και να έχει εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα, ταυτόχρονα με μια βαθιά γνώση της ανάπτυξης και δέσμευση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Αυτά είναι απαιτητικά κριτήρια.

Αλλά για να επιτύχει η μεταρρύθμιση θα χρειαστεί ένας ηγέτης υψηλού επιπέδου.

© The Financial Times Limited 2023. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation