Γιατί οι νέοι εθνικιστές λατρεύουν το Ισραήλ

Με μία εβδομάδα να απομένει για τις εκλογές στο Ισραήλ, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου σπάνια βρέθηκε σε πιο αδύναμη θέση στο εσωτερικό ή σε τόσο ισχυρή στο διεθνές στερέωμα.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός επιβαρύνεται από μια προκαταρκτική κατηγορία για απάτη και δωροδοκία. Στις δημοσκοπήσεις κονταροχτυπιέται με την κεντροαριστερή αντιπολίτευση της οποίας ηγείται ο Μπένι Γκαντζ, πρώην επικεφαλής του στρατού. Η προεκλογική καμπάνια εξελίσσεται στη σκιά της συνεχιζόμενης αναταραχής στη Λωρίδα της Γάζας.

Ενώ όμως τα σύννεφα μαζεύονται στο εσωτερικό για τον κ. Νετανιάχου, διαλύονται στο εξωτερικό. Το Ισραήλ επωφελείται από την άνοδο μιας νέας γενιάς εθνικιστών-λαϊκιστών πολιτικών ηγετών -από την Ουάσιγκτον έως το Δελχί και από τη Βουδαπέστη έως την Μπραζίλια- που θαυμάζουν με πάθος το Ισραηλινό κράτος. Αυτή η στροφή στη διεθνή πολιτική ατμόσφαιρα δημιούργησε ζωτικό χώρο για τη χώρα, που εδώ και καιρό φοβόταν τη διεθνή απομόνωση και τα εμπορικά μποϊκοτάζ.

Η πιο σημαντική αλλαγή για τους Ισραηλινούς ήταν η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει πραγματοποιήσει μια μακρά λίστα στόχων των Ισραηλινών, που κάποτε έμοιαζαν όνειρα θερινής νυκτός. Ο Τραμπ μετέφερε την πρεσβεία των ΗΠΑ στην Ιερουσαλήμ και αποτραβήχτηκε από τη συμφωνία με το Ιράν για τα πυρηνικά. Αυτό τον μήνα αναγνώρισε την κυριαρχία του Ισραήλ στα υψίπεδα του Γκολάν, τα οποία κατέλαβε το Τελ Αβίβ κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών. Ο κ. Νετανιάχου ακούστηκε σχεδόν δύσπιστος όταν έλαβε το δώρο στον Λευκό Οίκο.

Ένας άλλος ηγέτης που αρέσκεται να τονίζει τη φιλία του με τον Νετανιάχου είναι ο Ζαΐρ Μπολσονάρο, ο νέος πρόεδρος της Βραζιλίας που επισκέπτεται το Ισραήλ. Το να έχει τη μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής ως σύμμαχο είναι κάτι πολύ σημαντικό, καθώς παραδοσιακά ο «παγκόσμιος Νότος» των αναπτυσσόμενων κρατών ήταν συμπαγής στην υποστήριξη των Παλαιστινίων. Για τον κ. Μπολσονάρο ο εναγκαλισμός με το Ισραήλ είναι ένας τρόπος να απευθυνθεί ταυτόχρονα στη μεγάλη κοινότητα των Ευαγγελιστών στη Βραζιλία και στον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ παράλληλα μπαίνει στο μάτι των εχθρών του στη φιλελεύθερη αριστερά.

Πράγματι, ένα ταξίδι στο Ισραήλ έχει γίνει σχεδόν υποχρεωτική στάση για μια νέα γενιά «ισχυρών» ηγετών που αναδύθηκε αμφισβητώντας τη φιλελεύθερη γνώμη. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Ροντρίγκο Ντουτέρτε, ηγέτης των Φιλιππίνων, πήγε στην Ιερουσαλήμ και είπε στον κ. Νετανιάχου: «Έχουμε το ίδιο πάθος για τα ανθρώπινα όντα», μια διφορούμενη φιλοφρόνηση δεδομένου ότι ο κ. Ντουτέρτε βρίσκεται υπό έρευνα από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για ενθάρρυνση εκτελέσεων χωρίς δίκη.

Ένας άλλος ηγέτης είναι ο Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας και υπέρμαχος της «αντιφιλελεύθερης δημοκρατίας», που επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ πέρυσι. Η σχέση είναι αμφιλεγόμενη στο Ισραήλ γιατί ο κ. Όρμπαν ξεκίνησε μια καμπάνια το 2017 στην οποία χρησιμοποίησε αντισημιτικές απεικονίσεις του Τζορζ Σόρος, ενός εβραίου φιλάνθρωπου, ως μαριονέτα, η οποία προσπαθούσε να πλημμυρίσει την Ουγγαρία με πρόσφυγες.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχει ιδεολογική συγγένεια μεταξύ του Ισραηλινού και του Ούγγρου ηγέτη. Είναι αμφότεροι εθνικιστές -«το Ισραήλ για τους Εβραίους» και το «Η Ουγγαρία για τους Ούγγρους», είναι παρόμοιες ιδέες. Το γεγονός ότι ο εθνικισμός του Όρμπαν έχει κάτι παραπάνω από οσμή αντισιμητισμού δεν είναι ιδιαίτερα σοκαριστικό για τον κ. Νετανιάχου, ο οποίος ασπάζεται ένα δόγμα Σιωνισμού το οποίο πάντα υπέθετε ότι ο υπόλοιπος κόσμος είναι εγγενώς αντισιμητικός.

Για τον Ισραηλινό ηγέτη, το να κάνει μια τακτική συμμαχία με μια αμφιλεγόμενη φιγούρα όπως ο Όρμπαν είναι δικαιολογημένο, αν βοηθά το Ισραήλ. Και οι εθνικιστές της κεντρικής Ευρώπης κάνουν ακριβώς αυτό. Πέρυσι, Τσεχία, Ουγγαρία και Ρουμανία έβαλαν βέτο στην καταδίκη από την ΕΕ της μεταφοράς της αμερικανικής πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ. Εκτοτε, η Ρουμάνα πρωθυπουργός υπονόησε ότι η κυβέρνησή της ίσως μεταφέρει την Πρεσβεία της στην Ιερουσαλήμ.

Αυτή την περίοδο οι ακροδεξιοί στην Ευρώπη είναι πολύ πιο εχθρικοί με τους μουσουλμάνους απ’ ό,τι με τους Εβραίους και η ισλαμοφοβία συχνά μεταφράζεται σε στήριξη προς το Ισραήλ. Κάτι παρόμοιο ίσως συμβαίνει με τον Ναρέντρα Μόντι, ο οποίος το 2017 έγινε ο πρώτος Ινδός πρωθυπουργός που επισκέφθηκε το Ισραήλ από την ίδρυσή του ως κράτοςυ. Ο κ. Μόντι ηγείται του ινδουιστικού εθνικιστικού κόμματος BJP, οι υποστηρικτές του οποίου είναι συχνά εχθρικά διακείμενοι στους μοσουλμάνους. Κάποιοι οπαδοί του BJP βλέπουν την άγρια αντίδραση στην παλαιστινιακή βία ως μοντέλο για την Ινδία στη διαμάχη της με τρομοκράτες που εδρεύουν στο Πακιστάν.

Η τεχνολογία είναι το χαρτί του Ισραήλ για την Κίνα. Ο αντιπρόεδρος της τελευταίας Γουάνγκ Κισάν επισκέφθηκε τεχνολογική έκθεση στο Ισραήλ τον περασμένο Οκτώβριο. Σε μια στιγμή που αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες είναι επιφυλακτικές σε συνεργασίες με την Κίνα, το Ισραήλ είναι μια ελκυστική εναλλακτική. Μια κινεζική εταιρεία διαχειρίζεται τώρα το λιμάνι της Χάιφα, το οποίο είναι η κύρια βάση του ισραηλινού ναυτικού.

Ο κ. Νετανιάχου θεωρεί αυτές τις νέες σχέσεις ως μεγάλα επιτεύγματα και απορρίπτει φιλελεύθερους ενδοιασμούς για τις φιλικές επαφές με πρόσωπα όπως οι κ.κ. Ντουτέρτε, Μπολσονάρο και Όρμπαν. Αλλά ακόμα και σε όρους ρεαλπολιτίκ, η διπλωματία του κ. Νετανιάχου ενέχει σημαντικά ρίσκα για το Ισραήλ. Η πιο βαριά κατηγορία που απευθύνουν κατά του Ισραήλ οι επικριτές του είναι ότι ο ισχυρισμός του εβραϊκού κράτους ότι είναι φάρος δημοκρατίας υπονομεύεται από τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους Παλαιστίνιους. Με τη συμμαχία του με μια νέα γενιά λαϊκιστών -εθνικιστών- πολλοί από τους οποίους έχουν μάλλον αμφιλεγόμενα δημοκρατικά διαπιστευτήρια, το Ισραήλ θα αποδυναμώσει περαιτέρω τον ισχυρισμό ότι είναι πρεσβευτής της δημοκρατίας.

Ο κ. Νετανιάχου είναι βέβαιο πως βρίσκει νέους φίλους για το Ισραήλ. Αλλά κινδυνεύει να δημιουργήσει και μια σειρά από νέους εχθρούς.

© The Financial Times Limited 2019. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation