Η παραπομπή Τραμπ και η προστασία του κράτους δικαίου

Ως την Τρίτη, η Νάνσι Πελόζι, η οποία κλείνει τα 80 τον Μάρτιο, επιβεβαίωνε τον κανόνα που θέλει τους ανθρώπους να γίνονται πιο προσεκτικοί όσο περνούν τα χρόνια. Η πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ είχε διστάσει να ξεκινήσει διαδικασίες για την παραπομπή του Τραμπ σχετικά με τις κατηγορίες για σύμπραξη με τη Ρωσία.

Χρειάστηκε ένα παρόμοιο σκάνδαλο, σε μια γειτονική χώρα, για να πάψει να είναι τόσο συνετή. Η μεταστροφή της προσφέρει διδάγματα στους απανταχού εχθρούς του λαϊκισμού.

O Αμερικανός πρόεδρος φέρεται να έχει πιέσει τον Βολοντομίρ Ζελένσκι, τον Ουκρανό ομόλογό του, να διεξαγάγει έρευνα για τον Τζο Μπάιντεν και τους συγγενείς του. Ο κ. Μπάιντεν τυγχάνει να είναι ο κύριος Δημοκρατικός αντίπαλος του κ. Τραμπ στην κούρσα των προεδρικών εκλογών.

Οι προϋποθέσεις για την παραπομπή ενός προέδρου δεν έχουν χαλαρώσει μετά το «Russiagate». Η καταδίκη ενός προέδρου απαιτεί ενισχυμένη πλειοψηφία στη Γερουσία. Οι ψηφοφόροι δύσκολα θα επιδοκιμάσουν τους Δημοκρατικούς για την ταλαιπωρία. Στον αναπόφευκτο πόλεμο λάσπης με τους Ρεπουμπλικάνους, η φήμη του κ. Μπάιντεν θα δεχτεί πλήγμα.

Aυτό που άλλαξε λοιπόν δεν είναι τα μαθηματικά της παραπομπής. Αυτό που άλλαξε είναι η διάθεση των Δημοκρατικών να κάνουν υπολογισμούς. Ουσιαστικά, το κόμμα σταμάτησε να σκέφτεται υπερβολικά. Αντί να προσπαθεί να διαβλέψει τις πολιτικές επιπτώσεις της παραπομπής, η ανησυχία του αφορά -μη γελάσετε- το ηθικό ζητούμενο της υπόθεσης.

Αποφάσισαν ότι το να μένουν άπραγοι για να αποφύγουν τις αρνητικές συνέπειες, θα έθετε το χειρότερο παράδειγμα. Οποιοσδήποτε πρόεδρος θα μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει και να στοιχηματίζει στο ότι οι αντίπαλοί του θα προτιμήσουν την ηρεμία από τους κινδύνους της αντιπαράθεσης. Oι κίνδυνοι αυτοί είναι δίχως αμφιβολία μεγάλοι. Αν η υπόθεση της παραπομπής στραβώσει, οι Δημοκρατικοί θα χαραμίσουν μια αρκετά καλή ευκαιρία να κερδίσουν τις εκλογές την επόμενη χρονιά. Αλλά οτιδήποτε είναι προτιμότερο από έναν ηγέτη που λειτουργεί σαν σχολιαστής εφημερίδας και κάνει κινήσεις ανάλογα με τις δευτερογενείς συνέπειές τους και όχι με το αν είναι ορθές αυτές καθαυτές. Αυτό που είναι αναγκαίο για έναν σχολιαστή δεν είναι κατάλληλο και για έναν δημόσιο λειτουργό.

Mετά τα εκλογικά τραύματα των τελευταίων ετών, είναι φυσικό οι φιλελεύθεροι να στρέφονται στη θεωρία των παιγνίων για το τι θα κάνουν οι ψηφοφόροι σε κάθε σενάριο. Λογικό, αλλά καθόλου αξιόμεμπτο. Λίγες ώρες προτού προβεί στην ανακοίνωσή της η κα Πελόζι, το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας είχε λάβει απόφαση κατά της αναστολής της λειτουργίας του κοινοβουλίου από τον Μπόρις Τζόνσον. Η απόφαση μπορεί να συσπειρώσει εκατομμύρια Βρετανούς ενάντια σε όσους ζητούν ακύρωση του Brexit. Μπορεί να υπονομεύσει το φιλοευρωπαϊκό αίσθημα στη Βρετανία. Αλλά ποιος πιστεύει ότι θα ήταν πιο έξυπνο να εκπέσει ένας νομικός κανόνας;

Είτε στο Λονδίνο είτε στην Ουάσιγκτον, αυτό που υπερασπίζονται τελικά οι φιλελεύθεροι δεν είναι μια συγκεκριμένη πολιτική αλλά το κράτος δικαίου: είναι το κάδρο εντός του οποίου ένα έθνος σχεδιάζει την πολιτική του ζωή, όχι τα χρώματα που επιλέγει. Η προστασία του πρώτου σημαίνει μερικές φορές τη θυσία του δεύτερου. Η κα Πελόζι φαίνεται έτοιμη να αναλάβει το κόστος. Το ζήτημα είναι αν θα διατηρήσει τη στάση της, αν οι ψηφοφόροι αντιδράσουν αρνητικά.

Το ενθαρρυντικό είναι πως ακόμα και οι Ρεπουμπλικανοί έχουν περιέργεια σχετικά με την Ουκρανία. Όλοι οι Γερουσιαστές τους ψήφισαν υπέρ της κατάθεσης της καταγγελίας του πληροφοριοδότη στην επιτροπή πληροφοριών. Σε αυτούς περιλαμβάνονται και άνθρωποι που θα μπορούσαν να δουν τον κ. Τραμπ να διαφεύγει από τράπεζα μετά από ληστεία φορώντας μάσκα και κρατώντας μια σακούλα που γράφει πάνω «κλοπιμαία» και να μην πιστεύουν ότι είναι ένοχος.

Κάτι έχει αλλάξει. Πράγματι, μια απλή έρευνα για παραπομπή ήταν το ελάχιστο που θα μπορούσε να είχε ανακοινώσει η κα Πελόζι υπό τις συνθήκες αυτές. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν θα δίχαζε μόνο το κόμμα της, αλλά θα προωθούσε τον κυνισμό και την ηθική παρακμή. Θα εξέπεμπε το μήνυμα ότι οι φιλελεύθεροι θα παλέψουν για το Σύνταγμα μόνο αν είναι προς το πολιτικό τους συμφέρον.

H υποτιθέμενη έξυπνη συμβουλή του Μακιαβέλι στους ηγέτες ήταν να παριστάνουν τους ενάρετους: «Το αδαές πλήθος παρασύρεται πάντοτε από το φαίνεσθαι, και ο κόσμος αποτελείται κυρίως από αδαείς». Αλλά ο κ. Τραμπ κυριαρχεί ακριβώς γιατί δεν κόπτεται να προσποιηθεί τον ενάρετο. Κατανοεί ότι η υποκρισία είναι αυτό που εξευτελίζει τους πολιτικούς στα μάτια των ψηφοφόρων. Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι ένας θρασύς άνθρωπος δεν μπορεί να είναι τόσο ένοχος και θεωρούν ότι στην τελική, οι νόμοι που παραβίασε είναι επουσιώδεις.

Το ζήτημα είναι πως η δημοκρατία δεν μπορεί να ελέγξει απόλυτα την εξουσία. Εκτός από τις εκλογές είναι απαραίτητα νομικά και συνταγματικά πρωτόκολλα. Αυτό ισχύει ακόμα και αν προκαλούν τη λαϊκή οργή.

Η παραπομπή ίσως και να είναι η τελευταία στιγμή δόξας στην καριέρα της κα Πελόζι. Ενδεχομένως να αποτελέσει την καταδίκη του κόμματός της το 2020. Σε κάθε περίπτωση, η πρόεδρος δεν είναι σχολιαστής ή σύμβουλος. Είναι η τρίτη τη τάξει στο πιο ισχυρό κράτος του κόσμου. Υπάρχει ένα όριο στο πόσο μπορεί να παίζει με θέματα αρχής.

Το κυνήγι που επικαλείται ο κ. Τραμπ για το «kompromat» ξεκίνησε μετά την απόφαση της να μην ξεκινήσει διαδικασίας παραπομπής την πρώτη φορά που είχε ευκαιρία. Οι φιλελεύθεροι φοβούνται και τη σκιά τους εδώ και χρόνια.

Θα έπρεπε να φοβούνται περισσότερο για αυτά που ενθαρρύνουν.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation