Γιατί οι σκληροί καπιταλιστές πρέπει να θέλουν φόρο επί του πλούτου

Είσαι ένας επιτυχημένος καπιταλιστής και υπερηφανεύεσαι πως πλούτισες επενδύοντας τα κεφάλαιά σου καλύτερα από τους περισσότερους. Έχεις επίσης αρκετή πολιτική αντίληψη, ώστε να καταλάβεις προς τα πού φυσάει ο άνεμος: όχι απαραίτητα προς την κατεύθυνση που σε συμφέρει. Άρα συμφωνείς πως κάτι πρέπει να αλλάξει, για να μπορέσει η οικονομία να λειτουργεί για όλους ή τουλάχιστον έτσι ώστε να μην προκληθούν εξεγέρσεις.

Ποια αλλαγή θα πρέπει να στηρίξεις; Παραδόξως, ίσως θελήσεις να συμφωνήσεις σε έναν φόρο καθαρού πλούτου.

Φαίνεται βέβαιο πως το φορολογικό βάρος επί των κατόχων κεφαλαίου πρόκειται να αυξηθεί. Η αποφασιστικότητα να δαπανηθούν περισσότερα για δημόσιες υπηρεσίες και επενδύσεις βρίσκεται στο ισχυρότερο σημείο πολλών δεκαετιών. Το ίδιο και η αίσθηση πως όταν ο κεφαλαιακός πλούτος έχει αυξηθεί ταχύτερα απ’ ό,τι τα εισοδήματα (ο λόγος του πλούτου προς το ΑΕΠ έχει διπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1980), η σχετική συμβολή στον δημόσιο κορβανά πρέπει να ακολουθεί την ίδια πορεία.

Αυτό το μεταβαλλόμενο πολιτικό κλίμα είναι μια τάση στην οποία αδίκως θα αντισταθούν οι κάτοχοι κεφαλαίου. Αντιθέτως, θα πρέπει να πιέσουν για τη μορφή φορολόγησης που είναι καλύτερη και για αυτούς αλλά και για τον ίδιο τον καπιταλισμό. Ένας προοδευτικός φόρος καθαρού πλούτου είναι μια ετήσια εισφορά επί της καθαρής αξίας των φορολογούμενων -των συνολικών περιουσιακών στοιχείων τους μείον των χρεών τους-, που καταβάλλεται με αυξανόμενο συντελεστή πάνω από ένα αφορολόγητο όριο.

Λίγες μόνο χώρες τον διαθέτουν, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τις πιο επιτυχημένες οικονομίες του κόσμου, όπως η Ελβετία και η Νορβηγία. Στις ΗΠΑ, ο φόρος πλούτου τέθηκε ως προτεραιότητα από την Elizabeth Warren κα τον Bernie Sanders, τους δύο πιο αριστερούς υποψήφιους των προηγούμενων προεδρικών εκλογών. Μέχρι στιγμής, η προθυμία της κυβέρνησης Biden να αυξήσει τους φόρους δεν αποκαλύπτει κάποια διάθεση για να εξεταστεί ένας τέτοιος φόρος. Οι επιτυχημένοι καπιταλιστές θα πρέπει να ελπίζουν πως αυτό θα αλλάξει.

Όλες οι χώρες ήδη φορολογούν την κατοχή πλούτου. Σπανίως όμως το κάνουν σε τακτική επαναλαμβανόμενη βάση. Αντιθέτως, επιβάλλουν τέλη σε περιουσιακά στοιχεία, όταν αυτά ανταλλάσσονται από μια μορφή σε μια άλλη, όπως με τον φόρο κεφαλαιακών κερδών επί της υλοποίησης και τον φόρο χαρτοσήμου επί των συναλλαγών, ή όταν μεταφέρονται από έναν άνθρωπο σε έναν άλλον όπως στην περίπτωση κληρονομιάς και του φόρου δωρεών. Επιπλέον, όλες οι χώρες επιβάλλουν επαναλαμβανόμενους φόρους στον πλούτο υπό τη μορφή του real estate.

Όλα αυτά κάνουν τον καπιταλισμό να είναι λιγότερο αποτελεσματικός. Η φορολόγηση του πλούτου μόνο κατά τη διάρκεια συναλλαγών επιβραβεύει τον αποθησαυρισμό αντί για τη χρήση ή αναδιανομή κεφαλαίου σε οτιδήποτε μπορεί να θεωρούν οι καπιταλιστές ότι είναι η πιο παραγωγική χρήση. Αποθαρρύνει επίσης το πέρασμα του πλούτου στις νεότερες γενιές, στη χρονική στιγμή που μπορούν να τον αξιοποιήσουν καλύτερα.

Τα κίνητρα που δημιούργησαν οι υφιστάμενοι φόροι πλούτου δεν είναι απλώς ανεπαρκή. Ορισμένα είναι ξεκάθαρα διεστραμμένα. Οι φόροι κληρονομιάς και δώρων ουσιαστικά επιβάλλουν ένα ελαφρύτερο βάρος στα περιουσιακά στοιχεία αυτών που ζουν περισσότερο ή που συσσωρεύουν τον πλούτο τους περισσότερο απ’ ό,τι αυτών που πεθαίνουν νωρίτερα ή που τον μεταβιβάζουν ταχύτερα. Οι φόροι ακινήτων επιβάλλονται στον μεικτό κεφαλαιακό πλούτο. Ετσι κάποιος με ενυπόθηκο δάνειο 90% πληρώνει το ίδιο όπως κάποιος που κατέχει την ίδια περιουσία κατευθείαν και είναι δέκα φορές πιο πλούσιος.

Ο φόρος κεφαλαιακών κερδών τιμωρεί αυτούς που κάνουν τις καλύτερες επενδυτικές επιλογές, φορολογώντας μόνο τη σταδιακά αυξανόμενη ανάπτυξη του πλούτου και δίνοντας φοροαπαλλαγές για τις απώλειες. Αγνοεί επίσης πως η δυνατότητα πληρωμής φόρου εξαρτάται από όσα έχει συνολικά το άτομο και όχι από το ποσό με το οποίο αυξάνονται αυτά που έχει. Πολύ απλά, ένα τέτοιο καθεστώς αναδιανέμει από τους εκατομμυριούχους που κάνουν καλές επενδύσεις, στους δισεκατομμυριούχους που κάνουν κακές επενδύσεις. Ένας φόρος καθαρού πλούτου θα έκανε το αντίθετο.

Ένας φόρος καθαρού πλούτου συγκρίνεται επίσης ευνοϊκά έναντι των φόρων επί της ροής εισοδήματος από τα κεφάλαια -εταιρικά κέρδη, μερίσματα και έσοδα από τόκους. Το κοινό τους σημείο είναι πως όσο περισσότερο κερδίζεις επενδύοντας ένα δεδομένο ποσό κεφαλαίου τόσο περισσότερα πληρώνεις σε φόρους. Και πάλι, αν επενδύσεις κακά ένα δισεκατομμύριο, μπορεί να φορολογηθείς λιγότερο απ’ ό,τι αν επενδύσεις ένα εκατομμύριο πολύ καλά.

Με έναν φόρο καθαρού πλούτου, το φορολογικό βάρος είναι ανεξάρτητο της απόδοσης. Εξυπακούεται πως οι πιο επιτυχημένοι επενδυτές θα κρατήσουν περισσότερα από τις αποδόσεις τους και θα δουν τα κεφάλαιά τους να συγκεντρώνονται ταχύτερα. Αυτή είναι η φορολογική εκδοχή της παραβολής των ταλάντων της Καινής Διαθήκης.

Με την πάροδο του χρόνου, αυτό θα βάλει περισσότερα από τα κεφάλαια της οικονομίας στα χέρια αυτών που τα κατανέμουν καλά. Το μοντέλο επιβραβεύει την επιτυχία και ενισχύει τη δυνατότητα του καπιταλισμού για δημιουργική καταστροφή. Ένας φόρος πλούτου που είναι προοδευτικός, με την πάροδο του χρόνου, θα στήριζε την ανάπτυξη του λιγότερο συγκεντρωμένου πλούτου -πιο μικρές αλλά συχνά πιο καλά επενδεδυμένες περιουσίες.

Το αποτέλεσμα είναι πως μεταξύ όλων των τρόπων για να φορολογηθεί το κεφάλαιο, ένας προοδευτικός φόρος καθαρού πλούτου είναι το πιο φιλικό προς τον καπιταλισμό καθεστώς, καθώς και το πιο υποστηρικτικό μιας δημοκρατίας με ιδιοκτησία ακινήτων. Και αυτό, οπωσδήποτε, είναι το κοινωνικό μοντέλο που ταιριάζει καλύτερα στους καπιταλιστές μακροπρόθεσμα -ακόμα και αυτούς που είναι κροίσοι αλλά κάνουν κακές επενδύσεις, τους οποίους ο φόρος πλούτου θα έπληττε περισσότερο.

© The Financial Times Limited 2021. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation