Το Blockchain και η λύση που αναζητά... πρόβλημα!

Το Blockchain θα καθιστούσε τις τράπεζες αδιάφορες και θα επέτρεπε στον κόσμο να «είναι ο καθένας η δική του τράπεζα». Στη συνέχεια, θα βοηθούσε αυτές τις ίδιες τράπεζες να εξοικονομήσουν δεκάδες δισεκατομμύρια δολαρίων ετησίως σε κόστη υποδομής, θα άλλαζε τον τρόπο με τον οποίο διεκπεραιώνουν τις συναλλαγές και θα δημιουργούσε νέες ροές εσόδων. Ορισμένοι, μάλιστα, ισχυρίστηκαν πως το Blockchain θα ήταν μεγαλύτερο και από το internet.

Όμως παρά τον μεγάλο ενθουσιασμό -και έναν ακόμα μεγαλύτερο αριθμό δελτίων Τύπου-, η τεχνολογία δεν έχει ανταποκριθεί στην υπόσχεσή της και υπάρχουν ενδείξεις πως όλος ο ντόρος αρχίζει να ατονεί.

Το Blockchain είναι η τεχνολογία που στηρίζει τα κρυπτονομίσματα όπως είναι το bitcoin. Ουσιαστικά είναι μια βάση δεδομένων (database) που καταγράφει και επεξεργάζεται συναλλαγές μέσω ενός κατανεμημένου δικτύου υπολογιστών, χωρίς την ανάγκη ύπαρξης μια κεντρικής οντότητας για την επιβεβαίωσή τους.

Σε διάφορες στιγμές από τότε που ξεκίνησε πριν από περισσότερο από δέκα χρόνια, οι λάτρες του έχουν υποστηρίξει πως το Βlockchain θα μπορούσε να αντικαταστήσει τις κεντρικές τράπεζες, να εξαλείψει τους ενδιάμεσους όπως οι οίκοι εκκαθάρισης και να γίνει η ραχοκοκαλιά των διασυνοριακών πληρωμών (και αυτό μόνο στην τραπεζική, καθώς οι ισχυρισμοί για το τι θα μπορούσε να κάνει εκτός χρηματοοικονομικού κλάδου είναι ακόμα πιο μεγαλεπίβολοι, με την τεχνολογία να υποτίθεται πως έχει δυνατότητα να θεραπεύσει τον καρκίνο και να φέρει την παγκόσμια ειρήνη).

Ο κλάδος των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών έχει ρίξει τεράστια χρηματικά ποσά στο Βlockchain, συνολικά περίπου 1,7 δισ. δολάρια ετησίως, σύμφωνα με την ερευνητική εταιρεία Greenwich Associates. Και όμως, μέχρι τώρα, πέραν του άγριου και ευμετάβλητου κόσμου των κρυπτονομισμάτων, το Βlockchain είχε ελάχιστη έως καμία ευδιάκριτη επίπτωση.  

Η Bundesbank της Γερμανίας πέρασε δυο χρόνια συνεργαζόμενη με το Deutsche Börse για τη δημιουργία πρωτοτύπων για τους διακανονισμούς  τίτλων που βασίζονται στο Βlockchain. Όμως νωρίτερα φέτος, ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας Γιενς Βάιντμαν δήλωσε πως «μέχρι στιγμής δεν υπάρχει πραγματική πρόοδος στην εφαρμογή».

Πέραν του Βlockchain, ο ευρύτερος κόσμος του fintech έχει αρχίσει να έχει πραγματική επίπτωση στον χρηματοοικονομικό κλάδο, αναγκάζοντας τράπεζες και άλλες εταιρείες να φέρουν την τεχνολογία τους -και ιδιαίτερα τις εμπειρίες των χρηστών τους- στον εικοστό πρώτο αιώνα.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του Βlockchain είναι πως δεν προσεγγίστηκε σωστά. Αντί να αρχίσουν με τις προκλήσεις που προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες και στη συνέχεια να δουν αν θα μπορούσε το Βlockchain να εφαρμοστεί σε αυτές, υπερβολικά πολλά projects ξεκίνησαν με την τεχνολογία, προσπάθησαν να βρουν πώς θα βγάλουν χρήματα απ’ αυτήν και εργάστηκαν με αυτό ως βάση.

«Οι αποτυχημένες υποσχέσεις του Blockchain θα μπορούσαν να αποτελέσουν υποχρεωτικό μάθημα στις σχολές επιχειρήσεων για το πώς να μη δημιουργήσεις έναν βιώσιμο οργανισμό», σχολιάζει ο Tim Swanson, επικεφαλής του τμήματος market intelligence της εταιρείας Βlockchain Clearmatics. Προσθέτει πως, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι επιχειρηματίες έχουν απλώς ξαναδοκιμάσει την ίδια αγορά, αλλά αυτή τη φορά βάζοντας στο κέντρο την τεχνολογία τους.

Τώρα, υπάρχει κάποιος βαθμός δυσαρέσκειας. Πριν από μερικά χρόνια, όταν τα κρυπτονομίσματα βρίσκονταν στην ακμή τους, τα panels για το Βlockchain στα συνέδρια fintech και σε άλλα χρηματοοικονομικά συνέδρια ήταν γεμάτα, όμως σήμερα προσελκύουν μικρότερα πλήθη.

«Ο ντόρος των τελευταίων ετών, που ακολουθήθηκε από την απογοήτευση που νιώθουν τώρα πολλοί, αποτελεί απόδειξη του ότι πρέπει να κατανοείς τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν και τότε να ψάξεις για λύση, όχι να ρίχνεις μια τεχνολογία για να λύσεις τα επιχειρηματικά προβλήματα πριν καν κατανοήσεις ποια είναι αυτά», ανέφερε ο Martin Walker, διευθυντής του τμήματος banking and finance του Center for Evidence-Based Management.

Τώρα, αυτό που ο κ. Walker αποκαλεί «κόπωση Βlockchain» έχει μειώσει και την αξία PR που πρόσδιδε κάποτε η λέξη σε οποιαδήποτε εταιρεία συνδεόταν με την τεχνολογία.

Για παράδειγμα, η Digital Asset Holdings θεωρούνταν κάποτε κορυφαίος παίκτης -με τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλό της Blythe Masters να θεωρείται σημαιοφόρος της τεχνολογίας. Είχε σχεδιάσει να αλλάξει τον κόσμο του διακανονισμού τίτλων, όμως έκτοτε έχει κάνει στροφή και απομακρύνεται από το Βlockchain. Αντιθέτως, επικεντρώνεται στα «έξυπνα συμβόλαια», ένα είδος λειτουργίας προγραμματισμού υπολογιστών που δεν χρειάζεται Βlockchain για να λειτουργήσει.

Η Digital Asset Holdings τώρα μιλά για την «κατανεμημένη τεχνολογία ledger» (distributed ledger technology ή DLT), αντί του Βlockchain. Οι όροι συχνά χρησιμοποιούνται εναλλασσόμενοι, όμως ο Colin Platt, ανεξάρτητος σύμβουλος κρυπτονομισμάτων και DLT που εργαζόταν προηγουμένως σε projects Βlockchain στον γαλλικό τραπεζικό όμιλο BNP Paribas, λέει πως υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά: σε ένα Βlockchain, όλοι όσοι βρίσκονται στο δίκτυο μπορούν να δουν όλες τις συναλλαγές, ενώ με το DLT αυτό δεν είναι απαραίτητο να ισχύει.

Για τον κ. Platt, ενώ δεν υπάρχει και μεγάλη χρησιμότητα για το Βlockchain στον κόσμο της χρηματοοικονομικής -ακόμα και για το επονομαζόμενο «Βlockchain με άδεια», όπου ο αριθμός ή τα μέρη που επιτρέπεται να ενταχθούν στο δίκτυο είναι περιορισμένα-, θα μπορούσε να υπάρξει κάποια χρησιμότητα για το DLT, όπως για τα swaps επιτοκίων και για άλλα παράγωγα, διότι δεν έχουν ένα εμφανές κέντρο trading. Όμως, προσθέτει πως τα νέα αυτά εργαλεία δεν θα έρθουν γρήγορα και είναι απίθανο να φέρουν τα πάνω-κάτω.

«Δεν πιστεύω πως έχω δει ποτέ περίπτωση όπου να δικαιολογείται ένα Βlockchain -που μοιράζεται τα πάντα με τους πάντες- με την έννοια της αδειοδότησης», είπε. «Όμως θα υποστήριζα πως δεν έχουμε δώσει ακόμα αρκετό χρόνο για πράγματα που μπορεί να χρειάζονται ένα DLT».

Για την ώρα, το DLT δεν έχει ακόμα αποδείξει τις ικανότητές του και η σταδιακή ένταξη του Βlockchain στην κυρίαρχη τάση παραμένει όνειρο. Ακόμα και αν μπορούσες να χρησιμοποιήσεις το Βlockchain για κάποιες τραπεζικές διεργασίες, συνήθως υπάρχει ένας καλύτερος, γρηγορότερος, φθηνότερος και πιο αποδοτικός τρόπος για να το πράξεις.

«Δεν έχει τόσο να κάνει με το τι δεν πάει καλά με την τεχνολογία, αλλά με το ότι το εργαλείο πρέπει να ταιριάζει στο πρόβλημα», σημειώνει ο κ. Walker. «Θα προσπαθούσες να ανοίξεις μια κονσέρβα φασόλια με μια βαριοπούλα ή ένα πολυβόλο; Θα μπορούσες να το κάνεις. Θα το ήθελες όμως;».