Πώς αλλάζει τα δεδομένα του πολέμου η ουκρανική αντεπίθεση

Το θέαμα Ρώσων στρατιωτών να υποχωρούν ατάκτως στην Ουκρανία είναι εντυπωσιακό, αλλά δεν θα έπρεπε να μας προκαλεί έκπληξη. Ο πόλεμος αυτός εξελίχθηκε από την αρχή άσχημα για τη Ρωσία. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν απέτυχε να καταγάγει την άμεση νίκη που επιδίωκε στις 24 Φεβρουαρίου. Ως τον Απρίλιο, οι Ρώσοι είχαν αναγκαστεί να τραπούν σε μια ταπεινωτική υποχώρηση, μετά την προσπάθεια εισβολής στο Κίεβο.

Τα περιορισμένα κέρδη που σημείωσε η Ρωσία τους τελευταίους έξι μήνες είχαν τρομακτικό κόστος. Η αρχική δύναμη εισβολής που παρέταξε το Κρεμλίνο ήταν περίπου 200.000 στρατιώτες. Οι ΗΠΑ υπολόγισαν τον περασμένο μήνα ότι περίπου 70.000 με 80.000 στρατιώτες της δύναμης αυτής έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί από τότε που ξεκίνησε η εισβολή.

Απρόθυμος να αναγνωρίσει ότι η Ρωσία βρίσκεται σε πόλεμο, ο Πούτιν έχει αρνηθεί να διατάξει επιστράτευση. Αντίθετα, η Ουκρανία έχει επιστρατεύσει το σύνολο του αντρικού πληθυσμού. Ως αποτέλεσμα, η Ουκρανία έχει πιθανότατα περισσότερους στρατιώτες στο μέτωπο από τη Ρωσία.

Οι Ουκρανοί έχουν επίσης πλεονέκτημα στο ηθικό και στα πυρομαχικά. Πολεμάνε για να υπερασπιστούν την πατρίδα τους. Η αποστολή προηγμένων οπλικών συστημάτων από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη-συγκεκριμένα, πύραυλοι ακριβείας μεγάλου βεληνεκούς- σημαίνει ότι είναι πλέον καλύτερα εξοπλισμένοι από τους Ρώσους.

H προοπτική ρωσικής ήττας είναι πραγματική και χαρμόσυνη. Αλλά η προέλαση της Ουκρανίας ανοίγει μια νέα και επικίνδυνη φάση στη σύγκρουση.

Oι εικόνες δακρυσμένων πολιτών που αγκαλιάζουν Ουκρανούς στρατιώτες καθώς απελευθερώνουν πόλεις και χωριά από τους Ρώσους υπογραμμίζουν το πραγματικό διακύβευμα αυτού του πολέμου. Η μόνιμη ρωσική κατοχή θα τερμάτιζε την πολιτική ελευθερία και θα επιβαλλόταν με σκοτωμούς, βασανιστήρια και απελάσεις.

Mια εύκολη ρωσική νίκη στην Ουκρανία θα άνοιγε επίσης την πόρτα σε περαιτέρω επιθετικότητα ενάντια στους γείτονές της -συμπεριλαμβανομένης της Μολδαβίας και ίσως ακόμα και της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας, χωρών που είναι μέλη του ΝΑΤΟ. Η προοπτική αυτή ήταν αρκετά ανησυχητική για να πείσει τη Φινλανδία και τη Σουηδία να υποβάλουν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Αν η Ρωσία ηττηθεί, η απειλή της εισβολής που πλανάται πάνω από την υπόλοιπη Ευρώπη θα υποχωρήσει. Η διεθνής πολιτική ατμόσφαιρα θα αλλάξει επίσης. Η ρωσική ήττα δεν θα χωνευτεί πολύ καλά στο Πεκίνο και το Μαρ-α-Λάγκο. Τις εβδομάδες πριν την εισβολή, η Κίνα ανακοίνωσε μια φιλία «χωρίς όρια» με τη Ρωσία. Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν ήταν «ιδιοφυΐα». Η κρίση αυτή δεν φαίνεται πλέον ανήθικη αλλά και ηλίθια.

Αλλά δεν πρέπει να παρασυρόμαστε. Σχεδόν το ένα πέμπτο της Ουκρανίας παραμένει υπό κατοχή. Οι Ρώσοι θα προσπαθήσουν να ανασυνταχθούν και οι Ουκρανοί μπορεί να πάνε πιο μακριά από όσο μπορούν.

Το πραγματικά σύνθετο ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν η Ρωσία έρθει αντιμέτωπη με μια ταπεινωτική ήττα -ενδεχομένως μια που θα περιλαμβάνει και την απώλεια της Κριμαίας, η οποία κατακτήθηκε το 2014 εν μέσω πανηγυρισμών στη Μόσχα;

Αντί να αποδεχτεί την ήττα, ο Πούτιν μπορεί να επιδιώξει να κλιμακώσει την επίθεση. Οι επιλογές του, ωστόσο, φαίνονται περιορισμένες και όχι ιδιαίτερα ελκυστικές. Το γεγονός ότι δεν έχει διατάξει γενική επιστράτευση μπορεί να αντανακλά ανησυχία για την αντίδραση που μπορεί να προκαλέσει στη ρωσική κοινωνία. Η εκπαίδευση και ο εξοπλισμός νέων στρατιωτών θα απαιτούσε πολλές εβδομάδες -και ο πόλεμος εξελίσσεται με μεγάλη ταχύτητα.

Από το ξεκίνημα της σύγκρουσης, ο Πούτιν είχε αφήσει να εννοηθεί ότι η Ρωσία μπορεί να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα. Ο Λευκός Οίκος λάμβανε στα σοβαρά αυτόν τον κίνδυνο. Καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται και δεν έχει εξελιχθεί καλά για τη Ρωσία, οι φόβοι ότι ο Πούτιν μπορεί να καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων έχουν υποχωρήσει λίγο, αλλά δεν έχουν εξαφανιστεί. Όπως μου το έθεσε την περασμένη εβδομάδα ένας δυτικός αξιωματούχος, «Πρέπει να έχουμε κατά νου ότι σχεδόν κάθε ρωσική στρατιωτική άσκηση που έχουμε δει περιλάμβανε τη χρήση κάποιου πυρηνικού όπλου».

Η χρήση πυρηνικών όπλων στην Ουκρανία, ωστόσο, θα δημιουργούσε τον προφανή κίνδυνο να μολυνθεί η ίδια η Ρωσία. Η διεθνής πολιτική αντίδραση θα ήταν εξαιρετικά αρνητική και η στρατιωτική αντίδραση της Δύσης, πιθανότατα χωρίς τη χρήση πυρηνικών, θα ήταν αναπόφευκτη.

Όπως και άλλοι Ρώσοι ηγέτες στο παρελθόν, ο Πούτιν ελπίζει ότι ο χειμώνας θα τον σώσει. Η πρόσφατη ανακοίνωση της Ρωσίας ότι θα διακόψει σχεδόν όλες τις προμήθειες φυσικού αερίου προς την Ευρώπη αποσκοπεί ξεκάθαρα να αναγκάσει τους υποστηρικτές της Ουκρανίας στη Δύση να λυγίσουν από το κρύο.
Αλλά πρέπει να πάνε πολλά πράγματα όπως τα θέλει ο Πούτιν για να πετύχει αυτό το στοίχημα.

Ένας πολύ κρύος χειμώνας ή ένα κύμα πολιτικών διαδηλώσεων στη Δύση θα βοηθούσε. Αλλά τίποτα δεν είναι βέβαιο. Η Γερμανία έχει ήδη γεμίσει τα αποθέματα φυσικού αερίου στο 85% του επιπέδου που απαιτείται για να βγάλει τον χειμώνα. Σε όλη την Ευρώπη, οι κυβερνήσεις ανακοινώνουν μέτρα επιδότησης της ενέργειας.

Οπότε η θέση του Ρώσου ηγέτη φαίνεται εξαιρετικά δύσκολη. Από την αρχή κάποιοι δυτικοί ηγέτες εύχονταν σιωπηρά ότι ο Πούτιν θα έχανε την εξουσία λόγω του πολέμου. Ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έφτασε στο σημείο να το ξεστομίσει. Αλλά αν ο Πούτιν καθαιρεθεί, ενδεχομένως από ένα πραξικόπημα ανώτερων αξιωματούχων, ο αντικαταστάτης του είναι πιθανότερο να είναι κάποιος σκληροπυρηνικός εθνικιστής παρά κάποιος φιλελεύθερος. Εκείνοι που εκφράζουν πιο ανοιχτά τη δυσαρέσκειά τους στη Ρωσία είναι οι μιλιταριστές και οι εθνικιστές -οι οποίοι ζητούν να κλιμακωθεί ο πόλεμος. Μια θεωρία που διαδίδεται από τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών είναι ότι η δολοφονία της Ντάρια Ντούγκινα, της εθνικίστριας δημοσιογράφου, οργανώθηκε από τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας ως προειδοποίηση στους ακροδεξιούς επικριτές του Πούτιν.

Μια ηττημένη Ρωσία δεν θα εξαφανιζόταν από τον χάρτη. Και θα συνέχιζε να διαθέτει μεγάλο αριθμό πυρηνικών όπλων, καθώς και ένα ανανεωμένο αίσθημα αδικίας.

Είναι πολλοί οι κίνδυνοι που βρίσκονται μπροστά μας. Αλλά καμιά φορά πρέπει απλώς να αναγνωρίζουμε τις καλές ειδήσεις. Σε μια σκοτεινή χρονιά, οι στρατιωτικές νίκες που σημείωσε η Ουκρανία την περασμένη εβδομάδα είναι ξεκάθαρα αυτό.

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation