Γιατί η Βρετανία πρέπει να πάει σε εκλογές!

Ο Μπόρις Τζόνσον πυροδότησε μια βόμβα στον συνταγματικό μηχανισμό του Ηνωμένου Βασιλείου. Το αίτημα του πρωθυπουργού προς την Βασίλισσα να αναστείλει τις εργασίες της Βουλής για έως και πέντε εβδομάδες, υπό το πρόσχημα της προετοιμασίας ενός νέου νομοθετικού προγράμματος, δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη ιστορία. Είναι μια απαράδεκτη προσπάθεια να φιμωθεί το κοινοβούλιο μέχρι να μην μπορεί πλέον να σταματήσει μια καταστροφική έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ στις 31 Οκτωβρίου.

Η έδρα της Βρετανικής δημοκρατίας, που για χρόνια αποτελεί αντικείμενο θαυμασμού παγκοσμίως, στερείται του λόγου επί της σημαντικότερης απόφασης που είχε να λάβει η χώρα εδώ και περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες. Το ίδιο συμβαίνει και με τον Βρετανικό λαό –στο όνομα του οποίου ο κ. Τζόνσον ισχυρίζεται πως ενεργεί. Ήρθε η ώρα οι βουλευτές να ρίξουν την κυβέρνησή του με μια πρόταση μομφής που θα ανοίγει τον δρόμο για εκλογές στις οποίες ο λαός θα μπορέσει να εκφράσει τη βούλησή του.

Η αντιπροσωπευτική κυβέρνηση της Βρετανίας είναι μια άσκηση συμμετοχικής δημοκρατίας που περιλαμβάνει συζήτηση, διαπραγμάτευση και αναπόφευκτους συμβιβασμούς. Έχει την εξουσία να λαμβάνει αποφάσεις εκ μέρους των ψηφοφόρων μέσω των βουλευτών και τους επιτρέπει να συζητούν για ζητήματα λεπτομερούς χαρακτήρα –και στην περίπτωση του Brexit, της πιο περίπλοκης διάσπασης στην μεταπολεμική ιστορία, η λεπτομέρεια έχει σημασία. Όπως έγραψε ο Τζον Στιούαρτ Μιλ για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία: «ρόλος τους είναι να επισημαίνουν τις ανάγκες, να εκφράζουν τα αιτήματα του λαού και να είναι ένα σημείο στο οποίο συγκρούονται οι απόψεις για τα δημόσια ζητήματα… και να ελέγχουν, υπό την πίεση της κριτικής και τελικά μέσω της άρσης της στήριξής τους, αυτούς τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους που πραγματικά διαχειρίζονται τις δημόσιες υποθέσεις».

Η ιστορία έχει δείξει πως οι τσαρλατάνοι, οι δημαγωγοί και οι επίδοξοι δικτάτορες δεν έχουν χρόνο για την αντιπροσωπευτική κυβέρνηση. Αναζητούν τρόπους για να παρακάμψουν τη Βουλή προτού αποφασίσουν πως αποτελεί ενόχληση. Ο κ. Τζόνσον μπορεί να μην είναι ένας τύραννος, όμως έχει θέσει ένα επικίνδυνο προηγούμενο. Αυτός και η κλίκα του που έχουν επιλέξει αυτόν τον επαναστατικό δρόμο θα πρέπει να προσέχουν τι εύχονται.

Οι διαμαρτυρίες του πρωθυπουργού πως δεν κάνει τίποτα το αντικανονικό είναι τόσο ανειλικρινείς όσο και οι ισχυρισμοί που ήταν κολλημένοι πάνω στο λεωφορείο από το οποίο ηγήθηκε της εκστρατείας υπέρ της αποχώρησης της Βρετανίας το 2016.

Η αναστολή λειτουργίας της Βουλής εν όψει της Ομιλίας της Βασίλισσας είναι μεν μια θεσμοθετημένη διαδικασία, αλλά για μία ή δυο εβδομάδες, όχι για πέντε. Μια προσωρινή διακοπή κατά τη διάρκεια των κομματικών συνεδρίων του Σεπτεμβρίου είναι φυσιολογική –αν και ορισμένες κοινοβουλευτικές δραστηριότητες συνεχίζονται ακόμα και τότε. Μια σύντομη αναστολή λειτουργίας θα μπορούσε να είχε προγραμματιστεί ώστε να συμπίπτει με την περίοδο των συνεδρίων.

Δεν υπάρχει νομική ή διοικητική αιτιολόγηση για μια πλήρη παύση των δραστηριοτήτων της Βουλής για πέντε εβδομάδες, εν όψει της Ομιλίας της Βασίλισσας. Ο κ. Τζόνσον χρησιμοποιεί συνταγματικά τεχνάσματα για να εμποδίσει ένα κοινοβούλιο που γνωρίζει πως στην πλειοψηφία του τάσσεται κατά της πολιτικής που έχει επιλέξει.

Ο πρωθυπουργός θα υποστηρίξει πως η αξιοπιστία της απειλής του να αποχωρήσει από την ΕΕ χωρίς μια συμφωνία, αν οι Βρυξέλλες δεν συμφωνήσουν να ξαναγράψουν τη συμφωνία αποχώρησης της Βρετανίας, υπονομεύεται εάν οι βουλευτές κάνουν ό,τι μπορούν για να τον σταματήσουν. Ωστόσο, το να φιμώνει τη Βουλή στο πλαίσιο ενός ριψοκίνδυνου διαπραγματευτικού τεχνάσματος, αποτελεί πράξη συνταγματικού βανδαλισμού.

Αν και η εφημερίδα αυτή δεν στηρίζει τα δημοψηφίσματα, τηρεί την άποψη πως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016 θα πρέπει να εφαρμοστεί, αλλά με τρόπο που θα περιορίζει όσο το δυνατόν περισσότερο τη βλάβη για την οικονομία, τη ασφάλεια και το εθνικό καθεστώς του Ηνωμένου Βασιλείου.

Το δημοψήφισμα δεν έδωσε καμία εξουσιοδότηση να επιβληθεί με το ζόρι η πιο ακραία μορφή του Brexit. Το εκλογικό μανιφέστο του Συντηρητικού κόμματος το 2017, αν και επαναλάμβανε το εσφαλμένο σύνθημα πως «η μη συμφωνία είναι καλύτερη από μια κακή συμφωνία», δεσμεύονταν να εξασφαλίσει «την καλύτερη δυνατή συμφωνία για τη Βρετανία… που θα επιτευχθεί μέσω ενός ομαλού, συντεταγμένου Brexit».

Ο κ. Τζόνσον έγινε πρωθυπουργός μόνο χάρη στις ψήφους 92.000 μελών του κόμματος των Τόρις. Κανένας πρωθυπουργός που έχει αναλάβει την εξουσία εκτός γενικών εκλογών δεν έχει παρεκκλίνει ποτέ τόσο πολύ από την προηγούμενη πλατφόρμα του κόμματός του, ούτε επεδίωξε να κάνει ένα βήμα με τόσο σοβαρές επιπτώσεις.

Αν πετύχει το τέχνασμα του κ. Τζόνσον με την αναστολή λειτουργίας της Βουλής, τότε η Βρετανία θα χάσει κάθε δικαίωμα να κάνει διάλεξη στις άλλες χώρες για τα δημοκρατικά τους προβλήματα. Οι συνταγματικές ρυθμίσεις του Ηνωμένου Βασιλείου βασίζονται στις συμβάσεις. Υπήρχε ο κίνδυνος κάποιος αδίστακτος ηγέτης να ποδοπατήσει αυτές τις συμβάσεις. Κάτι τέτοιο δεν είχε συμβεί στη σύγχρονη εποχή, μέχρι τώρα.

Οι βουλευτές πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία την επόμενη εβδομάδα για να επιβάλλουν τη βούληση των βουλευτών έναντι αυτής του πρωθυπουργού. Η σύντομη περίοδος στην οποία θα συνεδριάσουν μπορεί να είναι πολύ μικρή για να περάσουν νόμο που θα απαιτεί την καθυστέρηση της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Αυτοί που αντιτίθενται σε ένα Brexit χωρίς συμφωνία πρέπει να βάλουν στην άκρη τις διαφορές τους και να ψηφίσουν μια πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης.

Αυτό είναι δυσάρεστο ακόμα και για τους πιο παθιασμένους υποστηρικτές της παραμονής της Βρετανίας από την πλευρά των Τόρις, και άλλους όπως οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, αφού η αποπομπή του κ. Τζόνσον εγκαίρως προκειμένου να επηρεαστεί η διαδικασία του Brexit μπορεί επίσης να απαιτήσει τη δημιουργία μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης υπό τον Τζέρεμι Κόρμπιν των Εργατικών –ένα αποτέλεσμα που δικαίως φοβούνται. Όμως, η επιτακτική προτεραιότητα πρέπει να είναι η διασφάλιση της Βρετανικής δημοκρατίας.

Ο κ. Τζόνσον μπορεί να επιδιώξει να αγνοήσει μια τέτοια ψήφο και να προσπαθήσει να παραμείνει στη θέση του μέχρι και μετά το Brexit. Αυτό θα αποτελούσε ακόμα μεγαλύτερη συνταγματική προσβολή απ’ ότι οι ενέργειές του αυτήν την εβδομάδα. Θα επιβεβαίωνε πως η Βρετανία έχει έναν δυνάστη στη Ντάουνινγκ Στριτ.

Ο δρόμος που ακολουθούν συνήθως οι κυβερνήσεις που αντιμετωπίζουν κοινοβούλια που τις αποτρέπουν από το να εφαρμόζουν τις πολιτικές τους, είναι να προσφεύγουν στο λαό. Ο πρωθυπουργός μπορεί τότε να κάνει προεκλογική εκστρατεία στη βάση μιας εξόδου «χωρίς συμφωνία», δυνητικά σε συνεργασία με το κόμμα Brexit. Αν κερδίσει, η Βρετανία θα πρέπει να σεβαστεί το αποτέλεσμα και να ζήσει με τις συνέπειες.

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τις δικές τους σκληρές προεκλογικές εκστρατείες και τις δικές τους εκλογικές συμφωνίες προκειμένου να αποτρέψουν ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Ο κ. Τζόνσον παρουσιάζει την τρέχουσα μάχη ως μια μάχη μεταξύ του κοινοβουλίου και του λαού. Αν είναι σίγουρος για τη στήριξη του λαού, θα πρέπει να είναι έτοιμος να το δοκιμάσει αυτό σε μια εκλογική διαδικασία –αντί να κάνει μια αλαζονική προσπάθεια να εμποδίσει την κοινοβουλευτική δημοκρατία που αποτέλεσε το θεμέλιο της ευημερίας και σταθερότητας της Βρετανίας.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation