Γιατί οι G20 δεν στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων

Η ανθρωπότητα... την έφερε στον εαυτό της. Με την επινοητικότητά του, αυτός ο φυλετικός πίθηκος δημιούργησε έναν κόσμο τον οποίο ο φυλετισμός του δεν μπορεί να διαχειριστεί. Πνευματικά, γνωρίζουμε πως αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δημιουργήσαμε θεσμούς όπως ο ΟΗΕ, το ΔΝΤ και οι G20. Αλλά δεν είναι κάτι που το γνωρίζουμε στο μεδούλι μας. Στο μεδούλι μας, γνωρίζουμε πως κάθε φυλή κοιτάζει την πάρτη της και τους τελευταίους ας τους πάρει ο διάβολος. Στο μεδούλι μας, νομίζουμε πως οι άνθρωποι που νιώθουν διαφορετικά είναι «γκλομπαλιστές», κάτι που είναι συνώνυμο με τους «προδότες».

Συναντιόμαστε, αποτυγχάνουμε και υποσχόμαστε να τα πάμε καλύτερα την επόμενη φορά. Αλλά μετά αποτυγχάνουμε και πάλι. Δεν αποτυγχάνουμε πλήρως. Αλλά αποτυγχάνουμε στα μεγάλα πράγματα. Αυτό δεν αρκεί. Το γνωρίζουμε. Αλλά η γνώση δεν αρκεί.

Αυτή ήταν η ιστορία της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών και διοικητών κεντρικών τραπεζών των G20 που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Βενετία, μια ένδοξη πόλη που βυθίζεται κάτω από την αυξανόμενη στάθμη του ύδατος. Στους G20 περιλαμβάνεται το 63% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 87% της οικονομικής παραγωγής του (σε αγοραίες τιμές). Περιλαμβάνει τις ισχυρότερες χώρες του κόσμου και χώρες από κάθε ήπειρο. Είναι η καλύτερη ευκαιρία που έχουμε για παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση.

Επιπλέον, η επιστροφή των ΗΠΑ σε μια λογική κυβέρνηση έχει κάνει μεγάλη διαφορά. Ήταν αδύνατο να υπάρξει οποιαδήποτε πρόοδος στις παγκόσμιες προκλήσεις, υπό μια κυβέρνηση τόσο ανίκανη και ναρκισσιστική όσο αυτή του Trump. Το διάλειμμα μπορεί να αποδειχθεί σύντομο. Αλλά το γεγονός πως κάποιος τόσο αξιοπρεπής και έξυπνος όσο η Janet Yellen εκπροσώπησε τις ΗΠΑ στη σύνοδο της Βενετίας, σε κάνει να αναθαρρείς.

Έδωσε επίσης τη δυνατότητα να σημειωθεί πρόοδος. Πράγματι, το ανακοινωθέν της G20 προσφέρει έναν μακρύ κατάλογο επιτευγμάτων. Στη σύνοψή της, η διευθύντρια του ΔΝΤ Kristalina Georgieva επικροτεί την «ιστορική συμφωνία» των G20 για έναν ελάχιστο εταιρικό φόρο. Τονίζει ότι οι G20 αναγνωρίζουν τον ρόλο της τιμολόγησης των εκπομπών ρύπων στην αντίδραση έναντι της κλιματικής αλλαγής.

Σημειώνει επίσης την εξαιρετική αναφορά της υψηλού επιπέδου ανεξάρτητης επιτροπής για την «προετοιμασία και αντίδραση στην πανδημία» και την αναγνώριση από τους G20 της ανάγκης για μια ενισχυμένη παγκόσμια δυνατότητα να αντιδρά σε υγειονομικές απειλές. Τονίζει εξίσου τη «βαθιά εκτίμησή» της για τη «στήριξη» των G20 «για μια νέα κατανομή SDR ύψους 650 δισ. δολαρίων -τη μεγαλύτερη στην ιστορία του ΔΝΤ και μια τονωτική ένεση για τον κόσμο». Αν τα νέα ειδικά τραβηχτικά δικαιώματα διοχετευθούν σωστά, μπορούν να βοηθήσουν στη μεταμόρφωση των φτωχότερων χωρών και των χωρών που έχουν πληγεί περισσότερο.

Επιπλέον, κυρίως λόγω της επιτυχίας των επιστημόνων, τα εμβόλια έχουν γυρίσει τον οικονομικό τροχό της καταστροφής της Covid-19 ταχύτερα απ’ όσο αναμενόταν. Το ΔΝΤ προβλέπει παγκόσμια ανάπτυξη 6% φέτος, της οποίας θα ηγούνται οι δύο υπερδυνάμεις, η Κίνα και οι ΗΠΑ. Ωστόσο, όπως σημειώνει η Georgieva, «η απόκλιση στις οικονομίες εντείνεται. Ουσιαστικά, ο κόσμος αντιμετωπίζει μια ανάκαμψη δύο ταχυτήτων». Το χειρότερο είναι πως η οικονομική ανάκαμψη είναι ταχύτερη στις πλούσιες χώρες. Έτσι, δεν είναι η πρώτη φορά που λαμβάνει αυτός που ήδη έχει.

Εντούτοις, δεδομένων των πραγματικών επιτευγμάτων, γιατί είμαι τόσο επικριτικός; Η απάντηση είναι πως η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει δύο παγκόσμιες προκλήσεις: την έξοδο από αυτή την πανδημία (και τις μελλοντικές πανδημίες) και την κλιματική αλλαγή. Δίπλα σ’ αυτά, οι συμφωνίες για την εταιρική φορολόγηση και ακόμα και τα SDRs, όσο καλοδεχούμενες και αν είναι, πολύ απλά δεν έχουν σημασία. Το ερώτημα είναι εάν μπορούμε να συνεργαστούμε εκεί που πρέπει.

Στο θέμα της πανδημίας, το εγχείρημα είναι να εμβολιαστεί όλος ο κόσμος και να συνεχίζει να επανεμβολιάζεται, εάν είναι απαραίτητο. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να τεθεί ασφαλώς υπό έλεγχο η Covid-19 και οι πολλές μεταλλάξεις της. Όπως σημειώνει η Georgieva, ο στόχος θα πρέπει να είναι τουλάχιστον να καλυφθεί το 40% του πληθυσμού κάθε χώρας μέχρι το τέλος του 2021 και 60% μέχρι τα μέσα του 2022.

Σημειώνει επίσης πως «με την παροχή ταχύτερης πρόσβασης σε εμβόλια στις πληθυσμιακές ομάδες υψηλού κινδύνου, πάνω από μισό εκατομμύριο ζωές μπορεί να σωθούν φέτος. Και μια κανονική επιστροφή στη δραστηριότητα παντού μπορεί να προσθέσει 9 τρισ. δολάρια στην παγκόσμια οικονομία μέχρι και το 2025 -το κόστος των 50 δισ. δολαρίων του σχεδίου για την πανδημία ωχριά συγκριτικά».

Πράγματι ωχριά. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, αυτό που ωχριά είναι η δράση που έχει αναληφθεί. Το έλλειμμα χρηματοδότησης για το Access to Covid-19 Tools Accelerator -την παγκόσμια συνεργασία για την παράδοση θεραπειών και εμβολίων- για το 2021 ανερχόταν σε 16,8 δισ. δολάρια στα τέλη Ιουνίου. Πρόκειται για 0,1% των δημόσιων πόρων που δαπανώνται για την καταπολέμηση των αποτελεσμάτων της Covid-19. Το ντροπιαστικό είναι πως οι G20 απέτυχαν να λύσουν το θέμα αυτό. Φαίνεται τώρα πως τα παιδιά των χωρών υψηλού εισοδήματος θα εμβολιαστούν πριν από το μεγαλύτερο μέρος του υπόλοιπου κόσμου. Πρόκειται για έγκλημα και για γκάφα.

Ακόμα και μπροστά σε μια τέτοια αυταπόδεικτα παγκόσμια απειλή, όπου τα κόστη είναι τεράστια και άμεσα, φαινόμαστε ανίκανοι να ενεργήσουμε με ουσιαστική αίσθηση του επείγοντος. Η ανικανότητα να συνεργαστούμε σε μια τέτοια έκτακτη ανάγκη σε κάνει να αναρωτιέσαι αν θα επιτευχθεί ποτέ η ανάγκη να δοθεί υψηλή προτεραιότητα για μια τεραστίως ενισχυμένη παγκόσμια ικανότητα αναγνώρισης και αντίδρασης σε υγειονομικές απειλές.

Δεδομένης αυτής της αποτυχίας να δοθεί το σήμα, είναι αδύνατον να φανταστούμε πως θα κάνουμε τίποτα περισσότερο από το να παίζουμε με τα δάχτυλά μας, την ώρα που ο πλανήτης καίγεται. Στο θέμα του κλίματος, η πρόκληση είναι πιο απομακρυσμένη, οι απαιτούμενες αλλαγές στη συμπεριφορά πολύ μεγαλύτερες και η αναγκαία συνεργασία πιο δύσκολη. Θα χαιρόμουν ιδιαίτερα αν η COP26, η σύνοδος που θα πραγματοποιηθεί τον Νοέμβριο στη Γλασκόβη, αποδείξει πως έχω λάθος. Επίσης, θα με εξέπληττε. Η Yellen σημείωσε το γεγονός πως οι ΗΠΑ θα παράσχουν μέχρι το 2024 ετήσια χρηματοδότηση ύψους 5,7 δισ. δολαρίων για το κλίμα στις αναπτυσσόμενες χώρες. Ωστόσο, στο πλαίσιο τόσο της ανάγκης όσο και του χρήματος που δαπανάται στο εσωτερικό, πρόκειται για μια στατιστική έκφραση του σφάλματος.

Είτε μας αρέσει είτε όχι -είναι ξεκάθαρο πως δεν μας αρέσει-, έχουμε δημιουργήσει έναν παγκόσμιο πολιτισμό. Συνορεύουμε όλοι ο ένας με τον άλλον και επηρεάζουμε όλοι ο ένας τον άλλον. Μπορεί να θέλουμε να συνεχίσουμε τον φυλετικό μας τρόπο. Πράγματι, κοιτάζοντας τις σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας, είναι προφανές πως αυτό θέλουμε. Αλλά δεν θα είναι αποτελεσματικό. Ζούμε σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, σε έναν μοιρασμένο πλανήτη. Είμαστε ικανοί να ενεργούμε ενάντια στις επιπτώσεις; Αυτό είναι το μεγαλύτερο ερώτημα του 21ου αιώνα. Και η απάντηση φοβάμαι πως είναι «όχι».

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation