Ερχονται τεκτονικές αλλαγές στην Τουρκία μετά την ήττα Ερντογάν

Ο Εκρέμ Ιμάμογλου μπορεί να μην είναι ένα πολύ σημαντικό όνομα. Όμως, με την αποφασιστική νίκη του έναντι του αντιπροσώπου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα πάτρια εδάφη του, της Κωνσταντινούπολης -αφού ο Τούρκος πρόεδρος εκφόβισε το δικαστικό σώμα, ώστε να διατάξει επανάληψη της πρώτης εκλογικής διαδικασίας του Μαρτίου, στην οποία η αντιπολίτευση κέρδισε με ισχνή πλειοψηφία-, ο κ. Ιμάμογλου μπορεί να σήμανε την αρχή του τέλους του γίγαντα της τουρκικής πολιτικής αυτού του αιώνα.

Ο κ. Ιμάμογλου, ο κοσμικός και σοσιαλδημοκράτης υποψήφιος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) για τη δημαρχία της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας, κέρδισε τον αντίπαλό του, Μπιναλί Γιλντιρίμ, τον πρώην πρωθυπουργό, τη θέση του οποίου ο κ. Ερντογάν κατήργησε πέρυσι, κατά περίπου 9 ποσοστιαίες μονάδες. Κανένας δεν θα πρέπει να ξεγράφει τον κ. Ερντογάν: ένας άνδρας ο οποίος έχει κερδίσει 14 εκλογές και δημοψηφίσματα σερί από τότε που το νεοϊσλαμιστικό κόμμα του της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (AKP) ήρθε για πρώτη φορά στην εξουσία στα τέλη του 2002.

Ο κ. Ερντογάν, μετά από τρεις θητείες ως πρωθυπουργός, αναρριχήθηκε σε μια συμβολική προεδρία που βασιζόταν σε ένα κοινοβουλευτικό σύστημα και τη μετέτρεψε σε μια ημιαυταρχική προεδρία στην οποία είναι υποτελείς όλοι οι θεσμοί -κόμματα, νομοθετικό σώμα, δικαστικό σώμα και μέσα ενημέρωσης.

Όταν έχασε την πρωτεύουσα Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και άλλες μεγάλες πόλεις στις 31 Μαρτίου, ουσιαστικά είπε πως η Κωνσταντινούπολη έδωσε τη λάθος απάντηση. Το αποτέλεσμα, για να είμαστε ξεκάθαροι, ήταν οριακό. Αυτό το αποτέλεσμα είναι μια βροντερή ήττα για τον πρόεδρο Ερντογάν και την αυταρχικά υπεροπτική απάντηση των ακολούθων του.

Ο κ. Ερντογάν πιθανόν δεν έχει εκπλαγεί. Δεδομένης της μοναδικής εκλογικής επιτυχίας του και του γεγονότος ότι επρόκειτο για απλές τοπικές κάλπες, την τελευταία φορά είπε πως η μάχη για την Κωνσταντινούπολη ήταν ζήτημα «εθνικής επιβίωσης». Μέχρι τις κάλπες του Μαρτίου, έκανε προεκλογική εκστρατεία έως και οκτώ φορές την ημέρα. Η δική του καριέρα άλλωστε απογειώθηκε όταν εξελέγη δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, πριν από 25 χρόνια. Πιστεύει πως η χώρα δεν μπορεί να κυβερνηθεί χωρίς τον έλεγχο της πρώην οθωμανικής πρωτεύουσας. «Αν σκοντάψουμε στην Κωνσταντινούπολη, χάνουμε το πάτημά μας στην Τουρκία», είχε πει στο κόμμα του μετά το δημοψήφισμα του 2017, που μετέτρεψε την κοινοβουλευτική δημοκρατία της Τουρκίας σε ένα προεδρικό σύστημα. Το AKP στην Κωνσταντινούπολη μόλις έχασε την τεράστια κηδεμονία στο σημείο παράδοσης πολλών δημόσιων υπηρεσιών, μια ικανότητα για παροχές που είναι πιο ζωτικής σημασίας για το κόμμα απ’ ό,τι η ισλαμιστική του ταυτότητα.

Ο κ. Ιμάμογλου, άγνωστος μέχρι φέτος και μέχρι τη θητεία του των 18 ημερών προτού οι εκλογικές αρχές δώσουν την εντολή για επανάληψη των εκλογών, ανέτρεψε ακόμα περισσότερο την ερντογανιστική ταυτότητα καθώς η προεκλογική του εκστρατεία ήταν ανοικτή και πολυσυλλεκτική. Αυτό είναι «ανάθεμα» για έναν πρόεδρο που πολώνει στο σημείο που κατηγόρησε τους αντιπάλους του για υποστήριξη της τρομοκρατίας. Έχει δείξει πως ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να νικηθεί, και αυτό είναι συνταρακτικό.

Ο Καντρί Γκουρσέλ, κορυφαίος φιλελεύθερος αρθρογράφος και ένας από τους εκατοντάδες δημοσιογράφους που συνελήφθησαν στο πλαίσιο των εκκαθαρίσεων που έγιναν μετά την απόπειρα πραξικοπήματος κατά του κ. Ερντογάν στα μέσα του 2016, έγραψε στο twitter πως το αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη ήταν μια «τεκτονική πολιτική αλλαγή».

Αυτός ο πολιτικός σεισμός στην Κωνσταντινούπολη συνέβη την παραμονή μιας γελοίας δίκης-παρωδίας κατά των υποτιθέμενων ενορχηστρωτών της κοινωνικής εξέγερσης των μέσων του 2013 -που σηματοδοτήθηκε από μια βραχύβια κομμούνα στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης, που εξαπλώθηκε στην αστική και παράκτια Τουρκία. Αυτή όχι μόνο εξέφραζε την αντίθεσή τη στα σχέδια ανάπλασης ενός τοπικού πάρκου, αλλά και στην παρεμβατικότητα της κυβέρνησης Ερντογάν σε προσωπικές και κοινωνικές ελευθερίες.  

Ο κ. Ερντογάν και οι υποταγμένοι εισαγγελείς υποστηρίζουν πως ακαδημαϊκοί, δικηγόροι και φιλάνθρωποι που σχετίζονται με τον Τζορτζ Σόρος χρησιμοποίησαν την κομμούνα της Ταξίμ ως πρόβα για την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016. Η κυβέρνηση αποδίδει ευθύνες για την απόπειρα σε ένα σκιώδες ισλαμιστικό κίνημα για το οποίο τον είχαν προειδοποιήσει οι κατηγορούμενοι.  

Έτσι, ο κ. Ερντογάν έχει πολλούς λόγους να φοβάται την Κωνσταντινούπολη, και ας είναι η πόλη του.

Ο κ. Ιμάμογλου έχει επιτυχώς χτίσει έναν ευρύ συνασπισμό κατά του AKP, που το CHP -στενά συνδεδεμένο με την πρώην κυβερνώσα ελίτ που είχε δημιουργήσει ο ιδρυτής της Τουρκικής Δημοκρατίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ- δεν θα μπορούσε να φτάσει στη σύγχρονη εποχή. Αυτό ίσως οφείλεται εν μέρει στο ότι μετά τη σύντομη θητεία του στην Κωνσταντινούπολη, θεωρείται και insider και outsider ταυτόχρονα, που είναι η ουσία της «μαγείας» του Ερντογάν.

Αυτό μπορεί να «ξεκλειδώσει» περαιτέρω προβλήματα για τον ισχυρό άνδρα της Τουρκίας, ο οποίος έχει αδίστακτα χωρίσει τον δρόμο του προς την εξουσία με σχεδόν όλους όσοι τον βοήθησαν. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου, ο πρώην πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ και ο πρώην αντιπρόεδρος και τσάρος της οικονομίας Αλί Μπαμπατζάν. Οι οποίοι φαίνεται πως επιτέλους μάζεψαν το κουράγιο τους για να ιδρύσουν έναν αντίπαλο του AKP. Αυτός ο χώρος θα πρέπει να παρακολουθείται.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation