Κίνα: Το μεγάλο δίλημμα του Σι Τζινπίνγκ με τη Ρωσία

Λίγο πριν εισβάλει η Ρωσία στην Ουκρανία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν συνάντησε τον Σι Τζινπίνγκ στο Πεκίνο. Λίγο αργότερα οι δύο χώρες ανακοίνωσαν μια συνεργασία «χωρίς όρια».

Το αν πραγματικά δεν υπάρχουν όρια στη συνεργασία Κίνας-Ρωσίας ίσως αποσαφηνιστεί τις επόμενες ημέρες, ύστερα και από τις αναφορές ότι η Μόσχα ζήτησε στρατιωτική βοήθεια από το Πεκίνο. Εάν ο Σι αποδεχτεί το αίτημα, η Κίνα ουσιαστικά θα εισέλθει σε έναν πόλεμο δι' αντιπροσώπων με τις ΗΠΑ και τις χώρες του ΝΑΤΟ που υποστηρίζουν την Ουκρανία. Αυτή η απόφαση θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του παγκοσμιοποιημένου οικονομικού συστήματος που καλλιέργησε την εκπληκτική ανάδυση της Κίνας τα τελευταία 40 χρόνια.

Η Ρωσία και η Κίνα μοιράζονται μια βαθιά εχθρότητα προς την παγκόσμια αμερικανική ισχύ. Αλλά έχουν προσεγγίσει τον ανταγωνισμό τους με τις ΗΠΑ με πολύ διαφορετικούς τρόπους. Η Κίνα έχει την πολυτέλεια να παίξει ένα «παιχνίδι διαρκείας», βασισμένη στην οικονομική της δύναμη ώστε να αλλάξει την παγκόσμια ισορροπία δυνάμεων. Ομως η Ρωσία, σε πιο αδύναμη οικονομική θέση, έχει ποντάρει στην ωμή βία στην Ουκρανία.

Το στοίχημα του Πούτιν απειλεί τώρα το παιχνίδι διαρκείας του Πεκίνου. Οι φορείς χάραξης πολιτικής στην Κίνα μπορεί να έχουν φανταστεί μια ενδεχόμενη ρήξη στις σχέσεις με τις ΗΠΑ, ωστόσο λόγω της Ρωσίας τώρα αντιμετωπίζουν την αντιπαράθεση με τη Δύση σε χρονοδιάγραμμα ιδιαίτερα επιταχυνόμενο.

Εάν η Κίνα βοηθήσει τη Ρωσία να παρακάμψει τις δυτικές κυρώσεις, πιθανώς θα τεθεί στο στόχαστρο δευτερευουσών κυρώσεων - κάτι που επισημάνει ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν στον Κινέζο Γιανγκ Τζιεσί. Η προμήθεια όπλων στον ρωσικό στρατό θα ενδυνάμωνε το αίτημα για δυτικές κυρώσεις στην Κίνα, καταναλωτικά μποϊκοτάζ και αποχωρήσεις εταιρειών.

Ενας σύντομος, νικηφόρος πόλεμος της Ρωσίας θα ήταν ό,τι πρέπει για την Κίνα. Το προσφιλές αφήγημα του Πεκίνου για την αναπόδραστη πτώση της αμερικανικής ισχύος θα φαινόταν ακόμη πιο αξιόπιστο. Θα μπορούσε να έχει στηθεί το σκηνικό για κινεζική επίθεση στην Ταϊβάν.

Αντίθετα, η Ρωσία έχει βαλτώσει. Η δυτική συμμαχία έχει αναβιώσει, και οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους έχουν φέρει στην επιφάνεια ένα νέο οπλοστάσιο οικονομικών κυρώσεων που θα φανούν πολύ απειλητικές προς το Πεκίνο.

Η Κίνα πρέπει τώρα να καταλάβει καλά ότι, συνεπεία των δυτικών κυρώσεων, η Ρωσία έχει χάσει την πρόσβαση στα περισσότερα συναλλαγματικά της αποθέματα. Οπως επισημαίνει ο οικονομολόγος Barry Eichengreen, ένας από τους κύριους λόγους που οι χώρες διατηρούν συναλλαγματικά αποθέματα είναι «για να αξιοποιηθούν ως πολεμικό σεντούκι σε μια γεωπολιτική σύγκρουση». Αλλά η Κίνα, που διαθέτει τα μεγαλύτερα συναλλαγματικά αποθέματα στον κόσμο, μόλις ανακάλυψε ότι θα μπορούσε εν μια νυκτί να χάσει την πρόσβαση στις πολεμικές της προσόδους.

Η Κίνα δεν είναι καθόλου αυτάρκης σε ενέργεια και τρόφιμα. Ανησυχεί εδώ και δεκαετίες για το «δίλημμα των στενών της Malacca» - την απειλή ότι το αμερικανικό ναυτικό θα μπορούσε να αποκλείσει την Κίνα αποκόπτοντας βασικές θαλάσσιες οδούς. Οι τεράστιες επενδύσεις της Κίνας στο ναυτικό της στοχεύουν εν μέρει στην αποτροπή αυτής της πιθανότητας. Τώρα, ωστόσο, το Πεκίνο πρέπει να εξετάσει την πιθανότητα ότι ένα πάγωμα των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας, σε συνδυασμό με άλλες οικονομικές κυρώσεις, θα μπορούσε να είναι εξίσου απειλητικό με έναν ναυτικό αποκλεισμό.

Είναι απογοητευτικό για την Κίνα, αλλά δεν έχει εύκολο τρόπο να ξεφύγει. Η προφανής λύση θα ήταν να διαπραγματεύεται όλο και περισσότερο με το δικό της νόμισμα, το γουάν. Ωστόσο το Πεκίνο έχει αποφύγει να κάνει πλήρως μετατρέψιμο το γουάν, υπό τον φόβο ότι θα οδηγήσει σε αποσταθεροποιητική φυγή κεφαλαίων.

Το γεγονός ότι στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας έχουν συμμετάσχει ΕΕ,  Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Νότια Κορέα, Ιαπωνία και Σιγκαπούρη έχει δημιουργήσει ένα ενιαίο μέτωπο ανεπτυγμένων οικονομιών που θα έπρεπε να απασχολήσει το Πεκίνο. Η Κίνα έχει επανειλημμένα μετρήσει το μπόι της σε απευθείας σύγκριση με τις ΗΠΑ, τονίζοντας ότι σταδιακά κερδίζει έδαφος: μεγαλύτερη εμπορική δύναμη, μεγαλύτερη οικονομία με όρους αγοραστικής δύναμης, μεγαλύτερο ναυτικό. Ωστόσο, αν η Κίνα πρέπει τώρα να αναμετρηθεί όχι μόνο με τις ΗΠΑ, αλλά και με την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία, τον Καναδά και την Αυστραλία, η θέση της φαίνεται πολύ λιγότερο ισχυρή.

Είναι σαφές ότι η προσπάθεια οικονομικής απομόνωσης της Κίνας θα ήταν πολύ πιο δύσκολη από την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία — η οποία από μόνη της είναι σχεδόν ανώδυνη. Η Κίνα είναι βαθιά ενσωματωμένη στις δυτικές αλυσίδες εφοδιασμού. Πολλές δυτικές πολυεθνικές έχουν θέσει τη χώρα στο επίκεντρο της επιχειρηματικής στρατηγικής τους.

Γι' αυτό τον λόγο, ακόμη και μερικά από τα κινεζικά «γεράκια» της Αμερικής έχουν αποδεχτεί ότι η οικονομική αλληλεξάρτηση ΗΠΑ και Κίνας είναι δεδομένη. Αλλά μια παγκόσμια κρίση κάνει τους ανθρώπους να επανεξετάζουν τις βασικές τους θέσεις. Η ιδέα μιας οικονομικής αποκοπής της Κίνας από τη Δύση, κάποτε αδιανόητη, σταδιακά μοιάζει πιο ευλογοφανής. Θα μπορούσε ακόμη και να απευθύνεται στη μεγεθυνόμενη εκλογική δεξαμενή του οικονομικού εθνικισμού στη Δύση, που τώρα θεωρεί την παγκοσμιοποίηση ως καταστροφικό λάθος.

Οι στρατιωτικοί υπολογισμοί της Κίνας φαίνονται επίσης ξαφνικά πιο περίπλοκοι. Εάν ο έμπειρος ρωσικός στρατός δεν μπορεί εύκολα να επικρατήσει σε μια χερσαία εισβολή στην Ουκρανία, πώς θα μπορούσε η Κίνα να φέρει εις πέρας την πολύ πιο περίπλοκη εισβολή στην Ταϊβάν από θαλάσσης; Η ουκρανική εμπειρία υποδηλώνει ότι οι Ταϊβανέζοι θα αντεπιτεθούν και ότι η Κίνα θα δεχόταν σοβαρές απώλειες - εφόσον η Δύση θα πρόσφερε αφειδώς στρατιωτική βοήθεια στην Ταϊβάν. Και ενώ ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έχει επανειλημμένα αποκλείσει το ενδεχόμενο να εμπλακεί σε πόλεμο για την Ουκρανία, εντούτοις έχει δείξει ότι οι ΗΠΑ θα υπερασπιστούν την Ταϊβάν.

Θεωρείται συνήθως ότι η Κίνα είναι ο ισχυρός εταίρος στη συνεργασία «χωρίς όρια» με τη Ρωσία, ωστόσο η απόφαση του Σι να αγκαλιάσει τον Πούτιν μοιάζει τώρα με λάθος υπολογισμό. Είναι δύσκολο να παίξεις παιχνίδι διαρκείας αν είσαι προσδεδεμένος σ' έναν απερίσκεπτο τζογαδόρο.

© The Financial Times Limited 2022. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation