Τι σημαίνει η παραίτηση Μέι για το Βrexit

Η Τερέζα Μέι αποχωρεί τελικά από την Ντάουνινγκ Στριτ, αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι η συμφωνία της για το Brexit είναι νεκρή.

Μετά από τρία χρόνια κατά τα οποία η κα. Μέι ήταν σχεδόν καθημερινά αντιμέτωπη με την πρόκληση της επίτευξης μιας συμφωνίας αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πολλοί πιστεύουν ότι η παραίτηση της αυξάνει την πιθανότητα ενός άτακτου Brexit, ιδίως επειδή ουσιαστικά την εξώθησαν σε αυτήν ευρωσκεπτικιστές από το ίδιο της το συντηρητικό κόμμα.

Αλλά σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να οδεύει προς μια ακόμα παράταση του Άρθρου 50, της επίσημης διαδικασίας εξόδου, η οποία θα μπορούσε να παρατείνει το Brexit πέρα από την προγραμματισμένη ημερομηνία της 31ης Οκτωβρίου.

Δεδομένου ότι η Ε.Ε. επιμένει πως δεν μπορεί να διαπραγματευτεί νέα συνθήκη αποχώρησης, δεν μπορεί ακόμα να ξεγράψει κανείς την ιδιαίτερα αντιδημοφιλή συμφωνία της κα Μέι. Θα μπορούσε να αποδειχτεί πιο ανθεκτική από την ταραγμένη πρωθυπουργία της.

Ακολουθούν οι απαντήσεις σε κάποια από τα μεγάλη ερωτήματα για το τι σημαίνει η παραίτηση της κα. Μέι για το Brexit.

Θα δεσμευτεί ο νέος συντηρητικός ηγέτης – και πρωθυπουργός – να βγάλει τη Βρετανία εκτός Ε.Ε.;

Ναι. Κανένας από τους βουλευτές που φιλοδοξούν να αντικαταστήσουν την κα Μέι δεν θέλει είτε να ανατρέψει την απόφαση για το Brexit ή να διεξάγει δεύτερο δημοψήφισμα. Ο τελικός νικητής θα πρέπει να απευθυνθεί στα 100.000 περίπου μέλη των Τόρηδων που θα επιλέξουν μεταξύ των δύο τελικών υποψηφίων. Η συντριπτική πλειονότητα των μελών αυτών υποστηρίζουν είτε ένα σκληρό Brexit – στα πρότυπα της εμπορικής συμφωνίας της Ε.Ε. με τον Καναδά – ή μια άτακτη έξοδο χωρίς συμφωνία. Αλλά ο φιλοευρωπαίος πρώην υπουργός Οικονομικών των Τόρηδων, Κεν Κλαρκ, εμφανίστηκε επιφυλακτικός το πρωί της Παρασκευής. Υποστήριξε ότι πολλοί οπαδοί του Brexit στο κόμμα του «δείχνουν να φαντάζονται ότι το κόμμα θα ενωθεί πίσω από τον υποψήφιο αρχηγό ο οποίος θυμίζει περισσότερο τον Νάιτζελ Φάρατζ».

«Δεν νομίζω ότι θα συμβούν έτσι τα πράγματα» πρόσθεσε.

Θα έχει ένας νέος ηγέτης περισσότερες πιθανότητες από την κα Μέι να περάσει μια συμφωνία για το Brexit από τη βουλή;

Πιθανότατα ναι. Ο νέος ηγέτης της Βρετανίας θα συναντήσει ισχυρή αντίσταση από την Ε.Ε. αν αυτός ή αυτή προσπαθήσει να ξανανοίξει τη συμφωνία αποχώρησης της Βρετανίας, συμπεριλαμβανομένου και του λεγόμενου backstop (δικλείδα ασφαλείας) για την αποτροπή ενός σκληρού συνόρου στην Ιρλανδία. Αυτό το τελευταίο μέτρο είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλές στους ευρωσκεπτικιστές συντηρητικούς βουλευτές, οι οποίοι φοβούνται ότι θα παγιδεύσει το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια τελωνειακή ένωση με τις Βρυξέλλες.

Η Ε.Ε. επιμένει ότι δεν μπορεί να υπάρξει αναθεώρηση της συνθήκης. «Η συμφωνία αποχώρησης δεν μπορεί να ξανανοίξει, δεν μπορεί να επαναδιαπραγματευτεί» ανέφερε την Πέμπτη εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ωστόσο, ένας νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα μπορούσε να βγει νικητής αν διαπραγματευόταν το λιγότερο ουσιώδες μέρος της συμφωνίας της κα Μέι: μια μη δεσμευτική πολιτική διακήρυξη, η οποία θα θέτει το μελλοντικό πλαίσιο της εμπορικής σχέσης ανάμεσα στην Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Οι ηγέτες της Ε.Ε. και η Επιτροπή έχουν επανειλημμένα υπογραμμίσει τη βούλησή τους να αναθεωρήσου αυτό το μέρος της συμφωνίας. Ο Μισέλ Μπαρνιέ, ο κύριος διαπραγματευτής της Ε.Ε. για το Brexit, έχει διαμηνύσει ότι μπορεί να ξαναγραφεί μέσα σε μερικές ημέρες ή ακόμα και ώρες. Η κα. Μέι επιχείρησε να ακολουθήσει το μονοπάτι της επαναδιαπραγμάτευσης της πολιτικής διακήρυξης, αλλά καθυστερημένα.

Ένας νέος ηγέτης, με νέα εντολή, θα μπορούσε σχεδόν εξορισμού να έχει καλύτερη τύχη στην προώθηση μιας τέτοιας στρατηγικής. Για παράδειγμα, ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος πραγματοποίησε μια επιτυχημένη καμπάνια για το δημοψήφισμα το 2016, έχει ήδη ψηφίσει μια φορά υπέρ της συμφωνίας της κα Μέι, σε ψηφοφορία στη βουλή τον Μάρτιο. Δεν είναι απίθανο να καταφέρει να την περάσει ως πρωθυπουργός.

Αυξάνει την πιθανότητα ενός άτακτου Brexit η πολιτική πτώση της Μέι;

Ναι. Αρκετοί υποψήφιοι, όπως ο Ντόμινικ Ράαμπ, πρώην υπουργός Brexit, είναι ξεκάθαρα υπέρ μιας αποχώρησης από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία από μια αποχώρηση με βάση τη συμφωνία της κα Μέι. Αν ο κ. Ράαμπ κέρδιζε την ηγεσία, ένα Brexit χωρίς συμφωνία θα ήταν πολύ πιθανό. H πλειονότητα των βουλευτών έχουν επανειλημμένα ψηφίσει ενάντια σε ένα Brexit χωρίς συμφωνία και ενδέχεται να το κάνουν ξανά. Ωστόσο, η δεξαμενή σκέψης Ιnstitute for Government υποστηρίζει πως θα ήταν σχεδόν αδύνατο για τους βουλευτές να σταματήσουν έναν πρωθυπουργό ο οποίος είναι αποφασισμένος να εφαρμόσει ένα Brexit χωρίς συμφωνία.

«Η κοινοβουλευτική διαδικασία δεν προσφέρει διέξοδο και ο μόνος τρόπος για να παρεμποδιστεί το άτακτο Brexit – η ψήφος δυσπιστίας – θα ήταν τεράστιο ρίσκο για πολλούς βουλευτές των Τόρηδων» τονίζει η Μάντι Θίμοντ-Τζακ του ΙfG. Αλλά καθώς ο δημόσιος διάλογος στο Ηνωμένο Βασίλειο περιστρέφεται ολοένα και περισσότερο γύρω από το άτακτο Brexit και ένα δεύτερο δημοψήφισμα, οι πιθανότητες μιας νέας ψηφοφορίας για την Ε.Ε. μπορεί να επίσης αυξάνονται, ειδικά αν ο επόμενης ηγέτης των Τόρηδων αποφασίσει ότι η κάλπη αυτή είναι προτιμότερη από την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών.

Πως θα αντιμετωπίσει η Ε.Ε. τον νέο ηγέτη;

Η υπομονή των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων με το βρετανικό κοινοβούλιο έχει αρχίσει να στερεύει και τα γεγονότα αυτής της εβδομάδας έχουν εντείνει αυτό το αίσθημα δυσφορίας. Ο Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε στο CNN την Τετάρτη ότι έχει «κουραστεί γιατί απλά περιμένουμε την επόμενη παράταση».

Από μια άποψη, η ταυτότητα του διαδόχου της κα Μέι έχει μόνο περιορισμένη σημασία για την Ε.Ε. Όποιος και αν είναι θα έρθει αμέσως αντιμέτωπος με την πίεση των Βρυξελλών και άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων για να ξεκαθαρίσει αν σκοπεύει να κερδίσει τη στήριξη του κοινοβουλίου για μια συμφωνία εξόδου ή να διακινδυνεύσει ένα άτακτο Brexit.

Θα δώσει η Ε.Ε. στο Ηνωμένο Βασίλειο περισσότερο χρόνο για να αποφύγει ένα Brexit χωρίς συμφωνία;

Oι διαφορές των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σχετικά με το πόσο μακριά πρέπει να φτάσουν για να αποφύγουν ένα Brexit χωρίς συμφωνία έγιναν ολοφάνερες τον Απρίλιο, όταν οι ηγέτες συζήτησαν το διστακτικό αίτημα της κα Μέι για παράταση του Brexit. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν απέρριψε μια παράταση ως το 2020, λέγοντας ότι το Brexit ρίχνει βαριά σκιά σε ολόκληρο το ευρωπαϊκό εγχείρημα, ενώ η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ ανέφερε ότι πρέπει να δοθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο πρέπει κάθε δυνατή ευκαιρία για να μη βγει εκτός Ε.Ε. χωρίς συμφωνία. Σε συνέντευξη του στη Le Soir αυτή την εβδομάδα, ο κ. Μακρόν άφησε να εννοηθεί πως δεν ήταν διατεθειμένος να παραχωρήσει περισσότερο χρόνο. Τόνισε στη βελγική εφημερίδα ότι με τη διαρκή επιλογή της «εύκολης λύσης» των παρατάσεων «προδίδουμε τόσο τους Βρετανούς όσο και τα συμφέροντα της Ε.Ε.».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των μελών της Ε.Ε. αναμένεται να αλλάξουν ηγεσία την περίοδο που έχει προγραμματιστεί να αποχωρήσει η Βρετανία από την Ε.Ε., στις 31 Οκτωβρίου. Ενώ οι Βρυξέλλες δεν θα ήθελαν να έρθουν αντιμέτωπες με τις επιπτώσεις μιας άτακτης εξόδου σε εκείνο το χρονικό σημείο, η θέση τους παραμένει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να παρουσιάσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το πώς θα εκμεταλλευτεί τον επιπλέον χρόνο από μια παράταση, είτε για τη διενέργεια εκλογών ή για ένα δεύτερο δημοψήφισμα ή για την εφαρμογή μιας νέας στρατηγικής για την έγκριση της συμφωνίας.

Στο τέλος, το κατά πόσον θα υπάρξει ένα Brexit χωρίς συμφωνία βρίσκεται στα χέρια της ίδιας της Βρετανίας. Πολιτικοί όπως ο κ. Μακρόν θα χρειαστούν σοβαρά επιχειρήματα για να παραχωρήσουν νέα παράταση. Το μεγάλο ζήτημα είναι αν ένας πρωθυπουργός που είναι σκληροπυρηνικός υπέρμαχος του Brexit θα είναι διατεθειμένος να τα παρουσιάσει.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation