Η Ευρώπη δέσμια του... αναλογικού τρόπου σκέψης

Το κυρίαρχο αίσθημα στη σύγχρονη Ευρώπη είναι το άγχος. Η καθοριστική της ανάγκη είναι η προστασία. Και το καθοριστικό χαρακτηριστικό του συλλογικού τρόπου σκέψεις της είναι ο εφησυχασμός.

Στη λευκή βίβλο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφορικά με την τεχνητή νοημοσύνη (Α.Ι), τα τρία αυτά στοιχεία συγκεντρώνονται με σχεδόν κωμικό τρόπο: ο φόβος για ένα υψηλής τεχνολογίας ψηφιακό μέλλον, η ανάγκη για προστασία από αυτό το μέλλον και ο εφησυχασμός που είναι εγγενής στην πεποίθηση πως η λύση είναι η ρύθμιση. Ο φόβος και ο εφησυχασμός διαπνέουν επίσης την εξωτερική πολιτική και τη στρατηγική ασφάλειας της ΕΕ, που φαίνεται πως εξαρτάται από τη μη επανεκλογή του Donald Trump στην προεδρία των ΗΠΑ.

Δεν με εξέπληξε που η λευκή βίβλος της ΕΕ για την ΑΙ επικεντρώνεται κυρίως στη ρύθμιση. Αυτό, όμως, που βρήκα σοκαριστικό, είναι το πώς η επιτροπή υποβαθμίζει τη έκταση στην οποία ΗΠΑ και Κίνα κυριαρχούν στην αγορά. Η ΕΕ χρησιμοποιεί δεδομένα από το 2016, όμως το χάσμα έχει αυξηθεί δραματικά από τότε. Ο δείκτης ΑΙ του Πανεπιστημίου Stanford δείχνει πως οι ΗΠΑ και η Κίνα αντιπροσωπεύουν σχεδόν όλες τις επενδύσεις παγκοσμίως στην τεχνητή νοημοσύνη. Οι μόνες άλλες δυο χώρες με ουσιαστικές επενδύσεις στην τεχνολογία είναι το Ηνωμένο Βασίλειο και το Ισραήλ.

Ο Guntram Wolff, διευθυντής του think tank Bruegel στις Βρυξέλλες, σημειώνει πως οι ΗΠΑ και η Κίνα μαζί αντιπροσωπεύουν το 85% των αιτήσεων για πατέντες ΑΙ. H ΕΕ απλά δεν είναι παίκτης στον τομέα αυτόν. Οποιαδήποτε έξυπνη στρατηγική θα έπρεπε να ξεκινήσει από την συνειδητοποίηση του γεγονότος αυτού, και όχι με αερολογίες περί «οικοσυστημάτων εμπιστοσύνης».

Η μόνη ευρωπαϊκή χώρα με κάποια ουσιαστική παρουσία στην τεχνητή νοημοσύνη είναι το Ηνωμένο Βασίλειο. Το Ηνωμένο Βασίλειο ξεπερνά τις δαπάνες των ΗΠΑ σε κατά κεφαλήν βάση στη μαθηματική έρευνα.

Η απουσία της ΕΕ στην ΑΙ είναι κατ’ επιλογήν και όχι εξ ανάγκης. Η ΕΕ θα μπορούσε να είχε δημιουργήσει δική της εξειδικευμένη αγορά. Η Γαλλία και η Γερμανία εξακολουθούν να έχουν μερικούς από τους καλύτερους μαθηματικούς και μηχανικούς στον κόσμο. Αλλά έχουν εισβάλει τα πολιτικά. Η ΕΕ έχει επιλέξει να βάλει σε προτεραιότητα την προστασία των δεδομένων, έναντι των επενδύσεων σε ΑΙ. Η λευκή βίβλος της Κομισιόν εξαιρεί επίσης την άμυνα από την αποστολή της, μια από τις σημαντικότερες εφαρμογές της ΑΙ.

Η ΕΕ δεν είναι παίκτης στη στρατιωτική τεχνητή νοημοσύνη. Η Κίνα κατάρτισε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ΑΙ το 2017, την οποία παρακολουθούν στενά η Ρωσία και οι ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη χρησιμοποιήσει τεχνολογία ΑΙ στο Ιράκ και στη Συρία. Έτσι, η διάχυση από τον αμυντικό προς τον πολιτικό τομέα θα ωφελήσει εταιρείες στις ΗΠΑ και στην Κίνα, αλλά όχι στην ΕΕ.

Στην ευρωπαϊκή συζήτηση περί τεχνολογίας, ο αναλογικός τρόπος σκέψης εξακολουθεί να κυριαρχεί. Θυμάμαι όταν ένας Γερμανός κατασκευαστής τη δεκαετία του 1990 κατέληξε να κάνει την πιο προηγμένη αναβάθμιση στις αναλογικές τηλεπικοινωνίες, σε μια εποχή που ήδη εξελίσσονταν η ψηφιοποίηση.

Την ίδια δεκαετία, η Γερμανία και η Γαλλία στήριξαν έναν κοινό αναλογικό πρότυπο για μια υψηλής ευκρίνειας τηλεόραση, μια τεχνολογία που ευτυχώς ποτέ δεν είδε το φως της μέρας. Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες άργησαν να εισέλθουν στην αγορά των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, και διαθέτουν ελάχιστη τεχνογνωσία επί των συστημάτων που βασίζονται στην ΑΙ. Η απώλεια καινοτομίας της Ευρώπης σχετίζεται στενά με το τέλος της αναλογικής εποχής, και της αλλαγής των πολιτικών προτιμήσεων.

Η ψηφιακή επανάσταση ξεκίνησε τον περασμένο αιώνα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής της επίπτωσης δεν το έχουμε δει ακόμα. Μια αυξανόμενη αναλογία του εμπορίου από τώρα μέχρι το τέλος του αιώνα, θα γίνεται με data. Η έγκαιρη παγκόσμια αλυσίδα προμήθειας αγαθών είναι το καθοριστικό χαρακτηριστικό της παγκοσμιοποίησης των αρχών του 21ου αιώνα. Όμως οι εξελίξεις στην εκτύπωση 3D θα καταστήσουν εφικτή την παραγωγή σε πιο τοπικό επίπεδο, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για μεταφορά εξαρτημάτων και αγαθών διασυνοριακά.

Όταν εμπορεύεσαι data, τότε η γεωγραφική εγγύτητα γίνεται άσχετη. Οι ρυθμίσεις μετατρέπονται σε έναν αλγόριθμο. Η ιδέα της ΕΕ ως της παγκόσμιας ρυθμιστικής αρχής θα εξαρτηθεί από την τεχνολογία και όχι από την πρόοδο.

Ο συνδυασμός του φόβου, του προστατευτισμού και του εφησυχασμού είναι και το χαρακτηριστικό της διαπραγματευτικής θέσης της ΕΕ για το Brexit. Λυπάται για το Brexit, φοβάται τον αθέμιτο ανταγωνισμό και εφησυχάζει αναφορικά με την προοπτική το Ηνωμένο Βασίλειο να δημιουργήσει εξειδικευμένες αγορές που έχει αφήσει κενές η ΕΕ, όπως η τεχνητή νοημοσύνη.

Η αύξηση στη μαθηματική έρευνα μπορεί να αποτελεί ένδειξη μιας νέας βιομηχανικής πολιτικής βασισμένης στην ΑΙ, το περίγραμμα της οποίας δεν έχει ακόμα φανεί. Εκτιμώ πως η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου θα απαγκιστρωθεί από τους νόμους της ΕΕ για την προστασία δεδομένων. Η Google είπε την περασμένη εβδομάδα πως θα μεταφέρει τα δεδομένα των βρετανών πελατών της από την Ιρλανδία στις ΗΠΑ.

Ίσως η εταιρεία σκοπεύει να εκμεταλλευτεί εμπορικές ευκαιρίες που θα μπορούσαν να προκύψουν από ένα πιο φιλελεύθερο καθεστώς για την προστασία των δεδομένων. Εκτιμώ πως η προστασία των δεδομένων θα γίνει ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα της διμερούς σχέσης ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου.

H ανεπίλυτη πρόκληση της ΕΕ είναι να κατανοήσει τις βαθιές συνέπειες της ψηφιακής εποχής, τι σημαίνουν για την οικονομική πολιτική, την άμυνα και την ασφάλεια, και για το πώς το ίδιο το μπλοκ θα πρέπει να λειτουργεί. Δεν υπάρχει χρόνος για αυτούς που ζουν στο παρελθόν.

© The Financial Times Limited 2020. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation