Και δεν έμεινε κανένας.
Η άποψη ότι ο Τζιμ Μάτις, ο απερχόμενος υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, ήταν ο τελευταίος από τον «άξονα των ενηλίκων» του Ντόναλντ Τραμπ, απέχει ελάχιστα από την πραγματικότητα.
Σε όλο τον πλανήτη, οι σύμμαχοι, αλλά και οι αντίπαλοι της Αμερικής, αντιμετώπιζαν τον κ. Μάτις ως δικλείδα ασφαλείας. Όσο παρορμητικός και αν ήταν ο επικεφαλής του, ο κ. Μάτις βρισκόταν πάντα εκεί για να συγκρατήσει τα ένστικτά του. Τα τελευταία δύο χρόνια γύριζε ακούραστα όλον τον κόσμο για να καθησυχάσει τους εταίρους της Αμερικής πως δεν έχει αλλάξει κάτι ριζικά. Κάποιες φορές τον πίστευαν.
Τώρα αποχωρεί. Θα γίνει μέλος μιας μεγάλης -και όχι τόσο περίβλεπτης- λίστας εν ενεργεία και πρώην στρατηγών και διπλωματών που περιστοίχιζαν τον Αμερικανό πρόεδρο στην αρχή της θητείας του.
Από την αρχή ο κ. Μάτις αντιμετωπιζόταν ως αναντικατάστατος. Ήταν σχεδόν ο μόνος από τους σημαντικούς υπουργούς της κυβέρνησης Τραμπ που αρνήθηκε να πλέξει δημοσίως το εγκώμιο του προέδρου και που ήταν ευρέως γνωστό πως είχε πει κατ’ ιδίαν κάποιες σκληρές αλήθειες στον κ. Τραμπ.
Στην πρώτη του χρονιά, ο κ. Τραμπ άκουγε σε γενικές γραμμές τις συμβουλές του. Χωρίς τον κ. Μάτις, ο κ. Τραμπ θα ήταν ακόμα πιο απαξιωτικός απέναντι στο ΝΑΤΟ. Θα είχε επίσης πιθανότατα καταργήσει τις στρατιωτικές ασκήσεις των ΗΠΑ με τη Νότια Κορεά, θα είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και θα είχε ανακοινώσει νωρίτερα την αμερικανική αποχώρηση από τη Συρία.
Στην αρχή ο κ. Τραμπ αγαπούσε την αύρα του πρώην στρατηγού του σώματος των πεζοναυτών: περιέγραφε τον «Τρελό Σκύλο» Μάτις σαν να ήταν ο τέλειος άνθρωπος για τη θέση. Το πρόβλημα ήταν πως ο κ. Μάτις δεν επιβεβαίωσε το παρατσούκλι του. Όποτε ο κ. Τραμπ είχε μια θεότρελη ιδέα, ο υπουργός Άμυνας του ήταν εκεί για να τη μετριάσει.
Θα ήταν λάθος να θεωρήσουμε την αποχώρηση του ως κάτι αντίστοιχο με αυτή των υπολοίπων. Είναι πολύ πιο σοβαρή. Ο Ρεξ Τίλερσον, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, απολύθηκε. Ο Χ.Ρ. Μακμάστερ, ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, απαλλάχθηκε των καθηκόντων του. Και ο στρατηγός Τζον Κέλι, ο απερχόμενος επιτελάρχης του Λευκού Οίκου, βρισκόταν στα «μαχαίρια» με τον απείθαρχο πρόεδρό του από την πρώτη ημέρα. Η ασφάλεια που προσέφερε στον πλανήτη η παρουσία τους δεν συγκρίνεται με αυτήν που προσέφερε ο κ. Μάτις.
Η παραίτηση του ήταν αναμενόμενη και ταυτόχρονα σοκαριστική. Οι στρατιωτικοί δεν παραιτούνται. Η μόνη δυνατή σύγκριση θα ήταν αν ο πρώην στρατηγός Κόλιν Πάουελ είχε παραιτηθεί από υπουργός Εξωτερικών του Τζορτζ Μπους πριν τον πόλεμο του Ιράκ. Δεν το έκανε. Οι στρατιωτικοί ακολουθούν εντολές. Αν οι συμβουλές τους αγνοούνται, στρώνονται στη δουλειά. Ο κ. Μάτις το κατάπινε αυτό για δύο ολόκληρα χρόνια. Οι φίλοι του πίστευαν ότι έπρεπε να είχε παραιτηθεί τον Οκτώβριο, όταν ο κ. Τραμπ διέταξε τον αμερικανικό στρατό να υπερασπιστεί τα σύνορα των ΗΠΑ με το Μεξικό από μια υποτιθέμενη εισβολή μεταναστών από την Κεντρική Αμερική.
Για πρώτη φορά, ο κ. Μάτις δέχθηκε σφοδρές επικρίσεις όταν συμφώνησε πειθήνια να ακολουθήσει τη διαταγή αυτή. Η κίνηση, η οποία ήταν ένας κλασσικός θεατρινισμός του κ. Τραμπ ενόψει τον ενδιάμεσων εκλογών, παραβίαζε τα όρια μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών αρμοδιοτήτων.
Αλλά το τελικό χτύπημα ήταν το «τιτίβισμα» του κ. Τραμπ την Τετάρτη για την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συρία. Πήγαινε κόντρα στις εκκλήσεις του κ. Μάτις και σχεδόν όλων των υπολοίπων. Επιπλέον, ο ισχυρισμός του κ. Τραμπ ότι νίκησε το ISIS διαψεύδεται από τα γεγονότα. Σε ορισμένα σημεία της Συρίας και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής, η τρομοκρατική οργάνωση έχει επανεμφανιστεί.
Τι γίνεται τώρα; Ανεξάρτητα από το ποιος θα αντικαταστήσει τον κ. Μάτις, ο πλανήτης έχει χάσει μια πολύτιμη βοήθεια , όπως στα τηλεπαιχνίδια. Μπορεί να πάρει τηλέφωνο διάφορους φίλους, οι οποίοι θα τον καταλάβουν. Μπορεί επίσης να ρωτήσει το κοινό (η αντίδραση θα είναι η ίδια). Αλλά γνωρίζει πως οι στρατιωτικοί δεν παραιτούνται στην αμερικανική πολιτική.
Το γεγονός ότι ο κ. Μάτις δεν μπορούσε να αντέξει πλέον τη δουλειά του αποτελεί ένα ορόσημο για μια κυβέρνηση η οποία χάνει τάχιστα όποια αξιοπιστία της είχε μείνει.
© The Financial Times Limited 2018. All rights reserved.
FT and Financial Times are trademarks of the Financial Times Ltd.
Not to be redistributed, copied or modified in any way.
Euro2day.gr is solely responsible for providing this translation and the Financial Times Limited does not accept any liability for the accuracy or quality of the translation