Πώς η ΕΚΤ έβαλε τα γυαλιά στη Fed

Δεν γνωρίζω αν αρέσει στην Κριστίν Λαγκάρντ ο Τζιουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα. Αλλά η πιο διάσημη ρήση του Ιταλού συγγραφέα -«αν θέλουμε να μείνουν όλα όπως είναι, τότε πρέπει να αλλάξουν όλα»- θα μπορούσε να είχε αποτελέσει πηγή έμπνευσης για όσα επιτυγχάνει υπό την προεδρία της η ΕΚΤ.

Η ΕΚΤ ήταν η κεντρική τράπεζα η οποία έκανε ό,τι έπρεπε να κάνει την τελευταία στιγμή και αν το έκανε. Οι διαφωνίες εντός του Διοικητικού της Συμβουλίου δυσχέραιναν σημαντικά την επίτευξη συμφωνίας.

Οι καιροί έχουν αλλάξει. Μια σειρά από ελιγμούς έχει φέρει αθόρυβα την κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης σε μια θέση όπου μπορεί να κάνει αυτό που πρέπει να κάνει με ελάχιστη αντιπαράθεση. To μένος και ο σαματάς έχουν αντικατασταθεί από μια φυσική αλλά περιορισμένη και διαχειρίσιμη διάσταση απόψεων.

Τον Ιούλιο, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ ενέκρινε ομόφωνα μια νέα στρατηγική, υιοθετώντας έναν συμμετρικό στόχο 2% για τον πληθωρισμό και δεσμευόμενο να επιδείξει περαιτέρω υπομονή και επιμονή, τη στιγμή που τα επιτόκια βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Η νέα στρατηγική προσέφερε στέρεα θεμέλια σε μια προσέγγιση που η ΕΚΤ εφάρμοζε ήδη ολοένα και περισσότερο και αποτελούσε μια ήπια αλλά ξεκάθαρη στροφή προς μια πιο χαλαρή νομισματική πολιτική στο μέλλον.

H κεντρική τράπεζα διέψευσε στη συνέχεια όσους διατηρούσαν επιφυλάξεις, δίνοντας έναν αυστηρό ορισμό στην υπομονή και την επιμονή. Δεν θα αυξήσει τα επιτόκια ωσότου ο πληθωρισμός αναμένεται να φτάσει ή να ξεπεράσει τον στόχο σε 18 μήνες το πολύ και κατόπιν να παραμείνει εκεί (τυπικά, από τα μέσα ως το τέλος του τριετούς ορίζοντα προβλέψεων της ΕΚΤ). Δεν υπάρχει καλύτερη τεχνοκρατική διατύπωση του «μην ανοίξετε πυρ μέχρι να δείτε το ασπράδι των ματιών» του πληθωρισμού.

Τα «γεράκια» δεν μπορούσαν παρά να αντισταθούν σιωπηρά στην ανοχή στον βραχυπρόθεσμο πληθωρισμό που συνεπάγεται αυτό το πλαίσιο. Όσοι πίστευαν ότι σήμαινε πως δεν θα υπάρξει καμία αλλαγή, στην πράξη έχουν ήδη διαπιστώσει ότι το νέο κριτήριο της ΕΚΤ ανεβάζει τον πήχη για τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής.

Ήταν σε αυτό το πλαίσιο που η ΕΚΤ ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ότι θα επιβραδύνει τις αγορές κρατικών ομολόγων. Αυτό ήταν ευρέως αναμενόμενο και ήταν κανονικό «tapering» παρά τις διαψεύσεις της Λαγκάρντ. Σαν μια άλλη Μάργκαρετ Θάτσερ, η Λαγκάρντ απάντησε ενοχλημένη ότι «η κυρία δεν κάνει tapering», προτιμώντας τη λέξη «αναπροσαρμογή». Αλλά πρόκειται για διάκριση χωρίς ουσιαστική διαφορά. Ο ρυθμός των αγορών στοιχείων ενεργητικού θα επιβραδυνθεί.

Αυτό το οποίο έχει σημασία δεν είναι η ταμπέλα αλλά η δικαιολόγηση. Μια «ήπια» επιβράδυνση ευθυγραμμίζεται, σημείωσε η ΕΚΤ, με τη διατήρηση «ευνοϊκών συνθηκών χρηματοδότησης». Αυτό δίνει σε όλους από κάτι. Τα «γεράκια» βλέπουν τις αγορές στοιχείων ενεργητικού να επιβραδύνονται. Τα «περιστέρια» βλέπουν συνεχή νομισματική στήριξη υπέρ της ανάπτυξης.

Η ΕΚΤ διασφάλισε, εν ολίγοις, ένα «taper» χωρίς «tantrum». Αυτό της δίνει τη δυνατότητα να μειώσει περαιτέρω τις αγορές στοιχείων ενεργητικού τον Δεκέμβριο, αν οι συνθήκες χρηματοδότησης παραμείνουν ευνοϊκές -ή να το αναβάλει ή να αυξήσει τις αγορές σε μια αντίθετη περίπτωση-, όλα χωρίς δράματα. Ο Τζερόμ Πάουελ και η Fed θα πρέπει να αισθάνονται τυχεροί, αν κατορθώσουν κάτι αντίστοιχο.

Πολλοί αναλυτές αναμένουν ότι καθώς το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων πλησιάζει στο τέλος του τον ερχόμενο χρόνο, το μικρότερο τακτικό πρόγραμμα μπορεί να γίνει μεγαλύτερο και πιο ευέλικτο. Είναι βέβαιο πως θα υπάρξουν σκληρές συζητήσεις στο Διοικητικό Συμβούλιο. Αλλά το ωραίο με τους προσεκτικούς ελιγμούς που επιχειρεί η ΕΚΤ είναι ότι το τελικό σημείο προσγείωσης είναι προφανές.

Τα «γεράκια» θα πάρουν μια διαρκή περιστολή των συνολικών αγορών. Τα «περιστέρια» θα πάρουν μια αύξηση των τακτικών αγορών για να γίνει η μετάβαση πιο ομαλή. Κάποιοι προβλέπουν ότι η ΕΚΤ θα σταματήσει να συσχετίζει το τέλος των αγορών ομολόγων με την αύξηση των επιτοκίων, επιτρέποντας στα «γεράκια» να πιέσουν για ταχύτερη ολοκλήρωση της ποσοτικής χαλάρωσης -αλλά αυτό θα επιτρέψει επίσης στα «περιστέρια» να πιέσουν για την παραμονή των επιτοκίων στα σημερινά πολύ χαμηλά επίπεδα αρκετό καιρό μετά τον τερματισμό των αγορών. Όλα θα στηριχτούν στις συνθήκες χρηματοδότησης -όσο κοντά μπορεί να φτάσει κανείς στη στόχευση των μακροπρόθεσμων επιτοκίων, χωρίς να το κάνει με επίσημο τρόπο.

Μια κεντρική τράπεζα δεν θα μπορούσε να βρίσκεται σε καλύτερη θέση. Αλλά η Λαγκάρντ ήταν αμυντική όταν ρωτήθηκε για το μακροπρόθεσμο προσδοκόμενο επίπεδο του πληθωρισμού (five-year five-year forward) - μια μέτρηση για τις εκτιμήσεις της αγοράς σχετικά με το επίπεδο του πληθωρισμού πέντε με δέκα χρόνια από τώρα-, το οποίο έχει αυξηθεί 50 ποσοστιαίες μονάδες φέτος πάνω από το 1,75%. Αναγνώρισε την άνοδο, αλλά τόνισε ότι «δεν θέλουμε να είμαστε σκλάβοι των δεδομένων».

Αναμφίβολα είναι επιτυχία ότι οι προσδοκίες πλησιάζουν στον στόχο της ΕΚΤ. Η Λαγκάρντ θα μπορούσε να είχε πει ότι θα προτιμούσε να δει τις προσδοκίες για τον πληθωρισμό σε πέντε ή δέκα χρόνια στο 2% -αλλά αυτή η άνοδος σε τόσο λίγο διάστημα δικαιώνει την αξιοπιστία της ΕΚΤ.

Το γεγονός ότι οι αγορές θεωρούν δεδομένο ότι η ΕΚΤ θα κάνει αυτό που λέει ότι θέλει είναι μια αλλαγή που ακόμα και η πρόεδρος δυσκολεύεται να πιστέψει.

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation