Η Ευρώπη πρέπει να συνταχθεί με ΗΠΑ ενάντια στην Κίνα

Στην «κληρονομιά» που αφήνει πίσω της η κυβέρνηση του Donald Trump είναι και μια μόνιμη ανησυχία στους συμμάχους των ΗΠΑ πως θα σύρει τη δύση σε μια αχρείαστη σύγκρουση με την Κίνα. Η επιθετικότητα του προέδρου βοήθησε αυτούς που υποστηρίζουν πως, εκεί που οι ΗΠΑ βλέπουν έναν γεωπολιτικό αντίπαλο, οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να επικεντρωθούν στις οικονομικές ευκαιρίες. Αντί να πάρει τη μία ή την άλλη πλευρά, η ΕΕ θα πρέπει να παίξει τον ρόλο του μεσολαβητή.

Οι φόβοι της Ευρώπης, που αμβλύνονται εν μέρει μόνο από την εκλογική νίκη του Joe Biden, είναι ταυτόχρονα και κατανοητοί αλλά και επικίνδυνα λανθασμένοι. Αντιστρέφει την πραγματική ισορροπία της απειλής για τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Στον βαθμό που ο πρόεδρος Xi Jinping θέλει η Κίνα να κυβερνήσει τον κόσμο, η πρόκληση για τις ΗΠΑ είναι σοβαρή. Αλλά για την ΕΕ, ο κίνδυνος είναι υπαρξιακός.

Οι ΗΠΑ γνωρίζουν πώς να παίξουν το παιχνίδι των μεγάλων δυνάμεων. Οικονομικά και στρατιωτικά είναι καλά εξοπλισμένη για να το κάνει, τουλάχιστον για τα επόμενα 20 χρόνια. Όπως το Πεκίνο, έτσι και η Ουάσινγκτον προστατεύει την εθνική της κυριαρχία έναντι της εισβολής διεθνών κανόνων. Η Ευρώπη είναι η παράξενη της υπόθεσης. Η ΕΕ είναι αυτό που οι πολιτικοί επιστήμονες αποκαλούν μια «κανονιστική» δύναμη: ασκεί ηγεσία δια του παραδείγματος. Δεν θα επιβιώσει σε έναν κόσμο σχεδιασμένο από το Πεκίνο, όπου οι πολύτιμοι κανόνες αντικαθίστανται από τη βούληση του ισχυρού.

Είναι σύνηθες το λάθος να θεωρείται πως οι γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Κίνας περιορίζονται στην ηγεμονία στον δυτικό Ειρηνικό. Για το Πεκίνο, η οικονομική επιρροή και η εξουσία του κινεζικού κράτους είναι αδιαίρετα. Η πρωτοβουλία «Μία Ζώνη Ένας Δρόμος» στοχεύει να συρρικνώσει την απόσταση μεταξύ της Ασίας και της Ευρώπης. Ο στρατηγικός στόχος είναι να καταστεί η Κίνα η δεσπόζουσα δύναμη στην Ευρασία.

Παραδόξως, ο κ. Xi φαίνεται πως κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί τελευταία για να απογοητεύσει όλους εκείνους που εξακολουθούν να υποστηρίζουν πως η Κίνα θα σεβαστεί τη φιλελεύθερη διεθνή τάξη. Το «τραγούδι» αυτού του καθεστώτος έχει καταλήξει να είναι μια πομπώδης περιφρόνηση των «δυτικών» κανόνων και μιας μελετημένης επιθετικότητας έναντι των υποτιθέμενων αντιπάλων.

Η Αυστραλία τόλμησε να υποστηρίξει μια ανεξάρτητη έρευνα για το ξέσπασμα της Covid-19 και τώρα βρέθηκε να δέχεται μια συνεχή οικονομική επίθεση. Η φυλάκιση από τον Καναδά της CEO της Huawei Meng Wanzhou ως απάντηση σε αίτημα έκδοσης από τις αμερικανικές αρχές, «απαντήθηκε» με τη σύλληψη δυο Καναδών πολιτών με την κατηγορία της υποτιθέμενης κατασκοπείας. Η κυβέρνηση της Ταϊβάν που τάσσεται υπέρ της ανεξαρτησίας, απειλείται με επανένωση δια της βίας. Τα «αναμμένα κάρβουνα» της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ έχουν κατασβεστεί. Οι ψαρόβαρκες των Βιετναμένζων παρενοχλούνται στη Νότια Σινική Θάλασσα.

Ο Gui Congyou, πρέσβης της Κίνας στη Σουηδία, συνόψισε την προσέγγιση στα τέλη του περασμένου έτους: «Κερνάμε τους φίλους μας καλό κρασί. Αλλά για τους εχθρούς μας έχουμε καραμπίνες». Η οργή του εκφράστηκε μετά την απόφαση Σουηδών συγγραφέων να τιμήσουν τον Gui Minhai, τον Σουηδό εκδότη με έδρα το Χονγκ Κονγκ, που συχνά φυλακίζεται στην Κίνα.

Ο κοινός παρονομαστής είναι η περιφρόνηση των διεθνών κανόνων και των ελευθεριών που συντηρούν τις δημοκρατίες. Οι κυρώσεις στις εισαγωγές από την Αυστραλία, η απόρριψη μιας στηριζόμενης από τον ΟΗΕ δικαστικής απόφασης υπέρ των Φιλιππίνων αναφορικά με τα θαλάσσια όρια, και η εκδικητική σύλληψη ξένων πολιτών, είναι η «καραμπίνα» του κ. Gui. Σκεφτείτε οτιδήποτε μπορεί να ονομαστεί δυτική ή ευρωπαϊκή αξία, και το Πεκίνο την έχει βάλει στο στόχαστρο.

Για να είμαστε δίκαιοι, οι Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν γίνει πιο επιφυλακτικές. Η Κίνα έχει πλέον χαρακτηριστεί από την ΕΕ ως στρατηγικός ανταγωνιστής καθώς και εταίρος στην παγκόσμια συνεργασία. Η κινεζική Huawei αντιμετωπίζει περιορισμούς στη δημιουργία νέων ψηφιακών δικτύων 5G. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει σχεδόν εγκαταλείψει την πολιτική των φιλοφρονήσεων που επεδίωκε η κυβέρνηση του David Cameron.

Υπάρχει επίσης μια αναγνώριση στις Βρυξέλλες πως η εκλογή του κ. Biden παρέχει μια ευκαιρία για να παρουσιαστεί μια συνεκτική δυτική προσέγγιση. Οι απόψεις του εκλεγμένου προέδρου για την Κίνα μπορεί να είναι σκληρές, αλλά είναι επίσης λογικές. Προσχέδιο εγγράφου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προτείνει οι διατλαντικές διαφορές να διευθετηθούν μέσω μιας νέας «παγκόσμιας συμμαχίας» που θα επαναβεβαιώνει τις δυτικές αξίες έναντι των «αυταρχικών δυνάμεων» και των «κλειστών οικονομιών».

Το συστατικό που λείπει είναι η προθυμία για παραδοχή της γεωπολιτικής σύγκρουσης με το Πεκίνο και των προσπαθειών της Κίνας να διαιρέσει και να βασιλεύσει μέσω της ομάδας συνεργασίας «17+1» που ιδρύθηκε για να διαμορφώσει τις σχέσεις της με ανατολικές κυρίως και κεντρικές ευρωπαϊκές χώρες. Η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel συνεχίζει επιφανώς να είναι μεταξύ αυτών που είναι απρόθυμοι να εγκαταλείψουν την ιδέα πως τα οικονομικά και η γεωπολιτική μπορούν να διαχωριστούν με τάξη.

Τα παγκόσμια ζητήματα όπως η πανδημία και η κλιματική αλλαγή απαραιτήτως απαιτούν τη συνεργασία με την Κίνα. Δεν έχει κανένας να κερδίσει τίποτα με το να ορμήσει σε έναν νέο «ψυχρό πόλεμο». Αλλά η συνεργασία δεν μπορεί να είναι σε βάρος μιας ξεκάθαρης κατανόησης των φιλοδοξιών και μεθόδων του Πεκίνου. Η Ευρώπη θα πρέπει να επιλέξει με ποια πλευρά θα ταχθεί.

© The Financial Times Limited 2020. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation