Όταν ήμουν δεκαέξι χρονών έγινα μέλος των νεαρών σοσιαλιστών, της νεολαίας του Εργατικού Κόμματος. Στήριζα τον αρχηγό, Χιού Γκάιτσκελ, ο οποίος αντιμαχόταν το «Άρθρο 4» του καταστατικού του κόμματος που προέβλεπε την κρατικοποίηση των μέσων παραγωγής.
Στη συνέχεια ήρθα αντιμέτωπος με τη σκληροπυρηνική αριστερά ή τους «Τροτς», όπως τους λέγαμε, από τον Λέον Τρότσκι, έναν από τους αρχιτέκτονες της σοβιετικής επανάστασης, τον οποίο έβαλε να δολοφονήσουν ο Ιωσήφ Στάλιν. Τους αντιπαθούσα τότε. Τους αντιπαθώ και τώρα. Αμφισβητώ τη δέσμευσή τους στην ελευθερία και τη δημοκρατία.
Mε την ηγεσία του Τζέρεμι Κόρμπιν, η σκληροπυρηνική αριστερά ανέλαβε τον έλεγχο του Εργατικού Κόμματος. Ήταν μια αλλαγή τεράστιας και πιθανότατα μακροχρόνιας σημασίας. Οι Εργατικοί παραμένουν το κύριο αντιπολιτευόμενο κόμμα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σε κάποιο σημείο, είναι πιθανό να πάρουν την εξουσία. Μακάρι να μπορούσα να ευχηθώ να το κάνουν. Δεν μπορώ.
Η Τόρις αποτέλεσαν μια θλιβερή κυβέρνηση, από τη δημοσιονομική λιτότητα που εφάρμοσαν μετά την κρίση εις βάρος των πιο αδύναμων, μέχρι την ηλιθιότητα του Brexit. H επίδοση της οικονομίας ήταν απογοητευτική, ιδίως όσον αφορά την παραγωγικότητα. Η χώρα χρειάζεται μια αξιόπιστη αντιπολίτευση από τους Εργατικούς. Αλλά είμαι εξαιρετικά καχύποπτος για τους ανθρώπους που την ασκούν. Είναι πραγματικοί σοσιαλιστές και σαν τους περισσότερους σοσιαλιστές, τείνουν προς τον αυταρχισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Κόρμπιν θαύμαζε τον Ούγκο Τσάβεζ της Βενεζουέλας.
Ο τρόπος που σκέφτονται οι άνθρωποι αυτοί είναι πιο σημαντικός από το πρόγραμμά τους. Αλλά όπως υποστηρίζει το γράμμα 163 οικονομολόγων προς τους Financial Times θα έπρεπε να το εξετάσουμε και αυτό. Τι βλέπουμε; Επαναστατικές φιλοδοξίες: τεράστιες αυξήσεις στις δημόσιες δαπάνες και ριζική αναδιάρθρωση της οικονομίας, με ένα δίκτυο νέων επενδυτικών τραπεζών, κρατικοποιήσεις, μεταφορές μετοχών στους εργαζομένους, μεγαλύτερο ρόλο των εργατικών συνδικάτων και υψηλότερη φορολόγηση του κεφαλαίου.
Tα δημοσιονομικά σχέδια θα ανέβαζαν τον λόγο των δημόσιων δαπανών προς το ΑΕΠ από το 40% κοντά στο 46%. Αυτό θα το τοποθετούσε υψηλότερα από αυτό της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Αλλά η ταχύτητα με την οποία θα συνέβαινε δεν θα επέτρεπε να ξοδευτούν τα χρήματα με συνετό τρόπο.
Ένα ερώτημα είναι κατά πόσον θα εφαρμοστούν ποτέ οι προβλεπόμενες αυξήσεις φόρων. O αριστεριστής δημοσιογράφος Πολ Μέισον υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση του Εργατικού Κόμματος θα μπορούσε να αναγκάσει τους καπιταλιστές να πληρώσουν. Πρόκειται για την ακραία εκδοχή του «σοσιαλισμού σε μια χώρα». H απόπειρα πιθανότατα θα αποτύχει, δημιουργώντας τεράστια δημοσιονομικά ελλείμματα.
Κάποια από τα χρήματα, γνωρίζουμε, ότι θα ξοδεύονταν με λάθος τρόπο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατάργηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια, η οποία, όπως έχει επισημάνει ο Πολ Τζόνσον του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Mελετών (IFS), θα ήταν «ένα ακριβό δώρο στους καλύτερα αμειβόμενους αποφοίτους».
Δύο άλλες ακριβές υποσχέσεις είναι η απόφαση για το πάγωμα του ορίου συνταξιοδότησης στα 66 έτη και η στήριξη των γυναικών οι οποίες επηρεάζονται από την άνοδο του ορίου συνταξιοδότησης.
Ένα ακόμα μεγαλύτερο ερώτημα αφορά τη δυνατότητα να επιτευχθούν οι τεράστιες προβλεπόμενες αυξήσεις δαπανών, ιδίως στην πράσινη οικονομία.
Oι Εργατικοί υπόσχονται ένα «ενεργειακό σύστημα μηδενικών ρύπων ως τη δεκαετία του 2030». Είναι ελάχιστα πιθανό. Το κυριότερο, δεν έχει σχέση με τη διάσωση του πλανήτη, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο παράγει το 1,2% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το ερώτημα είναι μάλλον πως η Βρετανία μπορεί να βοηθήσει να επιτευχθεί μια παγκόσμια λύση.
Μια άλλη ανησυχία αφορά την επιστροφή στις κρατικοποιήσεις. Θυμάμαι τις κρατικοποιημένες βιομηχανίες τη δεκαετία του 1970. Η σκέψη μιας βρετανικής σιδηροδρομικής εταιρείας ή ενός εθνικού μονοπωλίου στα ευρυζωνικά δίκτυα μoυ δημιουργεί κακό προαίσθημα. Toύτο είναι στενά συνδεδεμένο με ένα από τα τυφλά σημεία των Εργατικών. Η μόνη αναφορά του μανιφέστου στην πολιτική ανταγωνισμού είναι ότι: «θα δώσουμε στους εργαζομένους φωνή σε δημόσια σώματα όπως η Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών». Τούτο λέει πολλά.
Ένα θέμα που θίγει το γράμμα των οικονομολόγων είναι η ανάγκη να υπερνικηθεί η «διστακτικότητα του ιδιωτικού τομέα» να επενδύσει. Τούτο είναι πράγματι πολύ κρίσιμο. Αλλά είναι πιθανό ιδιωτικά κεφάλαια, και ιδίως ξένα ιδιωτικά κεφάλαια, στα οποία βασίζεται τόσο πολύ το Ηνωμένο Βασίλειο, να σπεύσουν να επενδύσουν σε μια χώρα η οποία σκοπεύει να αυξήσει τους φόρους τους, να δημεύσει περιουσιακά τους στοιχεία και να τοποθετήσει εργαζομένους στα διοικητικά τους συμβούλια; Eίναι πιο πιθανό να τραπούν σε φυγή. Το μανιφέστο δεν περιλαμβάνει ούτε μια θετική αναφορά για τη λέξη «κέρδος». Δεν θα παρατηρήσουν οι επιχειρήσεις αυτήν την τόσο επιθετική συμπεριφορά;
Σε μια οικονομία με χαμηλή ανεργία και έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών κοντά στο 3,5% του ΑΕΠ, αυτό το εξαιρετικά επεκτατικό και επαναστατικό πρόγραμμα πιθανότατα θα οδηγήσει σε φυγή κεφαλαίων και κατάρρευση του νομίσματος.
H Tράπεζα της Αγγλίας ίσως δεχθεί παρεμβάσεις για να μην αυξήσει τα επιτόκια. Αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα να εκτιναχτεί ο πληθωρισμός και να επιβληθούν νομισματικοί έλεγχοι. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα έβγαινε τότε από το κλαμπ των αναπτυγμένων οικονομιών.
Σημαίνει αυτό ότι μου αρέσουν οι Τόρις; Καθόλου. Το πρόγραμμα των Εργατικών για το Brexit – επαναδιαπραγμάτευση και νέο δημοψήφισμα – είναι πολύ πιο ελκυστικό από τις τρέλες του Μπόρις Τζόνσον.
Αλλά εμπιστεύομαι τη χώρα μου στους Εργατικούς του κ. Κόρμπιν; Όχι. Χρειαζόμαστε απεγνωσμένα μια μεταρρυθμιστική κυβέρνηση.
Και αυτή δεν είναι.
© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation