Το καθεστώς Ασαντ μεγάλος νικητής της τουρκικής επίθεσης

Μια εβδομάδα αφότου η Τουρκία εξαπέλυσε σκληρή στρατιωτική επίθεση στη βορειοανατολική Συρία, το καθεστώς Ασαντ, που η Αγκυρα προσπάθησε να βοηθήσει να ανατραπεί, αναδύεται ως ένας από τους μεγαλύτερους κερδισμένους.

Τη Δευτέρα στρατιώτες του προέδρου Μπασάρ Αλ Ασαντ επέστρεψαν στην περιοχή που το καθεστώς εγκατέλειψε πριν από επτά χρόνια, καθώς προηγουμένως, η στοχοποίηση των Κούρδων μαχητών από την επίθεση της Τουρκίας τούς ανάγκασε να κλείσουν συμφωνία με τη Δαμασκό. Αυτό σημαίνει ότι άνοιξε η πόρτα ώστε η κυβέρνηση δυνητικά να ανακτήσει τον έλεγχο μιας ακόμα πλούσιας σε πετρέλαιο περιοχής της χώρας και να συνεταιριστεί με την, κατά κύριο λόγο κουρδική, SDF που οπλίστηκε και εκπαιδεύτηκε από την Ουάσιγκτον.

Η ταχεία εξέλιξη των γεγονότων αίφνης επαναχάραξε τις γραμμές ελέγχου στα στρατηγικής σημασίας σύνορα Συρίας-Τουρκίας. Η συμφωνία του SDF με το καθεστώς Ασαντ ανακοινώθηκε την Κυριακή, ώρες αφότου οι ΗΠΑ δήλωσαν ότι αποσύρουν τις εναπομείνασες δυνάμεις τους από τη Συρία, σε μια κίνηση που οι αναλυτές λένε ότι θα ικανοποιήσει τη Ρωσία και το Ιράν, οι οποίες στηρίζουν τη Δαμασκό, αλλά θα αναστατώσει την Αγκυρα που επί μακρόν στήριξε μαχητές που αντιμάχονται τον Ασαντ.

«Οι άνθρωποι στη Δαμασκό πανηγυρίζουν», δήλωσε ο Εμίλ Χοκαϊέμ του think tank «International Institute for Strategic Studies».

«Δεν είναι απλά μια καθαρή νίκη για το καθεστώς, είναι μια τεράστια νίκη».

Το SDF, του οποίου στυλοβάτης είναι οι Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), θεωρείται από την Τουρκία «τρομοκρατική οργάνωση» και έως τώρα προστατευόταν από Αμερικανούς στρατιώτες έναντι της απειλής τουρκικής επίθεσης. Χωρίς, όμως, την κάλυψη της Ουάσιγκτον, οι κουρδικές δυνάμεις στράφηκαν στη Μόσχα προκειμένου η τελευταία να βοηθήσει να υπάρξει συμφωνία με το καθεστώς. «Η επιλογή μεταξύ του να αμυνθούν μόνοι και να εξολοθρευτούν ή να συμβιβαστούν με το καθεστώς και τη Ρωσία ήταν ξεκάθαρη», είπε ο Ν. Χελίλ, διευθυντής του think tank «Κουρδικών Σπουδών» της Γερμανίας.

«Η χειρότερη συμφωνία είναι καλύτερη από να καταστραφούν οι περιοχές μας -τις οποίες προστατεύουμε για χρόνια και όπου υπάρχει ένα εκατομμύριο εκτοπισμένων Σύρων».

Η αποχώρηση των ΗΠΑ και η συμφωνία με τη Δαμασκό αλλάζει τα δεδομένα για τις ξένες δυνάμεις στο θέατρο του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, που βρίσκεται στον ένατο χρόνο.

Για τους συμμάχους των οποίων ηγούνται οι ΗΠΑ, οι οποίοι συνασπίστηκαν με τις κουρδικές δυνάμεις το 2016 για να πολεμήσουν τον ISIS που προωθούνταν στη βορειοανατολική Συρία, το χειρότερο σενάριο είναι μια αναγέννηση του ISIS. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι η εξτρεμιστική ισλαμική οργάνωση έχει ήδη αυξήσει τις επιθέσεις, επωφελούμενη από το χάος.

Ο Σαμ Χέλερ, αναλυτής στο International Crisis Group, υποστηρίζει ότι ο κίνδυνος τώρα είναι «μια άτακτη αλλαγή ελέγχου» στην περιοχή «από το SDF στο καθεστώς». Αν η παράδοση είναι ομαλή, οι κοιμώμενοι πυρήνες του ISIS ίσως δεν είναι σε θέση να κλιμακώσουν το αντάρτικο. Ωστόσο δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο το εάν η Δαμασκός μπορεί να χειριστεί φυλακές γεμάτες με ύποπτους για υποστήριξη του ISIS και τεράστια στρατόπεδα που στεγάζουν τις οικογένειές τους, εκατοντάδες εκ των οποίων είναι ξένοι.

Η ανάπτυξη του συριακού στρατού στα σύνορα δημιουργεί τεράστια αβεβαιότητα για την Τουρκία. Ο Ρ. Τ. Ερντογάν εμφανίζεται να έχει πετύχει τον στόχο του να ανακόψει τις προσπάθειες των κουρδικών δυνάμεων να εγκαταστήσουν ένα ημιαυτόνομο κράτος στην αυλή του.

Το σχέδιό του, όμως, να μετεγκαταστήσει εκατομμύρια πρόσφυγες στην περιοχή, για να κατευνάσει την τεράστια εσωτερική δυσαρέσκεια για τα 3,6 εκατομμύρια Σύρους που έχουν φτάσει στην Τουρκία, μέσω της δημιουργίας μιας ζώνης ασφαλείας μήκους 480 χιλιομέτρων, φαίνεται τώρα πως βρίσκεται σε κίνδυνο.

Ο Μ. Γιεσιλτάς, διευθυντής μελετών ασφαλείας στο Seta, ένα think tank που συνδέεται στενά με την τουρκική κυβέρνηση, δήλωσε πως είναι απίθανο η Τουρκία να ευνοεί τον εκ νέου έλεγχο της περιοχής από το συριακό καθεστώς, κάτι που θα ενισχύσει τα χαρτιά της Δαμασκού. Προβλέπει, όμως, ότι αυτό δεν θα ανακόψει τελείως την επίθεση του Ερντογάν, δεδομένης της «αποφασιστικότητας» του Τούρκου προέδρου και των περιορισμένων δυνατοτήτων των δυνάμεων του καθεστώτος.

Ο κος Ερντογάν τη Δευτέρα υποσχέθηκε να «συνεχίσει ό,τι ξεκίνησε» στην περιοχή.

Με βάση τη συμφωνία, δυνάμεις του καθεστώτος μόνο θα αμυνθούν κατά της περαιτέρω τουρκικής προέλασης στη Συρία, αντί να τερματίσουν τον έλεγχο που έχουν οι Κούρδοι, είπαν αξιωματούχοι του SDF. Προσέθεσαν ότι θα παραμείνουν οι κουρδικοί θεσμοί.

Μια πραγματική συνεννόηση μεταξύ των Κούρδων και του συριακού κράτους θα ανησυχήσει την Αγκυρα. Αξιωματούχοι προειδοποιούν για τον κίνδυνο να αντιγράψει ο Ασαντ τον πατέρα του, πρώην πρόεδρο Χαφέζ αλ Ασαντ, εξοπλίζοντας τους Κούρδους μαχητές κατά της Τουρκίας.

«Το συριακό καθεστώς θεωρεί την Τουρκία τον μεγαλύτερο υποστηρικτή της ένοπλης αντιπολίτευσης», είπε ο Β. Οζκάν, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Μαρμαρά. «Τα επόμενα χρόνια, Δαμασκός και Ασαντ ίσως τους χρησιμοποιήσουν [τους Κούρδους αντάρτες] ως εργαλείο κατά της Τουρκίας».

Ο Ασαντ, όμως, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα δεν θα τελειώσει μέχρι να επανακαταλάβει η Δαμασκός «κάθε χιλιοστό» της Συρίας. Και ενώ το SDF θα μπορούσε να παζαρέψει με περιοχές που περιλαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος από τον πετρελαϊκό πλούτο της χώρας, οι αναλυτές λένε ότι το καθεστώς έχει το πάνω χέρι στις διαπραγματεύσεις με τις κουρδικές δυνάμεις, δεδομένης της υφιστάμενης απειλής από την Αγκυρα.

Η Ρωσία βλέπει την τουρκική επίθεση ως μια ευκαιρία να επανατιμολογήσει τον ρόλο της ως διαμεσολαβητή ανάμεσα στο καθεστώτος του Ασαντ, το οποίο το Κρεμλίνο απλόχερα στήριξε μετά το 2016, και ομάδες που θέλει να καταστείλει η Δαμασκός.

Ενώ το Κρεμλίνο πρέπει να καλμάρει τον στρατηγικό σύμμαχό της, την Αγκυρα, και τη Δευτέρα απέρριψε ρητά υπονοούμενα ότι θα μπορούσε να μπει σε σύγκρουση με την Τουρκία, η συμφωνία Κούρδων - Δαμασκού αυξάνει την επιρροή της Μόσχας, καθώς η τελευταία πιέζει για μια μεταπολεμική πολιτική διευθέτηση.

Ο πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν επισκέφθηκε το Ριάντ τη Δευτέρα και το Αμπου Ντάμπι την Τρίτη και το Σάββατο κάλεσε να κληθεί εκ νέου η Συρία στο Αραβικό Συμβούλιο, μετά την αναστολή της συμμετοχής της το 2011.

Για πολλούς Σύρους στην περιοχή, που έχουν επιβιώσει από τον πολυετή εμφύλιο πόλεμο, η επιστροφή του Ασαντ δημιουργεί ανησυχία. Πολλοί απ’ όσους ζουν σε περιοχές που ελέγχει το SDF έχουν ανοικτά αντιταχθεί στο καθεστώς και κινδυνεύουν από το τρομακτικό σύστημα ασφαλείας του, ενώ οι άνδρες σε ηλικία στράτευσης θα μπορούσαν να επιστρατευτούν.

«Οι άνθρωποι ζουν σε κατάσταση στρες και με τον φόβο του τι θα επακολουθήσει», δήλωσε ένας δάσκαλος στην κατοικούμενη κατά πλειοψηφία από Αραβες Μανμπίτζ, εδώ και καιρό ένα κομβικό σημείο στον ανταγωνισμό για τον έλεγχο στα βορειοανατολικά. «Νομίζω ότι οι περισσότεροι τούς προτιμούν [υποστηριζόμενους από την Τουρκία αντάρτες που αντιτίθενται στον Ασαντ] έναντι του καθεστώτος».

Επιπλέον ρεπορτάζ από τον Asmaa al-Omar

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation